Umowa o pracę na okres próbny stanowi szczególny rodzaj umowy o pracę. Dotyczą jej nieco odmienne zasady niż w przypadku dwóch pozostałych rodzajów umów, w tym także te związane z jej wypowiadaniem i uzasadnianiem takiego wypowiedzenia przez pracodawcę. Przeczytaj poniższy artykuł i poznaj przyczyny uzasadniające wypowiedzenie umowy na okres próbny!
Umowa o pracę na okres próbny
Umowę o pracę zawiera się na okres próbny, na czas określony albo na czas nieokreślony.
Umowę o pracę na okres próbny podpisuje się co do zasady na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia do wykonywania określonego rodzaju pracy.
Umowę o pracę na okres próbny zawiera się na czas nieprzekraczający:
1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
W umowie o pracę na okres próbny strony mogą jednokrotnie wydłużyć okresy, o których mowa wyżej, nie więcej jednak niż o 1 miesiąc, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.
Przykład
Przepisy Kodeksu pracy przewidują sztywne zasady co do czasu trwania i ponawiania umów na okres próbny. Czy to oznacza, że nie jest możliwe ponowne zawarcie z danym pracownikiem umowy na okres próbny po wyczerpaniu limitów ustawowych?
Przepisy przewidują wyjątek, który umożliwia ponowne zawarcie takiej umowy w szczególnym przypadku. Podpisanie jej z tym samym pracownikiem jest dopuszczalne, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy.
Umowa o pracę określa strony umowy, adres siedziby pracodawcy, a w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną nieposiadającego siedziby – adres zamieszkania, a także rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
rodzaj pracy;
miejsce lub miejsca wykonywania pracy;
wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
wymiar czasu pracy;
dzień rozpoczęcia pracy.
W przypadku umowy o pracę na okres próbny umowa powinna ponadto zawierać:
czas jej trwania lub dzień jej zakończenia;
gdy strony tak uzgodnią – postanowienie o przedłużeniu umowy o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli takie wystąpią;
okres, na który strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony w przypadku, gdy umowa na okres próbny podpisywana jest przed umową na czas określony krótszy niż 6 miesięcy lub wynoszący co najmniej 6 miesięcy, ale krótszy niż 12 miesięcy;
postanowienie o wydłużeniu umowy w przypadku, o którym mowa w punkcie powyżej, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.
Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na okres próbny nie jest uprawniony do wystąpienia do pracodawcy z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze.
Rozwiązanie umowy o pracę na okres próbny
Umowa o pracę rozwiązuje się:
przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);
z upływem czasu, na który była zawarta.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.
Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie.
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony bądź o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Musi się tam również znaleźć pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.
Każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem. W takim wypadku rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:
3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres próbny nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Należy się ono w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego miała trwać umowa.
Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, jest przedłużona do dnia porodu.
Przyczyny uzasadniające wypowiedzenie umowy o pracę lub rozwiązanie bez wypowiedzenia
Przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę, przygotowanie do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy bez wypowiedzenia albo zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę nie może stanowić:
wystąpienie przez pracownika z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy (nie dotyczy umów na okres próbny);
jednoczesne pozostawanie w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesne pozostawanie w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy, chyba że ograniczenia w tym zakresie wynikają z odrębnych przepisów albo zachodzi przypadek zakazu konkurencji;
dochodzenie przez pracownika udzielenia informacji o warunkach zatrudnienia;
skorzystanie z praw związanych ze szkoleniami pracowników niezbędnych do wykonywania określonego rodzaju pracy lub pracy na określonym stanowisku, których obowiązek przeprowadzenia przez pracodawcę wynika z porozumień lub regulaminów.
Pracodawca ma obowiązek udowodnić, że przy rozwiązywaniu umowy o pracę lub zastosowaniu działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę kierował się powodami innymi niż wskazane powyżej.
Jeżeli pracownik uważa, że przyczyną rozwiązania umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę było jednoczesne pozostawanie w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesne pozostawanie w stosunku prawnym innym niż stosunek pracy, lub dochodzenie udzielenia informacji o warunkach zatrudnienia, bądź skorzystanie z praw z obowiązkowymi szkoleniami może – w terminie 7 dni od dnia złożenia oświadczenia woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę – złożyć do pracodawcy wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o wskazanie przyczyny uzasadniającej to rozwiązanie umowy o pracę albo zastosowanie działania.
