Mieszkanie i dojazd do pracy na zleceniu z dodatkowym podatkiem

Brak osób do pracy jest poważnym problemem dla wielu branż, dlatego też pracodawcy oferują dziś nie tylko wynagrodzenie za pracę, ale dodatkowe benefity, w tym także bezpłatne mieszkanie i dowóz do pracy. Czy mieszkanie i dojazd do pracy na zleceniu będzie obciążone składkami i podatkiem? Sprawdź to! Poznaj najnowszy wyrok sądu w tej sprawie!

Czym jest przychód z umowy zlecenia?

Umowa zlecenie, w odróżnieniu od umowy o pracę, zawierana jest zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Jest to tak zwana umowa starannego działania, w której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonywania określonych czynności na rzecz dającego zlecenie zgodnie z warunkami ustalonymi przez obie strony. Najczęściej umowa zlecenie wykonywana jest za wynagrodzeniem, które staje się przychodem zleceniobiorcy w miesiącu otrzymania.

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
• działalność wykonywana osobiście – czyli umowa zlecenie lub umowa o dzieło;
• pozarolnicza działalność gospodarcza;
• działy specjalne produkcji rolnej;
• najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Przychody z działalności wykonywanej osobiście charakteryzują się tym, że ich podstawą są osobiste działania osób fizycznych wykonywane we własnym imieniu. Są nimi właśnie, jak wskazuje art. 13 pkt. 8 Ustawy o PIT, przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Mogą być one uzyskiwane wyłącznie od:

• osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej;
• właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością;
• przedsiębiorstwa w spadku – z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Mieszkanie i dojazd do pracy na zleceniu w świetle najnowszego wyroku NSA

Oprócz przekazanych zleceniobiorcy środków pieniężnych do jego przychodów należy także zaliczyć przychody z tytułu nieodpłatnych świadczeń, jakim w świetle nowego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 sierpnia 2019 roku, II FSK 2724/17, jest zapewnienie zleceniobiorcom noclegu i dojazdu do miejsca wykonywania pracy.

W wyroku NSA czytamy, że „wartość ponoszonych przez dającego zlecenie w ramach umowy zawieranej na podstawie art. 734 ustawy Kodeks cywilny kosztów zakwaterowania oraz dowozu do miejsca wykonywania pracy dla zleceniobiorców stanowi podlegający opodatkowaniu przychód z nieodpłatnych świadczeń (...)”.

Wyrok ten uchylił wcześniejszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, uchylający interpretację indywidualną ministra finansów w sprawie podatku dochodowego z tytułu poniesionych kosztów zakwaterowania i dojazdu do pracy zleceniobiorców.

W przedstawionym stanie faktycznym firma zatrudniająca na umowę zlecenie osoby z różnych stron Polski oraz cudzoziemców oferowała im bezpłatne zakwaterowanie w wynajętym domu oraz bezpłatny dojazd do miejsca pracy. Zdaniem ministra finansów mieszkanie i dojazd do pracy na zleceniu jest nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Jest nim bowiem „każde zdarzenie prawne i zjawisko gospodarcze, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku danej osobie mające konkretny wymiar finansowy” (Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 września 2019 roku, 0114-KDIP3-3.4011.290.2019.3.MS2 PIT).

Z przytoczonej interpretacji podatkowej wynika, że zapewnienie zleceniobiorcom bezpłatnego mieszkania i dojazdu do pracy:

• służy celom osobistym (prywatnym) – nie muszą oni ponosić kosztów, do ponoszenia których byliby zmuszeni, gdyby nie bezpłatne mieszkanie zapewnione przez zleceniodawcę;
• powoduje zaoszczędzenie czasu na dojazdy do miejscowości realizacji przyjętego zlecenia;
• pozwala zaoszczędzić na wydatkach na dojazdy do miejsca wykonywania zlecenia, do których zleceniobiorca byłby zmuszony, gdyby nie zapewnienie bezpłatnego dojazdu z miejsca zakwaterowania do miejsca wykonywania zlecenia.

Zatem zapewnienie bezpłatnego mieszkania i dojazdu stanowi dla zleceniobiorcy przychód z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 11 Ustawy o PIT.

Zapewnienie bezpłatnego mieszkania do pracy zleceniobiorcy oraz pracownikowi – jakie są różnice?

Należy zwrócić uwagę, że bezpłatne mieszkanie udostępnione pracownikowi będzie miało inne konsekwencje w podatku dochodowym niż taka sama sytuacja dotycząca osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia. Przede wszystkim pamiętać należy, że wolne od podatku będzie bezpłatne udostępnienie pracownikowi mieszkania do kwoty 500 zł miesięcznie. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt. 19 Ustawy o PIT wolna od podatku dochodowego jest „wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników z zastrzeżeniem ust. 14 do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł”.

Ust. 14 mówi natomiast, że wolne od podatku dochodowego są „kwoty otrzymywane przez pracowników z tytułu zwrotu kosztów przeniesienia służbowego oraz zasiłków na zagospodarowanie i osiedlenie w związku z przeniesieniem służbowym do wysokości 200% wynagrodzenia należnego za miesiąc, w którym nastąpiło przeniesienie”.

Przepisy wskazują jednak wyraźnie, że zwolnienie podatkowe dotyczy pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, nie dotyczy zaś tych, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia. Dla zleceniobiorców przychodem będzie każde „dodatkowe przysporzenie”, a więc każde wzbogacenie się, bez żadnych wyjątków, jak ma to miejsce u osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Czy to bony świąteczne, czy dodatkowe świadczenia z okazji świąt, czy w końcu zapewnienie im bezpłatnego mieszkania na czas wykonywania zlecenia i bezpłatnych dojazdów na miejsce pracy – wszystko wlicza się do przychodu zleceniobiorcy, od którego dający zlecenie musi naliczyć i zapłacić podatki.

Przykład 1.

Firma zatrudnia pięciu pracowników oraz trzech zleceniobiorców. W celu wykonania zlecenia w miejscowości oddalonej od siedziby firmy wynajęła ona dom oraz zapewniła wszystkim bezpłatny dojazd na miejsce pracy. Za wynajęcie domu firma płaci 6000 zł miesięcznie razem z mediami, co jest zgodne z rynkową ceną podobnych mieszkań. Oznacza to, że po stronie pracowników przychód powstanie w sposób następujący:

• 6000 zł podzielone na osiem osób powoduje, że na jedną osobę przypada kwota 750 zł;
• 750 – 500 = 250. Od takiej kwoty pracodawca powinien zapłacić podatek za swoich pracowników;
• za zleceniobiorców powinien zapłacić od całości przychodu, tj. od kwoty 750 zł.

Reasumując, w obecnym stanie prawnym mieszkanie i dojazd do pracy osób na zleceniu należy opodatkować podatkiem dochodowym. Przykład ten pokazuje, jak częste są zmiany w interpretacjach zasad obowiązujących przedsiębiorców w Polsce. Dlatego aby ustrzec się przed uciążliwymi konsekwencjami, należy na bieżąco śledzić pojawiające się orzeczenia sądów. Pomóc w tym mogą artykuły pojawiające się w Poradniku Przedsiębiorcy, do lektury których zachęcamy.