Dotacja - rozliczenie podatkowe

Przedsiębiorcy mogą skorzystać z różnych form finansowania działalności gospodarczej. Jedną z nich jest dotacja. O takie dofinansowanie mogą ubiegać się nie tylko osoby, które dopiero rozkręcają własny biznes, ale również przedsiębiorcy, którzy działają na rynku od wielu lat. Wystarczające jest złożenie odpowiednich wniosków oraz spełnienie wszystkich stawianych wymagań.

Otrzymanie dotacji to często nie koniec problemów przedsiębiorcy. Pytaniem, które spędza sen z powiek właściciela firmy, jest: jak powinno wyglądać rozliczenie podatkowe dotacji? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ wszystko zależy od źródła, z jakiego pochodzą pieniądze, oraz od celu, na jaki przeznaczone zostały otrzymane środki finansowe.

Czy dotacja stanowi przychód z działalności?

Odpowiedzi na wyżej postawione pytanie należy szukać w przepisach Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). W tym wypadku szczególną uwagę należy zwrócić na zapisy zawarte w art. 14 ust. 2 pkt 2. Zgodnie z nimi:

Jak widać, dotacja otrzymana przez podatnika (przyszłego lub obecnego przedsiębiorcę) w celu pokrycia lub zwrotu bieżących wydatków co do zasady stanowi przychód z działalności gospodarczej. Wyjątkiem od tej zasady są środki przeznaczone przez podatników na zakup lub wytworzenie, we własnym zakresie, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają amortyzacji. W takim wypadku otrzymana dotacja nie stanowi przychodu z działalności.

Dotacja jako przychód zwolniony z opodatkowania

Otrzymanie dotacji, którą według obowiązujących przepisów należy uznać za przychód z działalności gospodarczej, nie jest równoznaczne z obowiązkiem jej opodatkowania. Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o PIT zwolnione z opodatkowania są:

• dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatne, otrzymane na cele związane z działalnością rolniczą z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, od agencji rządowych, agencji wykonawczych lub ze środków pochodzących od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych (pkt 47d ww. przepisu),

• jednorazowe środki przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (pkt 121 ww. przepisu),

• dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego (pkt 129 ww. przepisu),

• płatności na realizację projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, otrzymane z Banku Gospodarstwa Krajowego, z wyłączeniem płatności otrzymanych przez wykonawców (pkt 136 ww. przepisu),

• środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. nr 157, poz. 1240, z późn. zm.) (pkt 137 ww. przepisu).

W związku z powyższym, jeżeli podatnik otrzyma jedną z ww. form wsparcia finansowego, co do zasady jest on zwolniony z opodatkowania uzyskanych w ten sposób pieniędzy. Wsparciem, z którego bardzo często korzystają przedsiębiorcy, są dotacje pochodzące z Funduszu Pracy na otwarcie działalności gospodarczej, przeznaczone dla bezrobotnych.

Dotacja jako źródło finansowania wydatków a koszty podatkowe

Kosztem uzyskania przychodu mogą być wydatki, które mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, żeby móc zaliczyć dany wydatek do kosztów podatkowych, powinien on zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania bądź zabezpieczenia jego źródła.

Wyjątkiem są oczywiście wydatki wymienione w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT, które ustawodawca wyłączył z prawa do rozliczenia w kosztach działalności gospodarczej, nawet jeżeli mają one bezpośredni związek z uzyskanym przychodem. Wśród nich znajdują się właśnie wydatki sfinansowane dotacją.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT do kosztów podatkowych nie zalicza się “odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych (...) od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie”.

Wspomniany zapis obejmuje odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, których nabycie lub wytworzenie zostało sfinansowane ze środków z dotacji. W takiej sytuacji podatnik zobowiązany jest do wprowadzenia składników majątku do ewidencji oraz do poddania ich amortyzacji, jednak odpisy amortyzacyjne nie mogą być ujmowane w kosztach podatkowych.

Co więcej, zgodnie z pkt 56 ww. przepisu prawnego kosztem podatkowym nie są również wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46, 47a, 47c, 47d, 116, 122, 129, 136 i 137. Wśród nich znajdziemy omawiane dotacje zwolnione z opodatkowania, z wyjątkiem jednorazowych środków przyznanych bezrobotnemu na podjęcie działalności (pkt 121). W związku z powyższym pozostałe koszty pokryte ze środków otrzymanych z Funduszu Pracy co do zasady mogą stanowić koszt uzyskania przychodu z działalności gospodarczej. Rozwiązanie to jest korzystne z uwagi na fakt, że otrzymane z dotacji środki korzystają ze zwolnienia z opodatkowania.

Zakup środka trwałego częściowo z dotacji

A co w sytuacji, gdy wartość zakupionych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych znacznie przekracza wartość uzyskanego wsparcia z dotacji? W takim wypadku podatnicy finansują zakup częściowo z własnych funduszy. Co się dzieje wówczas z odpisami amortyzacyjnymi?

W przypadku gdy zakup składnika majątku został częściowo sfinansowany ze środków uzyskanych z dotacji, wtedy odpisy amortyzacyjne nie mogą stanowić kosztu jedynie w tej części. Oznacza to, że aby wyliczyć wartość, jaka może pomniejszyć podstawę opodatkowania, należy określić współczynnik udziału funduszy własnych podatnika w całkowitej wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Kolejny krok polega na pomnożeniu wartości odpisu amortyzacyjnego przez otrzymany współczynnik, co w efekcie da interesującą nas kwotę, jaką można ująć w kosztach podatkowych.

Dotacja - jakie korzyści?

Podsumowując, osoby, które zamierzają rozpocząć własny biznes, nie muszą liczyć wyłącznie na własne oszczędności lub ubiegać się o trudno dostępny kredyt. W sytuacji gdy przedsięwzięcie zostanie dobrze przemyślane oraz zaplanowane, wzrastają szanse na otrzymanie wsparcia - dotacji - ze środków europejskich lub innych funduszy. Dzięki temu przyszły przedsiębiorca ma szansę na uzyskanie potrzebnych środków finansowych na otwarcie firmy, bez konieczności ich późniejszego zwrotu.