Opłacanie w odpowiednim terminie podatków oraz składanie koniecznych deklaracji stanowi podstawowy obowiązek przedsiębiorcy. Spóźnienia czy pomyłki mogą narazić właściciela firmy na negatywne konsekwencje, w zależności od wielkości przewinienia w postaci grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności. Tym, co może uratować przedsiębiorcę, jest czynny żal.
Instytucja czynnego żalu została przewidziana w art. 16 Kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z tym przepisem, sprawca zabronionego czynu nie będzie podlegał karze, jeśli zawiadomi organ skarbowy o zaistniałej pomyłce lub niedopełnieniu obowiązków. Warto z tej możliwości skorzystać, gdy z powodu zaniedbania, zapomnienia czy bałaganu nie dopełni się koniecznych obowiązków.
Samo złożenie czynnego żalu nie gwarantuje przedsiębiorcy ochrony przed karą. Pierwszym, najważniejszym warunkiem jego skuteczności jest fakt, iż organy skarbowe w momencie jego złożenia nie posiadają już wyraźnie udokumentowanych dowodów, iż doszło do wykroczenia lub przestępstwa. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku, gdy organ skarbowy zdążył już podjąć pewne czynności służbowe, służące ustaleniu, czy doszło do czynu zabronionego - mogą to być np. kontrole.
Drugim warunkiem uznania czynnego żalu jest fakt uregulowania zaniedbań. W związku z tym podatnik musi złożyć zapomniane deklaracje bądź korekty, zapłacić zaległości oraz ewentualne odsetki - należy bowiem pamiętać, że już w dzień po upłynięciu terminu płatności podatku staje się on zaległością podatkową z naliczanymi karnymi odsetkami. Tak więc czynny żal chroni przed dodatkowymi karami, natomiast nie zwalnia podatnika z obowiązku uregulowania zaległości.
Kodeks karny skarbowy przewiduje także sytuacje, które obligatoryjnie wykluczają skorzystanie z instytucji czynnego żalu - są to sytuacje, w których osoba kierowała wykonaniem czynu zabronionego, zorganizowała i stała na czele grupy zebranej w takim celu (chyba, że czynny żal zgłosiła cała grupa), zmuszała lub nakłaniała do takiego czynu osobę od niej zależną albo inną, w celu skierowania postępowania przeciwko niej.
Czynny żal podatnik powinien zgłosić do właściwego urzędu skarbowego. Możliwe jest przedstawienie takiej informacji w formie pisemnej bądź też ustnej - wtedy też zeznanie jest spisywane w specjalnym protokole. Samooskarżenie musi uwzględniać wszystkie aspekty sprawy - oznacza to, że przedsiębiorca musi wskazać w nim winę własną, ale także ewentualnych osób współwinnych. W razie konieczności przedsiębiorca będzie zobowiązany do pomocy organowi ścigania w kwestiach współuczestników.
Ważne! W sytuacji, gdy podatnik składa korektę, np. z powodu błędnej faktury czy zwrotu towarów, nie jest już konieczne korzystania z instytucji czynnego żalu. |
