Ulga termomodernizacyjna stanowi preferencję podatkową umożliwiającą obniżenie w rocznej deklaracji podatkowej podstawy opodatkowania o kwotę poniesionego na przedsięwzięcie termomodernizacyjne wydatku. Jednocześnie warto zastanowić się, czy możliwe jest odliczenie ulgi termomodernizacyjnej po śmierci małżonka.
Odliczanie ulgi termomodernizacyjnej przez małżonków
Jak stanowi art. 26h ust. 1 ustawy PIT, podatnik będący właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego ma prawo odliczyć od podstawy obliczenia podatku wydatki poniesione w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w tym budynku, które zostanie zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Wysokość wydatków ustala się na podstawie faktur wystawionych przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku. Wydatki podlegające odliczeniu w ramach omawianej ulgi należy rozliczyć w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym je poniesiono.
Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem.
Katalog wydatków podlegających odliczeniu znajduje się w załączniku do rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych i wyłącznie w zakresie tych wydatków podatnikowi przysługuje ulga termomodernizacyjna.
Przy czym z objaśnień podatkowych wydanych 30 marca 2023 roku przez Ministerstwo Finansów (Formy wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych) wynika, że jeżeli małżonkowie objęci są ustrojem wspólności majątkowej i są właścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego należącego do ich majątku wspólnego oraz wydatki zostały poniesione z majątku wspólnego małżonków, odliczenia wydatków może dokonać jeden z nich (oczywiście w granicach przysługującego mu limitu) albo oboje po 50% wydatków, albo w innej wybranej przez nich proporcji.
W takiej sytuacji wystawienie faktury na imię i nazwisko tylko jednego małżonka nie ma znaczenia dla możliwości skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej. Wydatek dotyczy bowiem budynku mieszkalnego należącego do majątku wspólnego małżonków oraz został poniesiony z ich majątku wspólnego.
Gdy podatnik wraz ze współmałżonkiem dokonuje przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w jednorodzinnym budynku mieszkalnym należącym do ich majątku wspólnego, wydatek może odliczyć jeden z małżonków albo oboje po 50%. Zatem to małżonkowie jako podatnicy powinni decydować o zakresie korzystania z ulgi. Nie ma przeszkód, aby przy braku dochodów do odliczenia całej kwoty wydatków poniesionych przez jednego małżonka, nieodliczoną kwotę wydatków (do wysokości przysługującego limitu) odliczył drugi z małżonków.
Przykład 1.
Pan Józef oraz pani Anna w 2024 roku ponieśli wydatek 30 000 zł na wymianę okien w budynku jednorodzinnym stanowiącym ich wspólność małżeńską. Został on udokumentowany fakturą wystawioną na pana Józefa, który zmarł w połowie 2024 roku. Czy pani Anna może skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej?
Tak, w zeznaniu rocznym PIT składanym za 2024 rok może odliczyć całą kwotę wydatku (tj. 30 000 zł) poniesionego na cel termomodernizacyjny. Budynek stanowił wspólność małżeńską małżonków i również wydatek został poniesiony z majątku wspólnego, który charakteryzuje się współwłasnością bezudziałową.
Odliczenie ulgi termomodernizacyjnej po śmierci małżonka
W przywołanych powyżej objaśnieniach MF możemy przeczytać, że w sytuacji, gdy przedsięwzięcie termomodernizacyjne realizowane jest w budynku będącym majątkiem odrębnym jednego z małżonków, a wydatki zostały poniesione z majątku wspólnego małżonków i udokumentowane fakturą wystawioną na drugiego małżonka, nie został spełniony warunek udokumentowania wydatku. Wydatek, który nie został prawidłowo udokumentowany, nie może być odliczony przez małżonka w ramach ulgi termomodernizacyjnej.
To oznacza, że jeżeli wydatek dotyczył przedsięwzięcia termomodernizacyjnego nieruchomości stanowiącej majątek osobisty małżonka, to po jego śmierci żyjący małżonek nie może korzystać samodzielnie z ulgi termomodernizacyjnej w swoim zeznaniu rocznym PIT.
Jednocześnie zauważmy, że istnieje inne rozwiązanie tego problemu. Zgodnie z art. 97 § 1 i § 4 ustawy – Ordynacja podatkowa spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Przepis ten stosuje się również do praw i obowiązków wynikających z decyzji wydanych na podstawie przepisów prawa podatkowego.
W świetle powyższego prawo do ulgi termomodernizacyjnej należy zaliczyć do przewidzianych w przepisach prawa podatkowego praw majątkowych, a więc co do zasady może podlegać przejęciu na podstawie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej.
Na mocy art. 100 § 1 ww. ustawy organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji. Art. 100 § 2 ustawy stanowi zaś, że jeżeli deklaracja złożona przez spadkodawcę jest nieprawidłowa lub jej nie złożono, orzekając o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców, organ podatkowy jednocześnie ustala lub określa kwoty podatku.
Ww. postępowanie podatkowe powinno obejmować ustalenie wszystkich źródeł przychodów oraz przysługujących zmarłemu podatnikowi ulg i odliczeń, w tym ulgi, o której mowa w art. 26h ustawy PIT, przy uwzględnieniu spełnienia ustawowych przesłanek w tym zakresie. Orzekając o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobiercy z tego tytułu, w decyzji wydanej na podstawie art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej organ podatkowy określa wysokość zobowiązania podatkowego lub nadpłatę w podatku dochodowym od osób fizycznych spadkodawcy z uwzględnieniem ulgi termomodernizacyjnej przysługującej spadkodawcy.
Jak wskazał Szef KAS w piśmie z 6 czerwca 2023 roku (nr DOP3.8222.36.2023.CNRU), podstawowym warunkiem dziedziczenia przez spadkobiercę praw spadkodawcy do ulgi termomodernizacyjnej jest zatem wydanie decyzji na podstawie art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej. W konsekwencji dopiero po doręczeniu tej decyzji spadkobierca może uwzględnić w swoim zeznaniu dotyczącym roku podatkowego następującego po roku, którego dotyczy decyzja z art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej, nieodliczoną przez spadkodawcę część ulgi termomodernizacyjnej ujętą w decyzji.
Przykład 2.
Pan Mariusz w 2023 roku poniósł na swój dom (majątek osobisty) wydatek na termomodernizację w kwocie 10 000 zł. Faktury zostały wystawione na jego imię. W tym samym roku zmarł. Czy jego żona może odliczyć ulgę termomodernizacyjną zmarłego męża?
Tak żona pana Mariusza może odliczyć ulgę termomodernizacyjną przysługującą nieżyjącemu podatnikowi. Jeżeli organ podatkowy w 2023 roku wyda i doręczy decyzję podatkową, o której mowa w art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej, to w zeznaniu za 2024 rok żona może odliczyć nieodliczoną przez spadkodawcę ulgę termomodernizacyjnej ujętą w decyzji.
W konsekwencji możemy stwierdzić, że możliwe jest odliczenie ulgi termomodernizacyjnej po śmierci małżonka. Przy czym sposób dokonania odliczenia zależeć będzie od tego, czy wydatek na cele termomodernizacyjne był poniesiony na nieruchomość objętą wspólnością małżeńską, czy też stanowił majątek osobisty zmarłego małżonka.
