Kontrola podatkowa kończy się protokołem z kontroli. W protokole urzędnicy wpisują m.in., co ustalili oraz jak oceniają to od strony prawnej. Można złożyć zastrzeżenia do protokołu kontroli. Jest na to 14 dni od otrzymania protokołu. Dlaczego warto je złożyć?
Jak się zachować po kontroli?
Kontrola podatkowa wskazuje podatnikowi, jakie błędy popełnił. Jeśli podatnik się z tym zgadza, to może błędy naprawić. W tym celu składa deklarację podatkową lub korektę deklaracji.
Co jeśli podatnik się z kontrolerami nie zgadza? Może złożyć zastrzeżenia do protokołu kontroli. Może liczyć na to, że kontrolerzy przyznają, że zastrzeżenia są zasadne i napiszą o tym w zawiadomieniu do podatnika. Podatnik w ten sposób “postawi na swoim”.
W większości przypadków tak jednak nie będzie, kontrolerzy nie zmienią zdania. Co wtedy?
Jeśli kontrola ujawniła nieprawidłowości, to:
-
podatnik może usunąć nieprawidłowości, składając deklarację podatkową lub korektę deklaracji; albo
-
podatnik może nadal nie zgadzać się z kontrolerami, może nie złożyć deklaracji lub korekty. Musi się liczyć w tym, że zostanie przeciw niemu wszczęte postępowanie podatkowe. Piszemy o tym w dalszej części artykułu.
Co napisać w zastrzeżeniach?
Jeśli podatnik się z protokołem kontroli nie zgadza, może złożyć zastrzeżenia. Zastrzeżenia do protokołu kontroli składa się temu samemu urzędowi, który przeprowadza kontrolę.
W zastrzeżeniach do protokołu kontroli pisze się, z jakimi ustaleniami podatnik się nie zgadza. Można równocześnie wskazać dowody na poparcie swojego stanowiska. Warto to zrobić, jeśli oczywiście takie dowody istnieją.
Czy nowe dowody zostaną uwzględnione? Żądanie dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla sprawy, chyba że okoliczności te stwierdzone są wystarczająco innym dowodem. Są jednak wątpliwości, czy dowody można uzupełnić w ramach tej samej kontroli. Wynikają one z tego, że kontrola już się przecież zakończyła, więc nowe dowody wymagają nowej kontroli.
Niezłożenie zastrzeżeń - jakie skutki?
Jakie ma skutki niezłożenia zastrzeżeń do protokołu? Z przepisów wynika, że przyjmuje się wtedy, że kontrolowany nie kwestionuje ustaleń kontroli (art. 291 § 3 Ordynacji podatkowej).
Brzmi to groźnie, ale skutki wcale nie są tak niekorzystne dla podatnika, jak mogłoby się wydawać. Dlaczego? Bo nawet, jeśli podatnik nie złożył zastrzeżeń do protokołu, to może podważać ustalenia z kontroli w późniejszym postępowaniu podatkowym. Może też w postępowaniu podatkowym składać nowe wnioski dowodowe.
Zastrzeżenia do protokołu kontroli - czy warto je składać?
Po co więc składać zastrzeżenia do protokołu kontroli? Dzięki temu można uniknąć konieczności wszczynania innych procedur, w tym prowadzenia postępowania podatkowego. Jeśli podatnik może coś nowego do sprawy wnieść, to najlepiej dla podatnika będzie, jeśli to zrobi podczas kontroli lub w zastrzeżeniach do protokołu.
Nawet, jeśli kontrolerzy zastrzeżeń nie uwzględnią, to mogą one pomóc, gdy zostanie wszczęte postępowanie podatkowe.
Przykład 1.
