Import towarów - kompendium wiedzy

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o VAT przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że import towarów nie obejmuje przywozu towarów z terytorium Unii Europejskiej na terytorium Polski.

Import towarów - podatnicy  

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 przytoczonej ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:

• na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, lub zastosowano preferencyjną, obniżoną bądź zerową stawkę celną;

• uprawnione do korzystania z procedury celnej obejmującej uszlachetnianie czynne, odprawę czasową, przetwarzanie pod kontrolą celną, w tym również osoby, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, zostały przeniesione prawa i obowiązki związane z tymi procedurami.

Import towarów a miejsce opodatkowania

Miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej. Jednakże w przypadku niektórych procedur lub przeznaczeń celnych miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary te przestaną podlegać tym procedurom i przeznaczeniom. Dotyczy to:

• procedury uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń,

• procedury odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych,

• procedury składu celnego,

• procedury tranzytu, w tym także składowaniem czasowym przed nadaniem przeznaczenia celnego,

• przeznaczenia - wprowadzenie towarów do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego.

Podstawa opodatkowania przy imporcie towarów

Podstawą opodatkowania z tytułu importu towarów jest wartość celna powiększona o należne cło. Natomiast jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy.

Dodatkowo w ustawie o VAT zostały uregulowane szczególne zasady ustalania podstawy opodatkowania w przypadku:

• towarów objętych procedurą uszlachetniania biernego - podstawą opodatkowania jest różnica między wartością celną produktów kompensacyjnych lub zamiennych dopuszczonych do obrotu a wartością towarów wywiezionych czasowo, powiększona o należne cło. Jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością celną produktów kompensacyjnych lub zamiennych dopuszczonych do obrotu a wartością towarów wywiezionych czasowo, powiększona o należne cło i podatek akcyzowy;

• towarów objętych procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych - podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o cło, które byłoby należne, gdyby towary te były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu. Jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o cło, które byłoby należne, gdyby towary te były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu, i o podatek akcyzowy;

• towarów objętych procedurą przetwarzania pod kontrolą celną, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o cło, które byłoby należne, gdyby towary te były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu. Gdyby wystąpił podatek akcyzowy, podstawa obejmuje należne cło i podatek akcyzowy.

W opisanych procedurach podstawa opodatkowania obejmuje również dodatkowe koszty, pod warunkiem, że nie zostały włączone do podstawy celnej. Dotyczy to takich kosztów jak: prowizja, transport, opakowania czy ubezpieczenia ponoszone do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju.

Co ważne, do podstawy opodatkowania wlicza się również inne opłaty, które pobierają organy celne w związku z importem towarów.

Zwolnienia w imporcie towarów

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku import:

• towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń w rozumieniu przepisów celnych;

• towarów objętych procedurą odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych;

• złota przez Narodowy Bank Polski;

• powracających z terytorium państwa trzeciego, zwolnionych od cła towarów, dokonywany przez podatnika, który wcześniej wywiózł te towary;

• do portów przez podmioty zajmujące się rybołówstwem morskim ich własnych połowów, niebędących jeszcze przedmiotem dostawy, w stanie nieprzetworzonym lub po zakonserwowaniu dla celów dokonania dostawy;

• ludzkich organów i mleka kobiecego;

• krwi, osocza w pełnym składzie, komórek krwi lub preparatów krwiopochodnych pochodzenia ludzkiego, niebędących lekami;

• walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem przedmiotów kolekcjonerskich, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną;

• towarów przez siły zbrojne państw innych niż Rzeczpospolita Polska, będących sygnatariuszami Traktatu Północnoatlantyckiego do użytku własnego takich sił lub personelu cywilnego im towarzyszącego bądź też w celu zaopatrzenia ich mes i kantyn, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych;

• gazu w systemie gazowym lub energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym.

Zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku import towarów umieszczonych w przesyłkach wysyłanych z terytorium państwa trzeciego bezpośrednio do odbiorcy przebywającego na terytorium kraju, pod warunkiem że łączna wartość towarów w przesyłce nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 22 euro, z wyjątkiem:

• napojów alkoholowych,

• tytoniu i wyrobów tytoniowych,

• perfum i wód toaletowych.

Procedury rozliczeń celnych

Importerzy sprowadzający towary spoza UE są obowiązani obliczyć oraz wykazać kwotę podatku w zgłoszeniu celnym (przy wykorzystaniu odpowiednich stawek, z wyjątkiem podatników, którzy stosują pojedyncze pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej).

