Podobieństwo usług podologicznych do usług o charakterze kosmetycznym rodzi pytanie, czy w tym zakresie będą obowiązywały analogiczne reguły co do właściwej stawki podatku VAT oraz co do konieczności posiadania kasy fiskalnej. Usługi podologiczne a kasa fiskalna to temat, który często wywołuje wątpliwości wśród specjalistów. W poniższym artykule skoncentrujemy się na obowiązkach w podatku VAT obciążających podmiot świadczący usługi podologiczne.
Usługi podologiczne a stawka podatku VAT
W art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy VAT przewidziano zwolnienie o charakterze podmiotowo-przedmiotowym związane z usługami medycznymi. Przepis ten podaje, że wolne od podatku są usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o działalności leczniczej.
Analiza powołanych regulacji prowadzi do wniosku, że warunkiem zastosowania zwolnienia z podatku od towarów i usług jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek:
- są świadczone przez konkretne, wskazane przez ustawodawcę podmioty (kryterium podmiotowe);
- służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia (kryterium przedmiotowe).
Decydujące znaczenie dla zastosowania zwolnienia z podatku VAT do opisanych we wniosku usług jest wykazanie, że celem świadczonych usług jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia. Profilaktyka zdrowotna obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Ma ona również na celu zahamowanie postępu lub powikłań już istniejącej choroby czy też zapobieganie powstawaniu niekorzystnych wzorów zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższania ryzyka choroby.
W związku z tym należy się zastanowić, w jaki sposób usługi podologiczne wpisują się w powyższy zakres pojęciowy. Tutaj wskażmy, że podologia to dziedzina medycyny zajmująca się diagnozowaniem chorób, leczeniem (także chirurgicznym) stopy.
W konsekwencji dopuszczalne i możliwe jest, aby podmiot wykonujący tego rodzaju usługi korzystał ze wskazanego zwolnienia, co potwierdza treść interpretacji indywidualnej Dyrektora IS w Warszawie z 5 stycznia 2017 roku (nr 1462-IPPP2.4512.816.2016.1.KOM), gdzie możemy przeczytać: „[…] w sytuacji świadczenia przez Wnioskodawcę usług podologicznych, w zakres których wchodzą: zabiegi na paznokciach wrastających, zabiegi na paznokciach zawiniętych, zabiegi na paznokciach zgrubiałych, zabiegi na paznokciach grzybicznych, wykonywanie ortez indywidualnych, zakładanie klamer korygujących na wrastające lub zakręcone paznokci, wykonywanie odciążeń indywidualnych, wykonywanie protetyki paznokci, usuwanie odcisków, usuwanie modzeli i zrogowaceń, leczenie pękających pięt, leczenie stopy cukrzycowej i usuwanie brodawek wirusowych potocznie zwanych kurzajkami, poprzez zatrudnione osoby: fizjoterapeutę-podologa, pielęgniarza-podologa i licencjonowaną pielęgniarkę są spełnione zarówno przesłanka podmiotowa, jak i przedmiotowa, które określone zostały w art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. b–c ustawy. W związku z tym powyższe usługi korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, na podstawie powołanego przepisu ustawy”.
Usługi podologiczne a kasa fiskalna
W sytuacji, gdy usługi wykonywane są na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, należy kierować się treścią art. 111 ust. 1 ustawy VAT, gdzie podano, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Natomiast, jak wynika z treści art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy VAT, podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:
- w postaci papierowej lub
- za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony, w tym przy użyciu systemu teleinformatycznego Szefa Krajowej Administracji Skarbowej pośredniczącego przy wydawaniu paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej nabywcy, bez konieczności podawania jego danych osobowych.
Warto podkreślić, że sam fakt korzystania ze zwolnienia od podatku VAT (np. na mocy ww. art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy VAT) nie oznacza zwolnienia z obowiązku posiadania kasy fiskalnej. Kwestia ewidencjonowania obrotu na kasie fiskalnej oraz wystawiania paragonów jest kłopotliwa, dlatego też podatnicy często sięgają do treści rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Akt ten określa zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe zwolnienia z obowiązku posiadania w firmie kasy fiskalnej.
Co jednak istotne, w par. 4 ust. 1 pkt 2 lit. j rozporządzenia wskazano, że zwolnienie nie może znaleźć zastosowanie do świadczenia usług fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych. W związku z tym pojawia się pytanie, czy w istnieje tożsamość pomiędzy usługami podologicznymi, a kosmetycznymi (kosmetologicznymi).
Art. 5a ustawy VAT przy klasyfikacji usług nakazuje kierować się wytycznymi PKWiU. Zgodnie z PKWiU 96.02.13.0 „Usługi kosmetyczne, manicure i pedicure” obejmują usługi pielęgnacyjne i upiększające dotyczące urody i twarzy, włączając usługi kosmetyczne, usługi wykonywania manicure i pedicure, usługi związane z poradnictwem dotyczącym pielęgnacji urody i wykonywania makijażu.
W myśl zaś PKWiU 96.02.19.0 „Pozostałe usługi kosmetyczne” grupowanie to obejmuje usługi w zakresie higieny osobistej, pielęgnacji ciała, depilacji, naświetlania promieniami ultrafioletowymi i podczerwonymi oraz pozostałe usługi kosmetyczne. Przy czym wskazano również, że grupowanie to nie obejmuje usług w zakresie opieki zdrowotnej sklasyfikowanych w odpowiednich grupowaniach działu 86.
Tymczasem analizowane przez nas usługi podologiczne przeważnie kwalifikowane są do PKWiU 86.90.19.0 „Pozostałe usługi w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowane”. Zgodnie z wyjaśnieniami do PKWiU grupowanie to obejmuje:
- pozostałe usługi paramedyczne w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowane, takie jak akupunktura, aromaterapia, akwaterapia, bioenergoterapia, chiropraktyka, fitoterapia, hipnoterapia, hirudoterapia (leczenie pijawkami), homeopatia, klawiterapia, terapia biorezonansowa itp.;
- usługi w zakresie hipoterapii, terapii mowy, gdzie indziej niesklasyfikowane;
- usługi związane z prowadzeniem profilaktyki i promocji zdrowia świadczone przez higienistki szkolne, dietetyków, ortoptystów, instruktorów higieny i pozostałych specjalistów promocji zdrowia;
- pomocnicze usługi dentystyczne świadczone przez higienistki i asystentki dentystyczne;
- usługi w dziedzinie optometrii;
- pozostałe usługi w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowane.
To oznacza, że podatnicy świadczący usługi podologiczne mogą korzystać ze zwolnień określonych w cytowanym powyżej rozporządzeniu.
Przykład 1.
Pani Marianna świadczy usługi podologiczne na rzecz osób prywatnych. Całość wynagrodzenia pobiera na swój rachunek bankowy (klienci płacą BLIK-iem). Czy musi posiadać kasę fiskalną?
W opisanym przykładzie podatniczka może skorzystać ze zwolnienia od konieczności posiadania kasy fiskalnej określonego w poz. 37 załącznika do rozporządzenia, gdzie podano, że zwalnia się od obowiązku ewidencjonowania obrotu na kasie rejestrującej świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jeżeli świadczący usługę:
- otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem);
- z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Kierując się klasyfikacją PKWiU, należy wyodrębnić usługi podologiczne od usług kosmetycznych. To z kolei powoduje, że w inny sposób będą kształtować się obowiązki podatkowe podologa w zakresie podatku od towarów i usług.
