Bardzo często osoba fizyczna wybiera inny rodzaj wykonywania pracy niż świadczenie pracy na podstawie bezterminowej umowy o pracę. Do dyspozycji są różne formy prawne: samozatrudnienie, praca za pośrednictwem agencji tymczasowej lub zawieranie umów prawa cywilnego. Wybór jednej z tych form, wpływa na obniżenie kosztów pracy. Przeczytaj czym różni się umowa o pracę od pozostałych form zatrudnienia.
Umowa o pracę a inne formy zatrudnienia
Obecnie umowa o pracę nie jest jedyną dopuszczalną formą zatrudnienia pracowników w Polsce, choć tylko ona jest regulowana Kodeksem pracy. Rynek pracy się zmienia, a i pracownicy nabierają coraz większej swobody w wyborze różnych, mniej lub bardziej elastycznych sposobów świadczenia pracy na rzecz pracodawcy. Poniżej zostały opisane wybrane formy zatrudnienia pracowników.
Samozatrudnienie
Samozatrudnienie to wykonywanie usług na rzecz zatrudniającego przez samodzielny podmiot gospodarczy. Tym podmiotem gospodarczym może być osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą lub wykonująca wolny zawód. Warunkiem koniecznym jest niezatrudnianie innych osób. Samozatrudnienie jest korzystniejsze niż umowa o pracę, ponieważ daje możliwość rozliczania uzyskanych dochodów według 19% liniowej stawki podatkowej. Nowelizacja ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zmieniła definicję pozarolniczej działalności gospodarczej. Według tej ustawy podatnik świadczący usługi na podstawie samozatrudnienia, nie wykonuje pozarolniczej działalności gospodarczej, jeśli spełnia łącznie trzy warunki:
- zlecający wykonanie czynności ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności i ich wykonanie ( z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych);
- czynności są wykonywane pod kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego;
- wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą.
Gdy spełnione zostaną jednocześnie te trzy przesłanki, określone przez ustawę, to osoba samozatrudniona utraci status przedsiębiorcy.
Praca za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej
Agencja pracy tymczasowej jest pracodawcą pracowników tymczasowych. Z jej usług mogą skorzystać firmy, które mają braki w zatrudnieniu lub potrzebują większej ilości pracowników do wykonania prac sezonowych. Agencja "wynajmuje" pracowników pobierając prowizje. Umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna pomiędzy pracownikiem a agencja pracy zawierana jest na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy. Natomiast pracodawca korzystający z pracy pracownika tymczasowego, nie zawiera z nim umowy, jedynie podpisuje kontrakt z agencją. W kontrakcie tym powinno się zawrzeć rodzaj i miejsce pracy pracownika, wymagania kwalifikacyjne, przewidywany czas wykonania pracy tymczasowej, wymiar czasu pracy. Pracodawca użytkownik ma obowiązek zapewnić pracownikowi tymczasowemu higieniczne warunki pracy oraz powinien prowadzić ewidencję jego czasu pracy.
Zasady funkcjonowania agencji pracy tymczasowej reguluje ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych i ustawa o promocji zatrudnienia. Według tych przepisów pracownik tymczasowy może wykonywać pracę na rzecz pracodawcy użytkownika przez okres 12 miesięcy. Zadania wykonywane przez pracowników mogą mieć charakter sezonowy, okresowy lub doraźny. Z usług agencji pracy tymczasowej korzysta się, gdy istnieją zadania, których terminowe wykonanie przez zatrudnionych pracowników byłoby niemożliwe lub których wykonanie jest obowiązkiem pracownika nieobecnego. Podczas podpisywania umowy między pracodawcą użytkownikiem a agencją pracy tymczasowej, strony mogą ustalić prawa i obowiązki wobec siebie i ustalić wysokość pobieranej przez agencję prowizji.
Pracodawca użytkownik nie może korzystać z usług agencji pracy tymczasowej, gdy:
- w czasie ostatnich 6 miesięcy została rozwiązana z pracownikami umowa o pracę w trybie ustawy o zwolnieniach grupowych;
- praca jest szczególnie niebezpieczna wg art. 237 Kodeksu Pracy;
- zamierza zatrudnić pracownika na stanowisko, na którym pracuje już pracownik biorący udział w strajku;
- ma zamiar zatrudnić pracownika na stanowisko, na którym w czasie ostatnich 3 miesięcy pracował pracownik, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn nie związanych z pracownikami.
Praca na podstawie umowy cywilnoprawnej
Umowy cywilnoprawne to przede wszystkim: umowa o dzieło, umowa zlecenia, umowa o świadczenie usług, umowa agencyjna. Dla umowy cywilnoprawnej charakterystyczne jest nieingerowanie zleceniodawcy w proces pracy, nie wykonywanie zadania pod jego kierownictwem, ponoszenie kosztów wyposażenia i ryzyka niewykonania zadania przez zleceniobiorcę, stosowanie prawa cywilnego do spraw nieregulowanych umową. Rodzajem umowy cywilnej może być również kontrakt menadżerski, czyli umowa o zarządzanie podmiotem gospodarczym. Zawieranie kontraktów menadżerskich opisują przepisy regulujące umowy zlecenia. Stronami umowy mogą być: pracodawca i specjalista od zarządzania. Specjalista ten poprzez zawartą umowę jest upoważniony do podejmowania czynności faktycznych i prawnych w celu prowadzenia przedsiębiorstwa.
Należy pamiętać, że jeżeli umowa cywilnoprawna została zawarta w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę, stanowi to wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
