Rozpoczęcie działalności gospodarczej (cz. 1) - Formy organizacyjne i prawne

Rozpoczęcie działalności gospodarczej dla wielu osób pracujących na etatach jest sposobem na uniezależnienie się od rutyny oraz podwładności wobec szefa, który ma pretensje o wszystko i o nic jednocześnie. Innych kusi chęć podreperowania domowego budżetu, a jeszcze innych - pragnienie samorealizacji i spełnienia zawodowego. Bez względu na pobudki proces rejestracji firmy bywa podobny. Jak wygląda zatem rozpoczęcie działalności gospodarczej?

Kiedy mamy do czynienia z działalnością gospodarczą?

Pojęcie działalności gospodarczej zostało wyjaśnione w art. 2 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (dalej: u.o.s.d.g.) z dnia lipca 2004 r. Zgodnie z jej treścią jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Podsumowując, jeżeli osoba fizyczna wykonuje w sposób ciągły i zorganizowany czynności zarobkowe, jest zobligowana do zarejestrowania działalności gospodarczej. Najlepszym przykładem jest np. sprzedaż własnoręcznie wykonanej biżuterii na allegro.pl i innych podobnych portalach internetowych. Przy czym jeszcze raz należy podkreślić, że poza zarobkiem występują pozostałe okoliczności świadczące o wykonywaniu działalności gospodarczej.

Kto jest przedsiębiorcą?

Przedsiębiorcą w myśl regulacji u.o.s.d.g. jest  osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Formy organizacyjne i prawne działalności gospodarczej

Przepisy przewidują kilka form organizacyjno-prawnych działalności gospodarczej. Zasadniczo można wyróżnić trzy ich grupy:

W związku z tym, że jednoosobowa działalność gospodarcza oraz spółka cywilna są formami najlepszymi na początku działalności, to właśnie im zostanie poświęcony niniejszy cykl.

Formularze zgłoszeniowe rozpoczęcia działalności gospodarczej - jednoosobowa działalność gospodarcza oraz spółka cywilna osób fizycznych

Dokonując rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej czy też spółki cywilnej osób fizycznych, należy udać się do dowolnego urzędu miasta lub gminy. Odpowiednim formularzem, jaki należy wypełnić jest druk rejestracyjny CEIDG-1. Co ważne, przedsiębiorca ma de facto cztery możliwości jego złożenia:

• osobiście w urzędzie miasta lub gminy,

• elektronicznie przy wykorzystaniu bezpiecznego podpisu kwalifikowanego,

• elektronicznie bez bezpiecznego podpisu kwalifikowanego

• listem poleconym (podpis poświadczony notarialnie)

Przy trzeciej możliwości należy pamiętać, że koniecznym będzie udanie się do odpowiedniej placówki urzędu i własnoręczne podpisanie druku.

Dodatkowo podmioty, które będą czynnymi podatnikami VAT powinny złożyć formularz VAT-R w urzędzie skarbowymi. Nie wiąże się to z poniesieniem dodatkowej opłaty.

Poza CEIDG-1 oraz VAT-R należy także pamiętać o złożeniu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych formularza ZUS ZUA lub ZUS ZZA. Co ważne, od 2017 roku zgłoszenie można wypełnić bezpośrednio w urzędzie miasta -  wystarczy dołączyć do wniosku odpowiedni formularz.

Rozpoczęcie działalności gospodarczej - jak wypełnić CEIDG-1?

Dokonując rejestracji działalności gospodarczej, należy prawidłowo wypełnić cały formularz CEIDG-1.

01 - Rodzaj wniosku

Pierwsze pole dotyczy celu złożenia wniosku. Osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą powinna zaznaczyć okienko “1 - wniosek o wpis do CEIDG”.

02 - Miejsce i data złożenia wniosku

Pola znajdujące się w tej części wniosku należy pozostawić puste. Podlegają one wypełnieniu przez urząd gminy.

03 - Dane wnioskodawcy

Trzecia część druku jest dość rozbudowana. Przyszły przedsiębiorca musi zawrzeć w niej tak podstawowe dane jak płeć, rodzaj dokumentu tożsamości, imię i nazwisko, adres, NIP (numer identyfikacji podatkowej), REGON, datę urodzenia, imiona i nazwiska rodziców. Dodatkowo należy wskazać wszystkie posiadane obywatelstwa. Natomiast obywatelstwo polskie deklaruje się, zaznaczając je krzyżykiem “x”.

Bardzo ważna jest pozycja 15, w której bezwzględnie należy zaznaczyć “Tak, składam oświadczenie”. W przypadku pozostawienia obu pól pustych lub wybrania “Nie składam oświadczenia” wniosek zostanie uznany za niepoprawny i działalność nie zostanie zarejestrowana w centralnej ewidencji.

Pola 03.1 oraz 03.2, wypełnia tylko osoba nieposiadająca obywatelstwa kraju członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

04 - Adres zamieszkania wnioskodawcy

Osoba dokonująca rejestracji działalności gospodarczej w części tej wpisuje aktualny adres zamieszkania.

