Opłacanie przez pracodawcę składek na Fundusz Pracy (FP) jest co do zasady obowiązkowe w odniesieniu do pracowników osiągających co najmniej minimalne wynagrodzenia za pracę. Przepisy przewidują jednak szereg zwolnień z odprowadzania tych składek. Dotyczy to m.in. osób powracających do pracy po upływie urlopów związanych z rodzicielstwem – za takich zatrudnionych nie trzeba uiszczać składek na FP przez określony ustawą okres. Wspomniane osoby mogą ponownie uzyskać prawo do urlopu macierzyńskiego. Jak zatem ustalić okres zwolnienia z obowiązku opłacania składek na wskazany Fundusz? Czy na zwolnienie z FP po urlopie wychowawczym ma wpływ kolejny urlop macierzyński? Piszemy na ten temat poniżej.
Opłacanie składek na FP – podstawa prawna
Obowiązki związane z opłacaniem składek na FP zostały uregulowane w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej ustawą o promocji zatrudnienia.
W przypadku, gdy kwoty tworzące podstawę wymiaru składek pochodzą z różnych źródeł, obowiązek opłacania składek na FP powstaje, jeżeli łączna kwota będąca podstawą wymiaru składek, ustalona zgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie.
Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP w przypadku pracowników powracających po urlopach związanych z rodzicielstwem
Wspomnieliśmy już o tym, że ustawa o promocji zatrudnienia zakłada w pewnych okolicznościach możliwość zwolnienia z obowiązku opłacania składek na FP. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. w odniesieniu do pracowników, którzy powracają do pracy po upływie okresu korzystania z jednego z urlopów związanych z rodzicielstwem. Odpowiednią normą prawną w tym zakresie jest art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia.
Zgodnie z tym przepisem pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie opłacają składek na FP za zatrudnionych pracowników powracających z:
- urlopu macierzyńskiego,
- urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- urlopu rodzicielskiego lub
- urlopu wychowawczego.
Wspomniany art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia wskazuje ponadto okres, w którego czasie zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP może być stosowane.
Przykład 1.
Pracownica korzystała z urlopu macierzyńskiego, który dobiegł końca w czerwcu 2024 roku. Następnie zatrudniona zgłosiła zamiar powrotu na dotychczasowe stanowisko. Ponowne podjęcie pracy nastąpiło w powyżej wskazanym miesiącu. Oznacza to, że zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP dotyczy 36-miesięcznego okresu, poczynając od lipca 2024 roku.
Kolejny urlop macierzyński w okresie zwolnienia z opłacania składek na FP
Jak już wspomnieliśmy, za osobę zatrudnioną, która powróciła do pracy po wykorzystaniu jednego z urlopów związanych z rodzicielstwem – wskazanych w art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia – pracodawca nie ma obowiązku opłacać składek na FP przez okres 36 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca przypadającego po miesiącu zakończenia danego urlopu.
Jest jednocześnie możliwa sytuacja, w której pracownica w okresie trwającego zwolnienia z obowiązku odprowadzania za nią składek na FP ponownie zajdzie w ciążę, wskutek czego uzyska prawo do urlopu macierzyńskiego.
Przykład 2.
W marcu 2023 roku pracownica powróciła do pracy po wykorzystaniu urlopu wychowawczego. W związku z faktem korzystania z tego uprawnienia pracodawca jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na FP – na podstawie art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia. Oznacza to, że pracodawca nie musi odprowadzać składek na wspomniany Fundusz, począwszy od kwietnia 2023 roku przez okres 36 miesięcy. Pracownica ponownie zaszła w ciążę – dziecko przyszło na świat w maju 2024 roku. Od tego czasu przysługuje jej urlop macierzyński. Pracodawca w dalszym ciągu nie musi opłacać składek na FP, ponieważ 36-miesięczny okres zwolnienia nie ulega przerwaniu. Po powrocie pracownicy z urlopu macierzyńskiego powstanie prawo do kolejnego zwolnienia z opłacania składek na nowy okres 36 miesięcy.
Kolejny urlop macierzyński, do którego pracownica nabyła prawo w okresie zwolnienia z obowiązku opłacania składek na FP z tytułu wykorzystania urlopu wychowawczego, nie powoduje więc powstania obowiązku odprowadzania powyższych składek. Zwolnienie trwa do czasu upływu 36-miesięcznego okresu. Po urlopie macierzyńskim istnieje natomiast możliwość skorzystania z kolejnego zwolnienia z obowiązku składkowego względem FP.
Zwolnienie z FP po urlopie wychowawczym a kolejny urlop macierzyński – podsumowanie
Wypłacanie przez pracodawców oraz inne podmioty kwot odpowiadających co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę powoduje konieczność naliczania składek na FP. Przepisy przewidują jednak pewne możliwości w zakresie zwolnienia z tego obowiązku. Dotyczy to m.in. osób powracających do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego. W odniesieniu do tych osób nie trzeba opłacać składek na wspomniany Fundusz przez okres 36 miesięcy. Jeżeli pracownica zajdzie w ciążę w trakcie tego okresu, zwolnienie z opłacania składek na FP nie ulega przerwaniu. Powrót do pracy po wykorzystaniu urlopu związanego z rodzicielstwem z tytułu urodzenia kolejnego dziecka powoduje powstanie prawa do nowego zwolnienia z opłacania składek na okres 36 miesięcy.
