Przedsiębiorcy coraz częściej zmieniają formy prowadzenia działalności. Ponadto w wielu przypadkach środki trwałe wykorzystywane w danej działalności gospodarczej są z niej wycofywane. Często są zdatne do użytku i mogą być nadal wykorzystywane. Czy w takiej sytuacji będzie przysługiwać amortyzacja środków trwałych, które wycofaliśmy z poprzedniej działalności? Sprawdźmy!
Koszty uzyskania przychodów a amortyzacja środków trwałych
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej: ustawa o PIT – kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.
Aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu, powinien więc, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:
-
został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);
-
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w żaden sposób zwrócona;
-
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
-
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;
-
został właściwie udokumentowany;
-
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.
Ustawodawca przyjął jednocześnie zasadę, że wydatki na nabycie składników majątku wykorzystywanych przez podatników w dłuższym okresie, a nie tylko w roku ich nabycia, zalicza się do kosztów sukcesywnie, w miarę ich zużycia (odpisy amortyzacyjne).
Przypomnijmy, że kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a–22o, z uwzględnieniem art. 23.
Przeniesienie środków trwałych – działalność jednoosobowa
Definicja środków trwałych dla celów podatku PIT została określona w art. 22a ustawy o PIT przez wskazanie składników majątku, które przy spełnieniu określonych w tym przepisie warunków uznać można za środki trwałe podlegające amortyzacji.
Definicja środków trwałych została więc dla celów podatkowych ściśle powiązana z pojęciem amortyzacji.
Amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
-
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością;
-
maszyny, urządzenia i środki transportu;
-
inne przedmioty – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok
– wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy.
Wycofanie środków trwałych z działalności
W przypadku przekształcania działalności jednoosobowej podatnicy często chcą wycofać niektóre składniki majątku, np. nieruchomości.
Przykład 1.
Podatnik chce swoją jednoosobową działalność gospodarczą przekształcić w spółkę z o.o. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystuje nieruchomości stanowiące jego własność. Budynki wprowadzone są do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Podatnik dokonuje od nich odpisów amortyzacyjnych. Chce zaprzestania wykorzystywania wszystkich nieruchomości do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej oraz wycofania ich przed przekształceniem. Wycofane nieruchomości mają być wykorzystywane przez spółkę. Podatnik będzie je wynajmował. Czy będzie obowiązany dokonać korekty odpisów amortyzacyjnych?
W tym przypadku wycofanie z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz zaprzestanie wykorzystywania ich w jednoosobowej działalności gospodarczej nie będzie skutkować koniecznością dokonania korekty odpisów amortyzacyjnych za okres, w którym były one wykorzystywane.
Amortyzacja środków trwałych wycofanych z poprzedniej działalności
W wielu przypadkach środki trwałe wycofane z działalności gospodarczej są następnie wykorzystywane w nowej przekształconej działalności.
Przykład 2.
Podatnik przekształca jednoosobową działalność w jednoosobową spółkę z o.o. Przed przekształceniem wycofał nieruchomości będące środkami trwałymi. Po przekształceniu postanowił, że wniesie nieruchomości do spółki. Jak należy amortyzować nieruchomości w spółce?
Sposób ustalenia wartości początkowej środków trwałych jest zróżnicowany m.in. z uwagi na sposób ich nabycia i uregulowany został w art. 22g ustawy o PIT.
W razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów – wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do spółek niebędących osobami prawnymi.
Powyższe zasady stosuje się odpowiednio w razie podjęcia działalności przez podmiot po przerwie trwającej nie dłużej niż 3 lata, jeżeli przed przerwą składniki majątku były wprowadzone do ewidencji.
Co istotne, podmioty powstałe w wyniku zmiany formy prawnej, podziału albo połączenia podmiotów, dokonują odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuują metodę amortyzacji przyjętą przez podmiot o zmienionej formie prawnej, podzielony albo połączony.
W przypadku wycofania z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w naszym przypadku nieruchomości, które wykorzystywane były w uprzednio prowadzonej wcześniej działalności gospodarczej, a następnie będą wykorzystywane w nowej działalności, będzie można zaliczyć przedmiotowe nieruchomości do środków trwałych w tej działalności. Jednak ze względu na to, że przedmiotowe nieruchomości były amortyzowane przez podatnika w prowadzonej dotychczas działalności gospodarczej, a następnie będą przedmiotem amortyzacji w nowej działalności gospodarczej (podjętej po przerwie trwającej nie dłużej niż 3 lata), to wartość początkową tych środków trwałych winno się ustalić na podstawie ich wartości przyjętej wcześniej przez podatnika. Ponadto w tym przypadku należy kontynuować stosowaną wcześniej metodę amortyzacji przedmiotowych środków trwałych. Przy dokonywaniu amortyzacji tych środków trwałych podatnik winien również uwzględnić dokonane wcześniej odpisy amortyzacyjne.
Podsumowując, w przypadku zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej możemy wcześniej wycofane środki trwałe wnieść do nowej działalności i amortyzować.