06 - Firma przedsiębiorcy, którego wniosek dotyczy

W części tej wskazuje się nazwę firmy. Co ważne, w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej oraz spółki cywilnej osób fizycznych, to imię i nazwisko jest podstawową nazwą firmy.

W polu 06.1 - Przewidywana liczba osób pracujących należy uwzględnić właściciela oraz pracowników, którzy uzyskują z działania na rzecz firmy dochód lub wynagrodzenie. Natomiast w polu 06.2 - Przewidywana liczba zatrudnionych, ujmuje się jedynie osoby zatrudnione w firmie na podstawie stosunku pracy.

Pole 06.3 jest niezwykle istotne, bowiem w nim przyszły przedsiębiorca określa rodzaje wykonywanej działalności gospodarczej na podstawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) z 2007 r. Każdy typ działalności ma przypisany unikalny, 5-znakowy kod. W pierwszej pozycji należy wpisać kod działalności przeważającej - czyli takiej, z której podatnik uzyskuje (lub przewiduje, że tak będzie) największe przychody. Jeśli jest to jedyny rodzaj prowadzonej działalności, pozostałe pozycje mogą pozostać puste. W innym wypadku, należy je uzupełnić kolejnymi właściwymi kodami PKD.

We wniosku CEIDG-1 można wpisać maksymalnie 9 kodów PKD. W przypadku, gdy miejsce na druku CEIDG-1 okaże się niewystarczające, wówczas można skorzystać z załącznika CEIDG-RD, zaznaczając na głównym formularzu pole Kontynuacja w załączniku CEIDG-RD.

07 - Nazwa skrócona

Przedsiębiorca w polu tym powinien wskazać skróconą nazwę firmy składającą się maksymalnie z 31 znaków. Nazwa ta będzie stosowana w kontaktach w ZUS. W przypadku braku chęci posiadania nazwy skróconej należy wskazać własne imię i nazwisko przedsiębiorcy.

08 - Data rozpoczęcia działalności

W części 08 druku CEIDG-1 należy wskazać datę rozpoczęcia działalności gospodarczej, przy czym nie może być ona wcześniejsza niż data złożenia wniosku. Należy pamiętać, że data rozpoczęcia działalności może być datą przyszłą.

09 - Dane do kontaktu

Osoba dokonująca rejestracji działalności gospodarczej podaje w tym miejscu dane kontaktowe, jak numer telefonu, e-mail, numer faksu czy też adres strony WWW. Co ważne, zostaną one umieszczone na stronie CEIDG i będą ogólnodostępne dla osób poszukujących danych o firmie w bazie.

10 - Główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej

Pole 10.1 jest obowiązkowe w przypadku, gdy siedziba firmy znajduje się pod innym adresem, niż wskazany w pozycji 04 druku (adres zamieszkania). Natomiast 10.2 - adres doręczeń, należy wypełnić jedynie wówczas, gdy różni się on wskazanego w polu 10.1.

11 - Dodatkowe miejsce wykonywania działalności gospodarczej

Tę część druku należy wypełnić jedynie wówczas, gdy działalność gospodarcza jest wykonywana w więcej niż jednym miejscu  (np. gdy firma posiada oddziały, punkty sprzedaży).

W przypadku, gdyby miejsc dodatkowych było więcej niż jedno, podatnik powinien posłużyć się załącznikiem CEIDG-MW, zaznaczając pole “Kolejne miejsca wykonywania działalności gospodarczej w załączniku CEIDG-MW”.

12 - Data powstania obowiązku opłacania składek ZUS

W polu 12 nowy przedsiębiorca wpisuje datę rozpoczęcia działalności. Poprzez złożenie druku CEIDG-1 przedsiębiorca automatycznie zostanie zgłoszony do ZUS jako płatnik składek.

13 - Dane dla potrzeb KRUS

Ta część wniosku jest przeznaczona dla osób zakładających pozarolniczą działalność gospodarczą, będąc jednocześnie rolnikiem i zamierzających nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu w ramach KRUS (Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego). Nowy przedsiębiorca może zdecydować się na pozostanie ubezpieczonym w ramach KRUS. W tym celu w rubryce 13 należy wprowadzić dane właściwej jednostki terenowej KRUS i zaznaczyć odpowiednio wybrane pola.

14, 15, 16 - części te nie dotyczą nowych przedsiębiorców. Wypełnia się je jedynie podczas zawieszenia, wznowienia lub likwidacji działalności.

17 - Informacja dotycząca naczelników urzędu skarbowego

W tej części wniosku przyszły przedsiębiorca wskazuje informacje o odpowiednich naczelnikach urzędów. Znajdują się tu trzy pozycje, jednakże nie zawsze wypełnienie wszystkich będzie obowiązkowe. Aby prawidłowo wypełnić tę rubrykę podatnik musi przede wszystkim ustalić, jaki jest właściwy dla niego naczelnik urzędu skarbowego do spraw ewidencji podatników. Naczelnik urzędu skarbowego właściwy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jest ustalany ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy. Jeśli okaże się, że jest to naczelnik inny niż wprowadzony w polu 17.1, przedsiębiorca jest zobowiązany do wypełnienia także pola 17.2. W innym przypadku pozycję tę należy pozostawić pustą.