Natomiast jeżeli organ celny stwierdzi, że zadeklarowana kwota jest nieprawidłowa wydaje decyzję określającą podatek w prawidłowej wysokości. Wówczas podatnik  jest obowiązany w terminie 10 dni, licząc od dnia jego powiadomienia przez organ celny o wysokości należności podatkowych, do wpłacenia kwoty obliczonego podatku.

Przy dokonywaniu importu towarów należy również spełnić szereg wymogów formalno-prawnych, które są istotne jeżeli towar ma zostać dopuszczony do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej.

Procedura uproszczona

W niektórych sytuacjach przedsiębiorcy mogą skorzystać przy imporcie towarów z procedury uproszczonej. Tym sposobem rozliczają podatek w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów, czyli bez konieczności wcześniejszego opłacenia podatku do urzędu celnego. Należy przy tym spełnić pewne warunki, takie jak:

• zawiadomienie właściwego naczelnika urzędu celnego oraz naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozliczania podatku w procedurze uproszczonej przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego będzie stosowane takie rozliczenie,

• przedstawienie naczelnikowi urzędu celnego, przed którym podatnik dokonuje formalności związanych z importem towarów, wydanych nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:

• zaświadczeń o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie z każdego tytułu, w tym odrębnie w każdym podatku, odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach; udział zaległości w kwocie składek lub podatku ustala się w stosunku do kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego dotyczy zaległość,

• potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.

Wydłużenie terminu do rozliczenia VAT dla upoważnionych podmiotów gospodarczych

Od 1 stycznia 2015 roku obowiązują przepisy, na podstawie których został wydłużony termin rozliczenia podatku VAT przez tzw. upoważnionych przedsiębiorców. Taki status może uzyskać podmiot, który:

• przestrzega przepisów celnych,

• posiada system umożliwiający zarządzanie ewidencjami handlowymi, dzięki któremu można przeprowadzić właściwą kontrolę celną,

• odpowiednio dokumentuje swoją wypłacalność,

• spełnia wymogi bezpieczeństwa,

• posiada odpowiednie świadectwo AEO.

Posiadanie takiego statusu umożliwia korzystanie z wielu udogodnień na terenie Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy posiadający status upoważnionego podmiotu gospodarczego podlegają mniejszej liczbie kontroli celnych czy mają możliwość wnioskowania o przeprowadzenie kontroli w innym miejscu niż urząd celny.

Podatnicy posiadający status upoważnionego podmiotu gospodarczego:

• działający we własnym imieniu i na własną rzecz lub

• w imieniu i na rzecz którego jest składane zgłoszenie celne przez przedstawiciela bezpośredniego w rozumieniu przepisów celnych

- mogą rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów.

Import towarów a pojedyncze pozwolenie

Podatnicy stosujący pojedyncze pozwolenie mogą rozliczać w szczególnym trybie podatek VAT z tytułu importu towarów. Mianowicie obliczają kwoty należne w deklaracji dla importu towarów, tzw. deklaracji importowej (VAT-IM). Taki dokument składany jest najpóźniej 16. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. W tym samym terminie powstaje także obowiązek wpłacenia podatku.

Import towarów, a może WNT?

Należy również przeanalizować sytuację, w której przedsiębiorca dokonuje importu towaru z kraju niezależącego do UE, jednak towar został najpierw dostarczony do innego kraju Wspólnoty. Sytuację przeanalizujmy na przykładzie.

Przykład 1.

Przedsiębiorca z Polski zarejestrowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych zakupił towary od kontrahenta z Chin. Towar sprowadzono najpierw do Niemiec, gdzie został poddany procedurze odprawy celnej, której dokonał niemiecki przedstawiciel celny. Następnie towar został przewieziony przez niemiecką firmę transportową do polskiego zamawiającego.

W omówionej sytuacji zakup towarów dokonany przez polskiego przedsiębiorcę w kraju spoza UE nie będzie importem towarów dla polskiego nabywcy tylko wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów. Zgodnie z przepisami unijnymi miejscem importu towarów jest to państwo członkowskie, na którego terytorium towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia do Wspólnoty. Skoro towar został wprowadzony na teren UE na terytorium Niemiec to właśnie w tym państwie powinien zostać wykazany import towarów (czyli przez niemieckiego podatnika).