Składki na ubezpieczenie zdrowotne na ryczałcie i karcie podatkowej

W ostatnim czasie głośno jest na temat składki zdrowotnej opłacanej przez przedsiębiorców. Wszystko to za sprawą zapowiedzianych w ramach Polskiego Ładu zmian, które dotknąć mają sposobu ustalania składki zdrowotnej oraz możliwości jej odliczenia. W poniższym artykule wskażemy, w jaki sposób traktowana są składki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku podatników opodatkowanych ryczałtem lub kartą podatkową.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne na ryczałcie

Ryczałt ewidencjonowany jest jedną z form opodatkowania działalności gospodarczej. Najistotniejszą cechą jest opodatkowanie uzyskanego przychodu bez możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodów.

Brak możliwości odliczania kosztów nie oznacza jednak, że opłacona przez podatnika składka zdrowotna nie wpływa na sposób rozliczenia podatku.

Otóż, jak czytamy w art. 13 ustawy o zryczałtowanym podatku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej przez podatnika, o której mowa w art. 27b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, jeżeli nie została odliczona od podatku dochodowego. W przypadku dokonywania obniżki, o której mowa, stosuje się odpowiednio przepisy art. 27b ust. 2–4 ustawy o podatku dochodowym.

Zgodnie z przywołanym art. 27b ustawy PIT podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę:

1. składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w Ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

1. opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
2. pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

– obniżenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku;

2. składki zapłaconej w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub w Konfederacji Szwajcarskiej.

Wysokość opłaconej składki zdrowotnej podatnik jest zobowiązany wykazać w części J deklaracji PIT-28. Należy przy tym podkreślić, że odliczenie składki zdrowotnej od podatku następuje na etapie opłacania miesięcznego/kwartalnego ryczałtu ewidencjonowanego.

Ponadto należy zapamiętać, że odliczeniu od podatku podlegają wyłącznie zapłacone składki zdrowotne. Naliczone lecz nieuregulowane składki zdrowotne nie mogą pomniejszyć podatku. Natomiast zaległe pomniejszają podatek w momencie ich zapłaty.

W tym miejscu warto także dodać, że odliczeniu nie podlega składka zdrowotna opłacana w ramach KRUS. Jak wskazał Dyrektor IS w Bydgoszczy w interpretacji z 10 listopada 2016 roku (nr 0461-ITPB1.4511.817.2016.1.DR), podatnik nie ma możliwości obniżenia zryczałtowanego podatku dochodowego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej do KRUS, składki opłacone zostały bowiem zgodnie z przepisami ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników i mają ścisły związek z prowadzoną działalnością rolniczą, a do przychodów z niej osiąganych, stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT, nie stosuje się przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do których odsyła ww. art. 13 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne na karcie podatkowej

Składki na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w art. 27b ustawy PIT, podlegają również odliczeniu w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty podatkowej.

Jak stanowi art. 31 ustawy o zryczałtowanym podatku, podatek dochodowy w formie karty podatkowej wynikający z decyzji podatkowej podatnik obniża o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym, zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, o ile nie została odliczona od podatku dochodowego. 

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą pomniejsza się kartę podatkową, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki określonej w odrębnych przepisach.

Po upływie roku podatkowego w terminie do dnia 31 stycznia podatnik jest obowiązany złożyć w urzędzie skarbowym roczną deklarację PIT-16A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach.

W przypadku karty podatkowej wysokość miesięcznego podatku określana jest przez naczelnika US w drodze decyzji podatkowej. Podatek jest płatny w terminie do siódmego dnia następnego miesiąca, a za grudzień – w terminie do dnia 28 grudnia roku podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego. Kwota tego podatku ulega zmniejszeniu o zapłaconą przez podatnika składkę zdrowotną.

W związku z opłaconymi i odliczonymi składkami zdrowotnymi podatnik korzystający z karty podatkowej ma obowiązek złożenia zeznania PIT-16A w terminie do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Podkreślenia wymaga, że w zeznaniu tym wykazuje się wyłącznie kwoty składek zdrowotnych odliczonych od podatku.

Z przytoczonych przepisów wynika, że podatnik powinien w deklaracji PIT-16A wykazać składki na ubezpieczenie zdrowotne w miesiącu ich poniesienia i odliczenia. Oznacza to, że składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, np. za styczeń opłacona w lutym, może być odliczona od podatku w formie karty podatkowej płatnego w terminie do 7 lutego (o ile składka na ubezpieczenie zdrowotne została zapłacona przed terminem płatności podatku). Nie ma możliwości odliczenia od podatku składki należnej, ale niezapłaconej. Nie ma też możliwości odliczenia składki zapłaconej w innym miesiącu. 

W kontekście powyższego Dyrektor IS w Bydgoszczy w interpretacji z 2 września 2014 roku (nr ITPB1/415-650/14/PSZ) wskazał, że nie jest możliwe odliczenie dobrowolnie opłacanej składki zdrowotnej za miesiące, w których działalność gospodarcza jest zawieszona. Organ podatkowy zaznaczył, że składek na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w miesiącach zawieszenia działalności gospodarczej podatnik nie może odliczyć od należnej kwoty zobowiązania podatkowego wynikającego z karty podatkowej za miesiące, w których działalność nie była prowadzona (podatek nie był opłacany). 

Jednak składki zapłacone, a nieodliczone w roku podatkowym mogą natomiast być wykazane w deklaracji o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego PIT-16A.

Przechodząc do podsumowania, należy wskazać, że zarówno w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego, jak i karty podatkowej istnieje możliwość odliczenia od podatku opłaconej składki zdrowotnej, co w zasadniczy sposób zmniejsza wysokość podatku do zapłaty.