Podatnicy mogą uzyskiwać dochody z różnych źródeł. Jeżeli jednak koszty przekroczą przychody – powstają straty z działalności gospodarczej. W poniższym artykule przeanalizujemy sytuację, w której podatnik prowadzący działalność gospodarczą, jednocześnie wynajmując mieszkania, prywatnie osiąga straty. Czy strata z jednego źródła może być przeniesiona do innego źródła przychodów? Sprawdźmy!
Straty z działalności gospodarczej a źródło przychodów
Całość rozważań, należy rozpocząć od wskazania, iż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyróżnia kilka różnych źródeł przychodów. Jak stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 i 6 ustawy o PIT, źródłami przychodów są:
-
pozarolnicza działalność gospodarcza,
-
najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.
Jak zatem wynika z powyższego katalogu, działalność gospodarcza oraz najem to dwa odrębne źródła przychodów. Czy fakt ten ma jednak przełożenie na sposób rozliczenia łącznego dochodu lub straty z działalności gospodarczej po zakończeniu roku?
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy PIT podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30cb i art. 30da-30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9. W myśl przywołanego przepisu opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych, oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku. W rezultacie w przypadku podatników rozliczających się na zasadach ogólnych, za podstawę opodatkowania uważa się sumę wszystkich dochodów z każdego źródła przychodów.
Przykład 1.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą, z której w ciągu roku osiągnął dochód w wysokości 50 000 zł. Dodatkowo świadczy usługę wynajmu swojego prywatnego mieszkania, z którego uzyskał w ciągu roku dochód 10 000 zł. Po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do 30 kwietnia, podatnik zobowiązany jest złożyć zeznanie PIT-36, w którym wykaże dochód zarówno z działalności gospodarczej, jak i z najmu. Podatek będzie obliczany od sumy dochodów, a więc od kwoty 60 000 zł.
Straty z działalności gospodarczej
Ustaliliśmy, że podatek jest płatny od sumy dochodów. Natomiast straty z działalności gospodarczej są nadwyżką kosztów uzyskania przychodów nad sumą przychodów i określana jest za rok podatkowy. Pojawia się zatem pytanie, czy te same reguły łączenia dotyczą straty osiągniętej w ramach danego źródła?
W celu znalezienia odpowiedzi na tak postawione pytanie, sięgnąć należy do treści art. 9 ust. 3 ustawy PIT. W świetle tej regulacji o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można:
- obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
- obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5.000.000 zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.
Podatnik może zatem odliczyć straty z działalności gospodarczej od dochodów osiągniętych z tego źródła przychodów w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Ma również możliwość wyboru, w których latach i w jakiej wysokości dokona odliczeń, z tym że jeżeli w kolejnych pięciu latach podatkowych nie wystąpi dochód, strata podatkowa może nie być w ogóle rozliczona.
Dokładna analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że straty z działalności gospodarczej powstały w zakresie danego źródła przychodów może zostać rozliczona tylko w odniesieniu do tego samego źródła przychodów. W rezultacie jeżeli podatnik osiągnął stratę w jednym źródle, to nie może jej ująć w innych źródle.
Przykład 2.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą, która przyniosła mu stratę 5000 zł. Dodatkowo wynajmuje mieszkanie. Z tytułu wynajmu osiągnął w ciągu roku dochód 15 000 zł. Podatnik nie może od dochodu z wynajmu odliczyć straty z działalności gospodarczej. W konsekwencji w zeznaniu PIT-36 podatnik powinien wykazać dochód z wynajmu w wysokości 15 000 zł oraz stratę z działalności w wysokości 5 000 zł. Poniesioną stratę podatnik może odliczyć w kolejnych latach, jednak wyłącznie w ramach działalności gospodarczej.
Taki sposób rozumienia przepisów jest powszechnie akceptowany przez organy podatkowe. Zgodnie bowiem z interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22.08.2017 roku (nr 0111-KDIB1-1.4011.119.2017.1.BS): O tym, jaka część straty będzie rozliczana w danym roku podatkowym, decyduje podatnik. Należy jednocześnie podkreślić, że przy rozliczaniu straty z działalności gospodarczej obowiązuje zasada, że strata z danego źródła przychodu może być pokryta jedynie z dochodów z tego samego źródła.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy prawa i opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że skoro strata powstała z tytułu najmu prywatnego prowadzonego przez Wnioskodawczynię, a więc ze źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to może ona zostać rozliczona wyłącznie w ramach dochodu uzyskanego z tego właśnie źródła. Nie jest zatem możliwe rozliczenie straty poniesionej w ramach najmu prywatnego z dochodów uzyskanych przez Wnioskodawczynię z prowadzonej przez nią działalności gospodarczej w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, czyli ze źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, gdyż są to dwa odrębne źródła przychodów.
Podsumowując przedstawione do tej pory wywody wskazać należy, że kluczowe z perspektywy podatnika osiągającego dochody z różnych źródeł przychodów, jest ich odpowiednie wyodrębnienie oraz rozdzielenie. Jest to istotne zarówno z uwagi na prawidłowe określenie dochodu z danego źródła, jak również wpływa na zgodne z prawem odliczenie straty podatkowej wygenerowanej w zakresie tego źródła. Dopiero tak przeprowadzona selekcja pozwoli podatnikowi na właściwe rozliczenie straty z działalności gospodarczej oraz z najmu prywatnego.