Kontrola podatkowa w zakresie podatku VAT skończyła się niekorzystnymi dla podatnika ustaleniami. Podatnik złożył zastrzeżenia do protokołu kontroli. Opisał w nich, dlaczego się w ustaleniami w protokole nie zgadza. Wskazał dowody na poparcie swoich twierdzeń. Kontrolerzy nie uwzględnili zastrzeżeń. Podatnik nie zastosował się do wyników kontroli i nie skorygował deklaracji podatkowej. Zostało wszczęte przeciw niemu postępowanie podatkowe. Urzędnik, który prowadził postępowanie podatkowe, zapoznał się z protokołem kontroli i złożonymi do niego zastrzeżeniami. Uznał, że to podatnik miał rację. Postępowanie podatkowe zostało umorzone.
Odpowiedź kontrolerów na zastrzeżenia
Jeśli zastrzeżenia do protokołu kontroli zostały złożone, to urząd musi je rozpatrzyć. Musi też zawiadomić kontrolowanego o tym, czy zastrzeżenia uwzględnił, czy nie. Musi też uzasadnić takie a nie inne załatwienie zastrzeżeń. Ma na to 14 dni.
Zastrzeżenia do protokołu kontroli trafiają do tych urzędników, którzy przeprowadzali kontrolę. Nie dostaje ich organ nadrzędny. Wynika to z tego, że zastrzeżenia do protokołu nie są odwołaniem.
Kontrolerzy często nie uwzględniają zastrzeżeń. W zawiadomieniu o sposobie załatwienia zastrzeżeń muszą wtedy napisać, których nie uwzględnili i uzasadnić, dlaczego.
Uwzględnione zastrzeżenia do protokołu kontroli
Co jeśli kontrolerzy uwzględnią zastrzeżenia do protokołu kontroli w całości lub części? O tym, że je uwzględniają, napiszą w zawiadomieniu do podatnika. Będzie tam też uzasadnienie faktyczne i prawne.
Uwzględnienie zastrzeżeń do protokołu nie oznacza, że protokół zostanie zmieniony. Przepisy nie przewidują zmiany pierwotnego protokołu. Nie tworzy się “protokołu o zmianie pierwotnego protokołu”. To, że uwagi zostały uwzględnione, wynika z pisma - zawiadomienia o sposobie załatwienia zastrzeżeń. “W ten sposób "zawiadomienie" adresowane do kontrolowanego w wyniku zgłoszonych przez niego zastrzeżeń, może stać się swoistym dopełnieniem lub modyfikacją treści zawartych w protokole kontroli, w szczególności, jeśli dochodzi do uznania trafności zastrzeżeń i ich uwzględnienia”. Tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 listopada 2017 r. (sygn. akt I FSK 329/16).
Nieuwzględnione zastrzeżenia do protokołu kontroli
Co jeśli z odpowiedzi wynika, że zgłoszone zastrzeżenia do protokołu kontroli nie zostały uwzględnione? Czy można to gdzieś zaskarżyć?
Podatnik nie może zaskarżyć protokołu kontroli. Jeśli nie podobają mu sie udzielone wyjaśnienia na zastrzeżenia do protokołu, to też nie może ich skarżyć.
Może wybrać, czy się zastosowac do wyników kontroli, czy nie. Jesli się nie zastosuje, to urząd skarbowy będzie prowadzić przeciw niemu postępowanie podatkowe.
Postępowanie podatkowe - skutek nieusunięcia nieprawidłowości
Jeśli podatnik nie zastosował się do wyników kontroli, czeka go postępowanie podatkowe. Postępowanie podatkowe powinno zostać wszczęte nie później niż w terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli.
To w postępowaniu podatkowym może się bronić, składać odwołanie do dyrektora izby skarbowej, a w końcu - skargę do sądu administracyjnego. Wcześniejsza kontrola służyła tylko ustaleniu, czy były nieprawidłowości. Ale to decyzja w postępowaniu podatkowym służy przymusowemu skorygowaniu błędów, gdyby podatnik nie chciał tego zrobić dobrowolnie.
Podatnik może w postępowaniu podatkowym bronić się składając wnioski dowodowe. Może to zrobić również wtedy, gdy wcześniej nie złożył zastrzeżeń do protokołu kontroli lub nie przedstawiał w zastrzeżeniach nowych dowodów. Można się więc obronić w postępowaniu podatkowym.
