Od lipca br. obowiązują zmiany w składce zdrowotnej artystów i twórców prowadzących działalność gospodarczą. W poniższym artykule przedstawiamy co się zmieniło.
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera definicję osoby prowadzącej pozarolniczą działalność.
Osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność są następujące osoby:
- prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych;
- twórcy i artyści;
- prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
- prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
- wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
- akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;
- prowadzące publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe.
Definicja artysty i twórcy na gruncie ubezpieczeń społecznych
Na gruncie przepisów o ubezpieczeniu społecznym twórcą prowadzącym pozarolniczą działalność jest osoba, która tworzy dzieła będące przedmiotem prawa autorskiego z zakresu:
- muzyki,
- sztuk plastycznych,
- choreografii,
- literatury pięknej,
- architektury,
- architektury wnętrz,
- architektury krajobrazu,
- urbanistyki,
- fotografiki,
- twórczości audiowizualnej,
- sztuki ludowej,
- lutnictwa artystycznego.
Artystą na gruncie przepisów o ubezpieczeniu społecznym jest osoba prowadzącą pozarolniczą działalność jako artysta, wykonująca zarobkowo działalność artystyczną w zakresie:
- sztuki tanecznej,
- sztuki cyrkowej,
- kostiumografii,
- sztuki aktorskiej,
- sztuki estradowej,
- reżyserii teatralnej,
- reżyserii estradowej,
- dyrygentury,
- instrumentalistyki,
- wokalistyki,
- scenografii,
- produkcji audiowizualnej jako reżyser,
- produkcji audiowizualnej jako scenarzysta,
- produkcji audiowizualnej jako operator obrazu i dźwięku,
- produkcji audiowizualnej jako montażysta,
- produkcji audiowizualnej jako kaskader.
Trudnienie się jedną z powyższych profesji nie oznacza jeszcze, że dana osoba zakwalifikowana zostanie jako artysta bądź twórca.
Uznanie działalności za działalność artystyczną lub twórczą
Uznanie działalności za działalność twórczą lub działalność artystyczną wymaga wydania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, która powołana została do działania przy Ministrze właściwym do spraw kultury.
- umowy o pracę,
- umowy o dzieło,
- umowy zlecenia,
- katalogów z wystaw,
- recenzji,
- przyznanych nagród i wyróżnień,
- dyplomu ukończenia szkoły artystycznej odpowiedniego typu lub szkoły wyższej na kierunku odpowiednim do wykonywanej działalności twórczej lub artystycznej albo wydanego przez właściwe stowarzyszenie zrzeszające twórców lub artystów zaświadczenia o nabyciu w drodze praktyki umiejętności zawodowych.
Decyzje wydawane są na wniosek zainteresowanego artysty lub twórcy.
Od decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców o uznaniu działalności za twórczą lub artystyczną i ustaleniu daty jej rozpoczęcia zainteresowanemu przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Sztuki w terminie 2 miesięcy od daty doręczenia decyzji. Po wyczerpaniu tego trybu odwoławczego zainteresowanemu przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
Składki artystów i twórców na ubezpieczenie zdrowotne
Osoby zajmujące się szeroko rozumianą profesją artystyczną uznane za twórców i artystów również zobowiązane są do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.
Dotychczas artyści i twórcy prowadzący także inną działalność gospodarczą musieli płacić od każdego z tych przychodów osobno składkę zdrowotną z uwagi na zbieg tytułów ubezpieczenia zdrowotnego. Po zmianach twórcy i artyści prowadzący także inną działalność będą natomiast płacić jedną składkę od wszystkich uzyskiwanych przez siebie przychodów.
Zmiany w składce zdrowotnej artystów i twórców
Z uwagi na te zmiany roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne twórców i artystów opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w Ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowić ma dochód ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152–154 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem art. 24 ust. 1–2b Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
W powyższym przypadku, jeżeli artysta lub twórca prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od sumy dochodów, przy czym ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składki nie może być niższa niż kwota stanowiąca iloczyn liczby miesięcy w roku składkowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.
Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne artystów i twórców, którzy stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, stanowić będzie :
iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli osiągnięte przychody w rozumieniu Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nie przekroczyły w tym okresie kwoty 60 000 zł;
iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli osiągnięte przychody w rozumieniu Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przekroczyły w tym okresie kwotę 60 000 zł i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł;
iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli osiągnięte przychody w rozumieniu Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przekroczyły w tym okresie kwotę 300 000 zł.
Jeżeli artysta lub twórca prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, to przy określaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przyjmuje sumę przychodów.
Artysta, który prowadzi wyłącznie działalność twórczą lub artystyczną, podlega wyłącznie obowiązkowi odprowadzenie składki zdrowotnej od zryczałtowanej podstawy, którą stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
