Każdy przedsiębiorca chce jak najlepiej zarządzać swoją firmą. Nic w tym dziwnego, w końcu odpowiednie zarządzanie sprawia, że jest ona sprawnie działającym organizmem, który odnosi sukcesy. Dlatego też stale poszukiwane są systemy zarządzania, które mogą ułatwić pracę przedsiębiorstwa. Czym jest MBO - system zarządzania przez cele? W jaki sposób go wdrożyć?
MBO - system zarządzania przez cele
Na czym polega MBO - czyli system zarządzania przez cele? Pierwszy raz opisał go w swojej książce Praktyka zarządzania Peter Ducker. Od tego czasu pojęcie ewoluowało, jednak jego główne założenia pozostały niezmienne, co świadczy o jego skuteczności. Od tego warto zacząć - MBO jest systemem skutecznym i z pewnością warto wprowadzić go do swojego przedsiębiorstwa. O co więc chodzi?
System zarządzania przez cele polega na tym, że przedsiębiorstwo powinno mieć jasno określone cele działalności. Główne cele powinny być znane i jasno sformułowane. Dzięki temu każdy pracownik - zarówno wyższego, jak i niższego szczebla - wie, do czego dążą działania jego i firmy. Praca nie jest bezcelowa.
Wyznaczanie celów w przedsiębiorstwie pozwala również na zauważanie, na czym skupiamy się, choć nie jest to konieczne, nie przynosi zysków, a czasami wręcz przeciwnie.
MBO dla wszystkich pracowników
Zazwyczaj nadrzędne cele firmy zna kadra zarządzająca. Dzięki temu mogą oni stworzyć własne cele, które przekażą swoim podwładnym. Mają one przybliżyć firmę do głównego celu, jaki obrała. W związku z tym zarząd ustala strategię, dzieli się nią z managerami, a oni z kolei dzielą się nią ze swoimi podwładnymi. Nazywane jest to kaskadowaniem. Chodzi o to, aby każdy mniejszy cel, wspierał te większe i przybliżał przedsiębiorstwo do ich osiągnięcia.
Warto, by osoby, które mają wykonywać zadania przybliżające do celu, uczestniczyły w ich wyznaczaniu. Dzięki temu są one bardziej zmobilizowane do pracy - w końcu to ich pomysł, nawet jeśli coś się nie uda, czują się zobowiązani próbować aż do skutku. MBO jest więc w jakimś stopniu nie tylko systemem zarządzania, lecz także systemem motywacji.
Managerowie muszą mieć świadomość, że wyznaczenie celu dla pracowników może być jednoznaczne z tym, że zmotywują się na ich wykonywaniu, a nieco zmniejszy się ich zapał do wykonywania innych zadań. W związku z tym należy ustalić hierarchię zadań, by można mieć pewność, że to te najważniejsze są wykonywane. W tym momencie można również zdecydować, które cele można wyeliminować bez szkody dla przedsiębiorstwa. Czasami okazać się może, że nie tylko te, które nie przynoszą zysków, są zbędne. Czas, który poświęcało się tym mniej istotnym zadaniom, można poświęcić temu, co uznane jest za najważniejsze i prowadzi nas najszybszą drogą do celu.
Warto również, by pracownicy sami zaproponowali drogi dojścia do celu. To również motywuje i angażuje ich do wykonywania zadań, w podobny sposób, jak samo ich wyznaczanie.
W związku z tym oczywistym wydaje się, że manager powinien wiedzieć, co najlepiej zmotywuje jego pracowników, jakie zadania powinny być najważniejsze w drodze do celu, jak je wyznaczać itp. Odpowiednie zarządzanie jest tutaj kluczową kwestią.
Jak wprowadzić MBO do firmy?
Pierwszym krokiem we wprowadzeniu MBO do firmy powinno być ustalenie strategii działania przez zarząd przedsiębiorstwa. Następnie wyznacza on najważniejsze i główne cele całej organizacji, co z kolei rozpoczyna proces kaskadowania, o którym wspominaliśmy wcześniej.
Warto pamiętać również o zaczynaniu z wizją końca - to znaczy musimy wiedzieć, co jest celem i do czego dokładnie dążymy. Dodatkowo wszystkie drogi do jego osiągnięcia również muszą być przemyślane. Pomóc tutaj może metoda SMART.
Jaki musi być więc cel?
S - specific - konkretny: Liczy się konkret. Nie chcemy dalekosiężnych, niesprecyzowanych planów. W związku z tym nie: Chcemy dużo zarobić do końca roku, a: Chcemy zarobić minimum 15 milionów złotych do końca roku.
M - measurable - mierzalny: Musimy umieć oszacować, na jakim etapie dążenia do celu jesteśmy.
A - achievable - osiągalny: Cel nie powinien być nadmiernie ambitny, wręcz nieosiągalny dla przeciętnego pracownika.
R - realistic - realny: Cel musi być realny. Pracownicy chcą, aby wyrosły im skrzydła? Nic z tego. Są to cele, a nie marzenia.
T - time-bound - określony w czasie: Cel musi mieć określony termin, w którym chcemy go osiągnąć, w przeciwnym razie jego osiąganie może trwać właściwie w nieskończoność.
MBO w firmie - czy warto?
Czy warto wprowadzić MBO do swojego przedsiębiorstwa? Jak najbardziej. Jest to skuteczny system, angażujący wszystkich pracowników, od najwyższego szczebla do najniższego. Poza tym organizacja, która wyznacza cele, wie, dlaczego pracuje, co ma robić, co zwiększa zaangażowanie i motywację do pracy oraz ułatwia zarządzanie nie tylko działaniami, lecz także pracownikami.
