W obrocie handlowym powszechnie spotykane jest oznaczanie nazw czy symboli przedsiębiorcy za pomocą różnorakich ikon, na przykład symbol TM lub ®. Każdy przedsiębiorca winien wiedzieć, co symbolizują te oznaczenia, aby móc prawidłowo ich używać i w ten sposób podnieść renomę swojej marki.
Różne symbole, różne znaczenia
Dwa najważniejsze oznaczenia pojawiające się w obrocie handlowym to symbole ™ oraz ®. Oba odnoszą się do znaku towarowego, czyli oznaczenia umożliwiającego odróżnienie towarów oferowanych przez konkretnego przedsiębiorcę od wszystkich innych towarów innych przedsiębiorców.
Symbol ® (ang. registered) oznacza zarejestrowany znak towarowy.
Symbol SM (ang. service mark) oznacza znak usługowy.
Symbol © (ang. copyright) oznacza prawo autorskie.
Stosowanie symboli ™ oraz ® nie jest obowiązkowe – korzystanie z nich jest uprawnieniem. Przedsiębiorca może stosować tylko znak ™ albo tylko znak ® (pod warunkiem dokonania rejestracji). W przypadku zarejestrowanych znaków towarowych przedsiębiorca może używać symboli ™ oraz ® zamiennie.
Posługiwanie się symbolem ™ bez wątpienia dodaje przedsiębiorcy prestiżu i sprawia, że stosowany przez niego znak nabiera większego znaczenia w obrocie handlowym. Nawet jeżeli przedsiębiorca nie zdecyduje się na przeprowadzenie procedury rejestracyjnej, umieszczenie symbolu ™ przy stosowanym znaku towarowym podnosi świadomość marki wśród jego potencjalnych klientów oraz wskazuje konkurentom, że przedsiębiorca uznaje stosowane przez siebie oznaczenie za znak towarowy podlegający ochronie.
„1. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
2. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk”.
Symbol TM - kto może go używać?
Oznaczenie ™ wywodzi się z krajów anglosaskich. Przedsiębiorca, który posługuje się znakiem towarowym, może używać symbolu ™ do oznaczenia używanego przez siebie znaku. Użycie symbolu ™ nie ma jednak znaczenia sformalizowanego – w tym przypadku chodzi bardziej o zasygnalizowanie wszystkim potencjalnym zainteresowanym, iż przedsiębiorca posługuje się swoim unikatowym znakiem towarowym. Przedsiębiorca może używać tego oznaczenia niezależnie od tego, czy zarejestrował znak w urzędzie patentowym albo czy zamierza dokonać formalnej rejestracji.
Przedsiębiorca, który nie zarejestrował znaku towarowego w urzędzie patentowym, nie może posługiwać się symbolem ®.
„celem zamieszczenia znaku ® jest poinformowanie, że znak towarowy z tym wyróżnikiem korzysta z ochrony. Ze znakiem tym nie są związane żadne prawa, które miałyby na celu wzmocnienie na rynku pozycji towaru oznaczonego znakiem towarowym z symbolem ®. Znak ten nie zawiera bowiem żadnych informacji o samym produkcie. Jest to raczej informacja dla tych podmiotów, które chciałyby naruszyć prawo ochronne z zarejestrowanego znaku towarowego, że w przypadku naruszenia uprawnionemu będą przysługiwać w stosunku do naruszyciela określone roszczenia” (por. wyrok SA w Krakowie z 18 marca 2008 roku, wydany w sprawie I ACa 149/08).
Jak zarejestrować znak towarowy?
Przedsiębiorca, który chce uzyskać formalną ochronę swojego znaku towarowego, musi dokonać procedury rejestracyjnej. Za rejestrację znaków towarowych odpowiedzialny jest Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Uzyskane w wyniku rejestracji prawo ochronne na znak towarowy obowiązuje przez 10 lat – po upływie tego czasu konieczne jest przedłużenie ochrony na kolejny okres. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami przedłużenie ochrony nie wymaga składania kolejnego wniosku – konieczne jest wyłącznie wniesienie wymaganej opłaty.
Przepis art. 153 ust. 1(3) ustawy Prawo własności przemysłowej:
„Uprawniony może wskazać, że jego znak został zarejestrowany, poprzez umieszczenie w sąsiedztwie znaku towarowego litery „R” wpisanej w okrąg”.
- podania (wzór podania można pobrać na stronie internetowej Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej);
- fotografii lub odbitki znaku;
- w przypadku dźwięku – dwa egzemplarze informatycznych nośników danych z nagraniem (np. pendrive);
- w przypadku rysunku – jeden egzemplarz fotografii lub odbitki;
- dokument potwierdzający uiszczenie opłaty od zgłoszenia;
- dowód potwierdzający pierwszeństwo do używania znaku albo oświadczenie przedsiębiorcy o podstawie do korzystania z uprzedniego pierwszeństwa;
- dokument stwierdzający prawo przedsiębiorcy do używania oznaczeń w znaku towarowym, jeżeli w znaku występują oznaczenia przysługujące podmiotom trzecim.
Urząd patentowy może odmówić zarejestrowania znaku, jeżeli na przykład:
– wniosek został zgłoszony w złej wierze;
– zgłoszone oznaczenie nie stanowi znaku towarowego;
– zgłoszone oznaczenie zostało już zarejestrowane przez innego przedsiębiorcę.
