Gdy pracownik zacznie chorować zaraz po podjęciu zatrudnienia, nie zawsze jest to jednoznaczne z brakiem prawa do płatnego zwolnienia od pracy. W przypadku gdy pracownik chce otrzymać prawo do wynagrodzenia za czas choroby od pierwszego dnia niezdolności do pracy, powinien on udokumentować wcześniejszy okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Wtedy bez okresu wyczekiwania otrzyma świadczenie.
Gdy pracownik zachoruje zaraz po podjęciu nowej pracy, może uzyskać prawo do świadczenia za okres choroby w 3 różnych przypadkach: gdy ma 30-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, gdy podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 10 lat albo gdy jest jedną z osób, którym ustawodawca przyznał dodatkowe prawo do świadczeń chorobowych od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli wymogi dotyczące nabycia prawa do świadczenia chorobowego od pierwszego dnia zatrudnienia nie zostaną spełnione, wówczas dni choroby przypadające w pierwszych 30 dniach ubezpieczenia chorobowego należy uznać za nieobecność usprawiedliwioną bez zachowania prawa do wynagrodzenia. Wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy należy wypłacić od 31. dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Jeżeli pracownik spełnia warunki do otrzymania zasiłku chorobowego, podstawę wymiaru świadczenia stanowi wynagrodzenie, które osiągnąłby, gdyby pracował przez pełny miesiąc kalendarzowy.
Okres wyczekiwania na świadczenie chorobowe
Prawo do zasiłku chorobowego, a także wynagrodzenia chorobowego przysługuje pracownikowi po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jest to tzw. okres wyczekiwania. Zalicza się do niego wcześniejsze okresy obowiązkowego i dobrowolnego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, pod warunkiem że przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej. Jeśli przerwa w ubezpieczeniu chorobowym trwająca więcej niż 30 dni wyniknęła z innych powodów, do 30-dniowego okresu wyczekiwania na prawo do świadczeń chorobowych nie należy wliczać wcześniejszego okresu ubezpieczenia.
Ustalając, czy pracownik ma już 30-dniowy okres ubezpieczenia, należy:
-
ustalić liczbę dni ubezpieczenia chorobowego w czasie aktualnego zatrudnienia,
-
sprawdzić, czy przed podjęciem zatrudnienia pracownik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub dobrowolnie),
-
ustalić, jak długo trwała przerwa między poszczególnymi okresami, w jakich pracownik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu.
10 lat obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego
Pracownik może uzyskać prawo do świadczenia chorobowego od pierwszego dnia zatrudnienia, mimo że nie ma 30-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego. Prawo to przysługuje mu wówczas, gdy przed dniem powstania niezdolności do pracy podlegał ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 10 lat i było to ubezpieczenie obowiązkowe.
Aby ustalić, czy pracownik posiada 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, należy zsumować wszystkie okresy, bez względu na przerwy między nimi. Licząc 10-letni okres ubezpieczenia chorobowego, należy uwzględniać wyłącznie okres obowiązkowego opłacania składki na to ubezpieczenie, ale nie musi to być okres nieprzerwany.
Nie zalicza się jednak do niego okresów urlopu wychowawczego i urlopu bezpłatnego, a także pozostawania zarejestrowanym jako bezrobotny zarówno z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, jak i bez tego prawa po 31 grudnia 1998 r. Nie może też być uwzględniony okres pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego, przysługujących po ustaniu tytułu ubezpieczenia.
Świadczenie chorobowe - inne przypadki
Pracownik może nabyć prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego od pierwszego dnia zatrudnienia (podlegania ubezpieczeniu chorobowemu), w przypadkach określonych w art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej. Chodzi tu o ubezpieczonego:
-
będącego absolwentem szkoły lub szkoły wyższej, który został objęty ubezpieczeniem chorobowym (lub przystąpił do tego ubezpieczenia) w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
-
który stał się niezdolny do pracy na skutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy (albo wypadku przy pracy, z tym że wówczas nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe, tylko zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego),
-
będącego posłem lub senatorem, który przystąpił do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Zasiłek opiekuńczy
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy, gdyż zasiłek ten jest przyznawany od pierwszego dnia sprawowania opieki, bez konieczności posiadania 30-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego, tzw. okresu wyczekiwania. Warunkiem jest, że w domu nie ma osoby, która mogłaby sprawować opiekę nad chorym dzieckiem.
Wyjątek stanowi sprawowanie opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2, zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet wtedy, gdy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę nad dzieckiem.
