Przedmiotem opodatkowania w ramach estońskiego CIT jest każda postać efektywnego dystrybuowania zysku ze spółki. W tym zakresie mieszczą się też podlegające opodatkowaniu wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. W związku z tym pojawia się pytanie, czy wydatki na alkohol powodują powstanie obowiązku podatkowego.
Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą a estoński CIT
W katalogu dochodów do opodatkowania w systemie ryczałtu ustawodawca w art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT wymienił dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika odpowiada wysokości takich wydatków.
Z przepisów ustawy o CIT nie wynika wprost, jakiego rodzaju wydatki mogą być uznane za dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Ustawodawca nie zdecydował się na sformułowanie w przepisie definicji ani nawet przykładowego katalogu tego rodzaju wydatków.
W związku z powyższym, aby ustalić, jakie kategorie wydatków oraz kosztów mieszczą się w zakresie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, należy odwołać się do znaczenia, jakie ma niniejsze pojęcie w języku powszechnym. Zatem za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą można uznać takie wydatki i koszty, które nie są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
W zakresie próby wyjaśnienia tego pojęcia warto też odnieść się do wydanego przez Ministerstwo Finansów przewodnika na temat ryczałtu od dochodów spółek z 23 grudnia 2021 roku, gdzie podano, że sposób kwalifikacji dochodu z tytułu wydatku niezwiązanego z działalnością gospodarczą uzależniony jest od indywidualnego stanu faktycznego, w jakim pozostaje spółka. W ocenie wydatków kwalifikujących się do tego rodzaju dochodów można się posiłkować kwalifikacją wydatków do kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 15 ust. 1, wynikającą z praktyki podmiotu, jak również bogatego orzecznictwa sądowo-administracyjnego. Wprawdzie pojęcie „wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą” nie jest tożsame z pojęciem „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów”, jednak trzeba zwrócić uwagę na podobieństwo, jakie może je cechować.
Podobieństwa pomiędzy wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą a wydatkami niestanowiącymi kosztów uzyskania przychodu należy upatrywać przede wszystkim w celu ich poniesienia. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Te same cele powinny realizować wydatki związane z działalnością gospodarczą.
W związku z powyższym koszty, które nie służą realizacji podstawowego celu prowadzonej działalności gospodarczej, jakim jest osiąganie zysków, lecz są efektem ubocznym działań zmierzających do osiągnięcia, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów mogą być uznane za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą.
Wydatki na alkohol niepodlegające opodatkowaniu estońskim CIT
Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia, należy wskazać, że nie ma jednolitego modelu kwalifikowania wydatków na alkohol i każdy przypadek powinien być rozpatrywany w sposób indywidualny.
Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 2 maja 2024 roku (nr 0111-KDIB2-1.4010.47.2024.2.KK) organ podatkowy wskazał, że zarówno wydatki na organizację eventów, jak i wydatki na zakup prezentów dla kontrahentów (w tym w postaci alkoholu) kwalifikowane są do kosztów reprezentacji. Niemniej jednak koszty reprezentacji mają co do zasady związek z działalnością gospodarczą. Ponoszone w celu podtrzymania i umocnienia kontaktów z kontrahentami mają związek z uzyskiwaniem przychodów.
Mogą być zatem uznane za związane z działalnością wydatki na prezenty dla kontrahentów (w tym w postaci alkoholu), jeżeli ich przekazanie miało na celu stworzenie dobrych relacji z kontrahentem. Jak bowiem wskazano, wydatki te służą nawiązaniu nowych relacji biznesowych oraz podtrzymaniu i rozwinięciu istniejących, co przekłada się na wysokość osiąganego przychodu, i nie są ponoszone na rzecz udziałowców spółki lub powiązanych z nimi podmiotów.
W powyższym przypadku został zachowany związek poniesionego na alkohol wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą, co uzasadnia brak konieczności rozpoznania dochodu z tytułu wydatku niezwiązanego z działalnością gospodarczą.
