Wypowiedzenie umowy o pracę może złożyć zarówno pracownik, jak i pracodawca. Jest to jednostronne oświadczenie woli. Nie jest konieczna zgoda drugiej strony - wystarczy, że miała ona możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia. Wypowiedzenie umowy skutkuje zakończeniem istniejącego stosunku pracy z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Wypowiedzenia umowy o pracę - obowiązkowa forma pisemna
Przepisy nakazują stosowanie formy pisemnej w przypadku oświadczeń związanych z wypowiedzeniem pracy. Najczęściej wypowiedzenie umowy o pracę powinno być podpisane przez obie strony umowy. Należy także podać datę zapoznania się z ich treścią przez osobę, która przyjmuje jednostronne oświadczenie woli. Jednak nie jest to wymagane, gdy jedna ze stron odmawia podpisania wypowiedzenia, ponieważ przepisy wskazują, że druga strona ma mieć możliwość zapoznania się z jego treścią. Wypowiedzenie umowy o pracę uważa się za złożone z chwilą, gdy doszło do pracownika w sposób pozwalający na zapoznanie się z jego treścią. W związku z tym, jeżeli pracownik odmawia przyjęcia wypowiedzenia, pracodawca powinien dla celów dowodowych udokumentować próbę doręczenia pisma, np. poprzez wysyłkę listem poleconym.
Niezachowanie pisemnego charakteru wypowiedzenia lub oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę przez pracodawcę narusza przepisy. Jednak orzecznictwo sądowe wielokrotnie wskazywało na to, że wypowiedzenie umowy o pracę dokonane ustnie nie jest nieskuteczne.
Wypowiedzenie umowy o pracę - przyczyna
Prawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony przez pracodawcę wymaga zaistnienia przyczyny oraz wskazania jej w piśmie skierowanym do pracownika. Pracownik nie ma z kolei obowiązku uzasadniania ani wskazywania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę. Natomiast aby pracodawca mógł podjąć decyzję o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartą na czas nieokreślony, powód wypowiedzenia musi być rzeczywisty i wskazany w pisemnym oświadczeniu. Przyczyna musi zostać określona przez przedsiębiorcę w sposób konkretny i wyczerpujący. Należy przy tym unikać sformułowań zbyt ogólnikowych, nie popartych rzeczywistą sytuacją.
Konsultowanie wypowiedzenia umowy o pracę
W niektórych sytuacjach istnieje obowiązek zaczerpnięcia opinii związku zawodowego. W przypadku podjęcia zamiaru wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pracodawca powinien zawiadomić na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Organizacja może w ciągu 5. dni złożyć pisemne umotywowane zastrzeżenia, jeśli uzna wypowiedzenie umowy o pracę za nieuzasadnione. Pracodawca bierze pod uwagę stanowisko organizacji związkowej, lecz nie jest ono dla niego wiążące. Obowiązek konsultacji dotyczy wyłącznie pracodawcy składającego oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy zawartej na czas nieokreślony z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Pouczenie pracownika o prawie do odwołania się do sądu
Kodeks pracy stanowi, że składane przez pracodawcę wypowiedzenie umowy o pracę powinno zawierać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się do Sądu Pracy. W związku z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy od 1 stycznia 2017 okres, w jakim pracownik może odwołać się do Sądu Pracy, uległ wydłużeniu do 21 dni. Obowiązek pouczania o możliwości odwołania się od złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę dotyczy wyłącznie pracodawcy. Pracownik nie ma takiego obowiązku.
Brak pouczenia albo jego nieprawidłowa treść nie powoduje niezgodnego z prawem wypowiedzenia.
Wypowiedzenie umowy o pracę a ochrona pracowników przed jego wręczeniem
Przepisy Kodeksu pracy określają, w jakich przypadkach i komu nie można wypowiedzieć umowy o pracę. Należą do nich:
-
pracownicy, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
-
pracownicy przebywający na urlopach bądź nieobecni w pracy w sposób usprawiedliwiony (np. zwolnieniem lekarskim), chyba, że upłynął okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia,
-
kobiety w ciąży,
-
pracownicy w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego,
-
pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym lub pracujący w obniżonym wymiarze czasu pracy w ramach prawa do urlopu wychowawczego od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu bądź obniżenie czasu pracy.
Dlatego pracodawca, zanim złoży wypowiedzenie umowy o pracę, powinien sprawdzić, czy pracownik nie jest chroniony i nie można mu wypowiedzieć łączącego go z pracodawcą stosunku pracy. W razie gdyby jedna ze stron postąpiła niezgodnie z przepisami, mogłaby zostać pociągnięta do obowiązkowej wypłaty odszkodowania drugiej stronie.
