Terminy odliczania podatku

Zasady ogólne odliczania podatku naliczonego

W myśl przepisów ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje:

co do zasady w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny,
w przypadku importu usług lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, prawo do odliczenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy;
w przypadku importu towarów objętych uproszczoną procedurą celną - w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym od importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a;
w przypadku stosowania przez podatnika pojedynczego pozwolenia umożliwiającego rozliczenie VAT z tytułu importu towarów przy zastosowaniu deklaracji importowej - w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym od importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33b;
w przypadku nabycia mediów, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 1 (m.in. energia elektryczna i cieplna, gaz przewodowy, usługi telekomunikacyjne i radiokomunikacyjne, dostawa wody, usługi w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usługi sanitarne i pokrewne), jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy - w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności;
w przypadku dokonania spisu z natury określonego na moment rezygnacji lub utraty prawa do zwolnienia z VAT przez drobnego przedsiębiorcę - nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tego spisu;
w przypadku stosowania w imporcie towarów procedury uproszczonej, polegającej na wpisie do rejestru zgodnie z przepisami celnymi - za okres rozliczeniowy, w którym podatnik dokonał wpisu do rejestru; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wykazanego w tym rejestrze, z zastrzeżeniem art. 33a;
w przypadku decyzji celnych - w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał decyzję; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wynikającego z decyzji.

Pamiętać jednak należy, że podatnik ma trzy okresy rozliczeniowe (miesiące bądź kwartały) na odliczanie podatku naliczonego z otrzymanej faktury lub dokumentu celnego, jeżeli bowiem podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).

Nabycie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel

Aby móc skorzystać z prawa do odliczenia VAT, należy przestrzegać zasady, iż prawo do odliczenia podatku, w przypadku otrzymania faktury przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, albo przed wykonaniem usługi, powstaje dopiero z chwilę nabycia prawa do rozrządzania towarem lub z chwilę wykonania usługi. Warunek ten nie musi jednak być spełniony w przypadku usług, dla których ustawodawca określił w sposób szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, tj. w przypadkach określonych w art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11 ustawy o VAT).

Odliczenie VAT w przypadku braku czynności opodatkowanych

Istotną kwestią dla podatników VAT jest rozliczanie podatku naliczonego od dokonanych zakupów, w sytuacji gdy w danym okresie rozliczeniowym podatnik nie wykonał czynności opodatkowanych VAT. Zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 19 ustawy o VAT, podatnik który nie wykonał w danym okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz nie wykonywał czynności poza terytorium kraju, kwotę podatku naliczonego może przenieść do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy. Użycie przez ustawodawcę słowa „może” oznacza, że sam podatnik decyduje o tym, czy podatek naliczony rozliczy w składanej deklaracji (mimo braku czynności opodatkowanych) występując o zwrot tego podatku na rachunek bankowy, czy też z rozliczeniem tym wstrzyma się do czasu wystąpienia podatku należnego od dokonanych czynności, wykazując VAT naliczony jako kwotę do przeniesienia na następny okres.

Odliczenie podatku naliczonego z faktur za media

W niektórych przypadkach szczególny moment powstania obowiązku podatkowego wiąże się również ze szczególnymi zasadami odliczania podatku naliczonego przez nabywcę towarów i usług. Tak jest w przypadku tzw. usług powszechnych, do których należą m.in.: dostawa energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego, usługi telekomunikacyjne i radiokomunikacyjne, usługi w zakresie rozprowadzania wody i gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usługi sanitarne i pokrewne.

Dla usług tych - na podstawie art. 19 ust. 13 pkt 1 ustawy o VAT - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie. Prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej nabycie którejkolwiek z wymienionych powyżej usług, na podstawie art. 86 ust. 10 pkt 3 ustawy o VAT, powstaje w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności. Ponieważ jednak w kolejnym ust. 11 tego przepisu mowa jest o możliwości odliczenia podatku naliczonego także w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, w rezultacie przy usługach powszechnych podatnik ma i tak trzy miesiące na skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Podatek naliczony od importu

Podatnik ma prawo do odliczenia podatku od importu usług za ten okres, w którym powstają obowiązek podatkowy w podatku należnym. Dokonując importu usług podatnik wystawia fakturę wewnętrzną, w której wykazuje kwotę podatku i podatek wynikający z tej faktury rozlicza w deklaracji jako podatek należnym. Jednocześnie jednak kwotę tego podatku wpisuje w deklaracji jako podatek naliczony podlegający odliczeniu. Ogólna zasada odliczania VAT pozwala jednak podatnikom na skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu importu usług także w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Termin odliczenia podatku określonego w spisie z natury

Podatnicy zwolnieni podmiotowo z podatku VAT, sporządzają spis z natury, jeżeli po przekroczeniu kwoty obrotu uprawniającej do zwolnienia tracą to prawo lub też jeżeli dobrowolnie rezygnują z przysługującego im zwolnienia z VAT. Mają oni prawo do odliczenia podatku naliczonego określonego w tym spisie, przy spełnieniu dodatkowych warunków. Odliczenie podatku naliczonego od zakupów dokonanych jeszcze przed utratą lub rezygnacją z prawa do zwolnienia jest możliwe wyłącznie za zgodą naczelnika urzędu skarbowego. Odliczenia podatku naliczonego można dokonać nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano spisu. Należy jednak pamiętać, że także i w tym przypadku zastosowanie znajduje przepis art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, co oznacza, że podatnik ma również prawo do odliczenia VAT w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Odliczanie podatku przez małych podatników rozliczających się metodą kasową

Podstawowym warunkiem nabycia prawa do odliczenia podatku naliczonego przez małego podatnika rozliczającego się z podatku VAT metodą kasową jest uregulowanie całej należności wynikającej z otrzymanej od kontrahenta faktury bądź dokonanie zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji celnych. Odliczenie nie może nastąpić jednak wcześniej niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.

Odliczenie podatku naliczonego przez podatnika rozliczającego się metodą kasową może nastąpić bądź w rozliczeniu za okres, w którym ureguluje należność wynikającą z faktury, z której podatek chce odliczyć, albo też w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów.

Odliczenie podatku VAT w przypadku otrzymania korekty faktury VAT

W myśl art. 86 ust. 10a, w przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, obniżającej podstawę opodatkowania lub też sam podatek VAT, jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę faktury otrzymał.