Miejsce na wpisanie poprzedniego naczelnika urzędu nie dotyczy osób, składających wniosek zgłaszających nowo utworzoną firmę.

18 - Oświadczenie o wyborze formy opodatkowania

Ta część wniosku jest niezwykle istotna, bowiem tutaj podatnik deklaruje, z jakiej formy opodatkowania będzie korzystał. Do wyboru ma cztery:

• zasady ogólne,

• podatek liniowy,

• ryczałt,

• karta podatkowa.

Opis poszczególnych form opodatkowania znajduje w jednej z kolejnych części cyklu.

19 - Forma wpłaty zaliczki

W tym miejscu przedsiębiorca wskazuje formę wpłaty zaliczki: miesięcznie lub kwartalnie. Trzecia opcja - uproszczona zaliczka na podatek dochodowy dotyczy podmiotów istniejących na rynku.

20 - Dane podmiotu rachunkowego podmiotu

Pole to podlega wypełnieniu jedynie wówczas, gdy podatnik zleci prowadzenie księgowości np. biuru rachunkowemu. Natomiast gdy zdecyduje się na jej samodzielne prowadzenie, pole to należy pozostawić puste.

21 - Adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej

Jeżeli przedsiębiorca zdecydował się na samodzielne prowadzenie księgowości swojej firmy w części 22 zaznacza odpowiednie pole (w zależności od tego, czy dokumentację przechowuje w miejscu zamieszkania (04), zameldowania (05), siedzibie działalności (10) lub w innym miejscu prowadzenia działalności (11)). Natomiast gdy przedsiębiorca zdecydował się powierzyć swoją dokumentację biuru rachunkowemu w części 22 wpisuje dane tego podmiotu.

22, 23, 24 - Szczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej i dane spółek cywilnych

W sytuacji, gdy podatnik prowadzi zakład pracy chronionej, zagraniczne przedsiębiorstwo drobnej wytwórczości i/lub działalność wyłącznie w formie spółki cywilnej, jest zobowiązany do zaznaczenia odpowiednio wybranych rubryk.

Część 24 druku jest kontynuacją części 23. W niej przedsiębiorca uzupełnia dane spółki cywilnej, której jest wspólnikiem. Gdy zajdzie potrzeba wprowadzenia w tym miejscu danych większej liczby spółek, należy wykorzystać załącznik CEIDG-SC, oznaczając w podstawowym wniosku pozycję “Kontynuacja w załączniku CEIDG-SC”.

25 - Informacja o małżeńskiej wspólnocie majątkowej

W części tej wnioskodawca uzupełnia informację o tym, czy wiąże go z małżonkiem wspólność majątkowa oraz podaje datę, jeżeli taka wspólność ustała w trakcie wykonywania działalności gospodarczej (rozdzielność majątkowa).

26 - Rachunki bankowe przedsiębiorcy

W tym miejscu należy przedstawić informacje na temat wszystkich kont, które są lub będą związane z działalnością gospodarczą.

Jeśli podatnik podaje więcej rachunków niż pozycji dostępnych na blankiecie wniosku, może wykorzystać załącznik CEIDG-RB. Należy wtedy pamiętać, aby wybrać jedno z kont, na który będzie trafiał ewentualny zwrot podatku - należy to zrobić, zaznaczając pole “Rachunek, na który dokonywany będzie zwrot podatku”.

27 - Numery identyfikacji uzyskane w innych krajach

Część tę wypełnia jedynie podatnik, który posiada numery identyfikacji podatkowej lub ubezpieczeniowej w innych krajach niż Polska. W przypadku, gdy takich numerów jest więcej niż jeden, przedsiębiorca powinien skorzystać z załącznika CEIDG-RB, zaznaczając przy tym na głównym wniosku informację na ten temat.

28 - Udzielenie pełnomocnictwa

Tutaj przedsiębiorca może wskazać pełnomocnika swojej firmy. Nie jest to obowiązkowe - pozycja ta może pozostać pusta zarówno w przypadku, gdy pełnomocnictwo nie zostało nikomu udzielone, ale też wtedy, gdy podatnik nie decyduje się na jego zgłoszenie.

We wniosku CEIDG-1 można umieścić dane tylko jednego plenipotenta (pełnomocnika). Jeśli zaistnieje potrzeba wprowadzenia większej liczby osób, należy skorzystać z dodatkowego załącznika CEIDG-PN - zaznaczając oczywiście odpowiednie pole na głównym formularzu.

29 - Informacja o załącznikach

W tym miejscu podatnik umieszcza informację o rodzajach i liczbie załączników, które będą złożone razem z wnioskiem. Poniżej należy uzupełnić datę i miejsce złożenia wniosku oraz podpis - wnioskodawcy bądź też pełnomocnika.