Wydatek na alkohol jako podlegający opodatkowaniu estońskiemu CIT
Jednocześnie można przytoczyć takie przypadki, w ramach których wydatki na alkohol będą generować obowiązek podatkowy w zakresie estońskiego CIT. Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 30 października 2023 roku (nr 0111-KDWB.4010.77.2023.2.HK) czytamy, że wydatek na alkohol, który jest następnie podawany podczas targów branżowych, nie może zostać uznany za związany z prowadzoną działalnością. Alkohol nie jest konieczny czy też niezbędny podczas takich spotkań. Trudno doszukać się w tym przypadku jego związku z osiąganiem przychodów.
W ocenie fiskusa trudno powiązać wydatek na alkohol z zakładanymi celami targów branżowych, które mają na celu nawiązanie i podtrzymanie kontaktów biznesowych, budowę długotrwałych i osobistych relacji z kontrahentami i promowanie marki oraz wzrost zainteresowania produktami spółki, a także budowanie trwałych i silnych relacji między spółką, a jej kontrahentami i promowanie spółki jako odpowiedzialnego pracodawcy, dbającego i promującego swój zespół. Uzyskanie powyższych efektów poprzez zakup napojów alkoholowych należy uznać za pozostające poza związkiem przyczynowo-skutkowym zakładającym dążenie do osiągnięcia przychodu.
W konsekwencji organ podatkowy stanął na stanowisku, że tego rodzaju wydarzenia faktycznie mogą służyć polepszeniu warunków współpracy z klientami, a co za tym idzie, wpływać na zwiększenie osiąganego przychodu, lecz uzyskanie tego efektu poprzez zakup napojów alkoholowych należy uznać za pozostające poza związkiem przyczynowo-skutkowym zakładającym dążenie do osiągnięcia przychodu.
Dalej organ podatkowy wskazał, że dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą rozpoznawany jest dla celów opodatkowania ryczałtem niezależnie od tego, czy podatnik dokona już zapłaty za usługę, czy towar. Wszystkie dochody wymienione w art. 28m ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o CIT związane są bezpośrednio z zasadami sporządzania wyniku finansowego. W związku z powyższym, nawet jeśli podatnik nie dokona zapłaty za towar czy usługę, ale zaksięguje daną operację gospodarczą obciążającą wynik finansowy netto (m.in. zapisy księgowe na kontach zespołu 4, 5 i 7), to dojdzie do powstania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Zgodnie z art. 28n ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT dochód z tego tytułu ustala się w miesiącu wykonania danego świadczenia lub dokonania wypłaty lub wydatku. Zgodnie zaś z art. 28o ustawy o CIT ryczałt wynosi:
- 10% podstawy opodatkowania – w przypadku małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności,
- 20% podstawy opodatkowania – w przypadku podatnika innego niż wskazany w pkt 1.
Zgodnie natomiast z art. 28t ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT podatnik jest obowiązany do zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą – do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty, wydatku lub wykonania świadczenia.
Przykład 1.
Spółka z o.o. mająca status małego podatnika i opodatkowana estońskim CIT w lipcu zakupiła alkohol o wartości 5000 zł, który był podawany na targach organizowanych przez spółkę. W jaki sposób spółka powinna rozliczyć podatek z tego tytułu?
Biorąc pod uwagę wyjaśnienia fiskusa, w takim przypadku mamy do czynienia z wydatkiem niezwiązanym z działalnością gospodarczą. Podstawą opodatkowania będzie kwota poniesionego wydatku, tj. 5000 zł. Stawka ryczałtu od dochodu spółki wynosi 10%. Zapłata podatku powinna nastąpić w terminie do 20 sierpnia.
Podsumowując, możemy stwierdzić, że kwestia opodatkowania estońskim CIT wydatków na alkohol nie jest jednoznaczna. Kwalifikacja do kategorii wydatku niezwiązanego z prowadzoną działalnością gospodarczą zależy bowiem od konkretnych okoliczności faktycznych i możliwości identyfikacji związku tego wydatku z możliwością uzyskania zysku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
