Podatek liniowy jest dla niektórych dochodowych branż bardzo atrakcyjną formą opodatkowania. Należy jednak pamiętać, aby uważać na kilka kwestii związanych z zachowaniem prawa do opodatkowania dochodów w tej formie na kolejne lata działalności. W niektórych bowiem przypadkach może nastąpić utrata prawa do opodatkowania działalności podatkiem liniowym w trakcie roku podatkowego.
Świadczenie pracy na rzecz byłego pracodawcy
Zgodnie z art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku, gdy podatnik prowadzący działalność gospodarczą opartą na podatku liniowym osiągnie w formie działalności:
-
prowadzonej samodzielnie albo
-
prowadzonej jako wspólnik spółki osobowej (z tytułu posiadania prawa do udziału)
- przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadające czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w postaci stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym.
Powyższy zapis należy rozpatrywać w kategorii łącznej, tzn. utrata prawa do dalszego stosowania podatku liniowego zaistnieje, jeżeli równocześnie będą wypełnione trzy warunki:
-
podatnik otworzy działalność gospodarczą samodzielnie albo w ramach spółki osobowej, wybierze podatek liniowy jako formę jej opodatkowania, a następnie będzie sprzedawał towary lub wykonywał usługi na rzecz swojego byłego albo aktualnego pracodawcy oraz
-
rodzaj wykonywanej usługi albo sprzedaży na rzecz tego pracodawcy będzie odpowiadał zakresowi czynności, jaki podatnik wykonywał dla niego, gdy świadczył na jego rzecz pracę na podstawie umowy o pracę albo spółdzielczego stosunku pracy. Kwestia ta będzie dotyczyć także sytuacji, gdy chociaż jeden ze wspólników spółki osobowej dokonał tego typu sprzedaży na rzecz byłego lub aktualnego pracodawcy,
-
okres świadczenia tej samej pracy w ramach działalności i na podstawie umowy o pracę będzie odbywał się w roku opodatkowania działalności podatkiem liniowym.
Kluczowy jest zakres czynności świadczonych w ramach prowadzonej działalności
Jak wynika z powyższych warunków, samo świadczenie pracy na rzecz byłego, aktualnego pracodawcy – czy to jako działalność gospodarcza prowadzona samodzielnie, czy to w formie spółki osobowej, nie powoduje jeszcze żadnego utracenia prawa do podatku liniowego. Przesłanką, z powodu której zaistnieje utrata prawa do opodatkowania działalności podatkiem liniowym jest zbieżność czynności wykonywanych na rzecz tego pracodawcy zarówno w ramach działalności, jak i zawartej umowy o pracę albo spółdzielczego stosunku pracy. Jeżeli natomiast występuje sytuacja, w której podatnik świadczy pracę na rzecz byłego, aktualnego pracodawcy w ramach swojej działalności, a jednocześnie posiada umowę o pracę z tym pracodawcą, w ramach której wykonuje zupełnie inne czynności, wówczas podatnik nie utraci prawa do opodatkowania działalności podatkiem liniowym. Dodatkową kwestią w tym zakresie jest okres świadczenia tej pracy, a więc w roku podatkowym objętym podatkiem liniowym.
Powyższe znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z 19 maja 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, o sygn. IPTPB1/415-300/12-4/16-S/DJD.
Okres świadczenia pracy w ramach działalności
Kwestia okresu, w którym podatnik świadczy pracę dla byłego, aktualnego pracodawcy w aspekcie utraty prawa do podatku liniowego, jest także kluczowa. Jeżeli podatnik świadczył pracę w ramach umowy o pracę np. do końca sierpnia 2017 r., a od 1 stycznia 2018 r. rozpoczął działalność opodatkowaną podatkiem liniowym oraz np. wykonywanie tych samych usług, które wchodziły w zakres poprzedniej umowy o pracę, to mimo tych samych czynności świadczonych na rzecz byłego pracodawcy, nie wystąpi utrata prawa do opodatkowania działalności podatkiem liniowym, z uwagi na to, że w roku podatkowym 2018 r., a więc w roku prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem liniowym, nie posiada już tej umowy o pracę na świadczenie pracy w takim samym zakresie z byłym pracodawcą, co aktualnie wykonuje na jego rzecz w ramach swojej działalności.
Powyższe znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z 5 kwietnia 2017 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, o sygn. 1462-IPPB1.4511.88.2017.1.ES.
Rodzaj umowy, na podstawie której podatnik wykonywał lub wykonuje czynności na rzecz pracodawcy
Jeżeli podatnik świadczył pracę na podstawie stosunku pracy np. w 2017 r., a od 1 stycznia 2018 r. rozpoczął działalność opodatkowaną podatkiem liniowym i zamierza ponownie nawiązać współpracę z byłym pracodawcą w ramach prowadzenia działalności w zakresie tych samych czynności, które wykonywał w ubiegłym roku na podstawie umowy o pracę, ale w 2018 r. będzie je wykonywał na podstawie umowy o współpracy albo umowy cywilnoprawnej, gdzie nie zachodzą przesłanki typu:
-
odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
-
są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
-
wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością
- charakteryzujące umowę o pracę i niestanowiące pozarolniczej działalności gospodarczej, to w tym przypadku podatnik będzie mógł nadal stosować podatek liniowy jako formę opodatkowania prowadzonej działalności.
Utrata prawa do opodatkowania działalności podatkiem liniowym i ponowny wybór tej formy opodatkowania
Podatnicy, którzy w roku podatkowym świadczyli jednak tę samą pracę co ze stosunku pracy na rzecz byłego, aktualnego pracodawcy w ramach działalności, na skutek czego nastąpi utrata prawa do opodatkowania działalności podatkiem liniowym, będą zobowiązani przeliczyć swój dochód od początku roku utraty tegoż prawa według zasad ogólnych, czyli stosując skalę podatkową ze stawkami 18% i 32%. Może niestety okazać się, że po przeliczeniu wystąpią u podatnika zaliczki na podatek dochodowy i będzie on zobligowany także do zapłacenia odsetek za uiszczone z opóźnieniem zaliczki. Natomiast wpłacone do tej pory zaliczki będą zaliczone na poczet zaliczek ustalonych według skali podatkowej.
Ponowny wybór opodatkowania podatkiem liniowym po wcześniejszej utracie prawa
Podatnik, u którego np. w 2017 r. wystąpi utrata prawa do opodatkowania działalności podatkiem liniowym, a w 2018 r. ponownie ma prawo do zastosowania tej formy, musi jedynie złożyć do 20 stycznia 2018 r. oświadczenie albo aktualizację formularza CEIDG-1 w celu ponownego wyboru podatku liniowego jako formy opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej.
