0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Wycena spisu z natury - jak ją prawidłowo sporządzić?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Każdy podatnik dokonujący rozliczeń na zasadach ogólnych bądź podatkiem liniowym jest zobowiązany do sporządzenia spisu z natury (inaczej remanentu). Poszczególne składniki majątku objęte spisem z natury wycenia się przy pomocy odmiennych zasad. W związku z tym przed sporządzeniem spisu z natury warto dowiedzieć się, jak przebiega jego wycena spisu z natury.

Spis z natury – wprowadzenie

Każdy podatnik prowadzący KPiR jest zobowiązany do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury. Nie informuje się o dokonaniu spisu z natury urzędu skarbowego – nie ma takiej konieczności. Spisu z natury należy dokonać i wpisać:

  • na koniec każdego roku podatkowego,

  • na dzień 1 stycznia (wyjątek: nie ma konieczności, jeśli spis jest analogiczny jak ten na koniec roku podatkowego),

  • na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,

  • na dzień zmiany wspólnika,

  • na dzień zmiany proporcji udziałów wspólników,

  • na dzień likwidacji działalności,

  • na dzień utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania podatku ryczałtowego.

Obowiązek sporządzenia spisu z natury wynika bezpośrednio z § 24 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Wzór spisu z natury z omówieniem znajduje się w artykule: Arkusz spis z natury – wzór z omówieniem.

Wpis do KPiR należy również dodać w sytuacji, gdy spis z natury sporządzony jest w trakcie roku oraz gdy jego sporządzenie zarządził naczelnik urzędu skarbowego.

Wycena spisu z natury – do kiedy należy ją wykonać?

Zgodnie z § 26 ust. 7 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnik jest obowiązany dokonać wyceny najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury. Podatnicy rozliczający się za pomocą ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie mają takiego obowiązku.

Wycena spisu z natury – definicje cen

Przed dokonaniem wyceny spisu z natury należałoby zaznajomić się z definicjami pojęć stosowanych przy określaniu dla danych składników sposobu wyceny.

  • cena zakupu

Jest to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku pomniejszona o podatek VAT, który podlega odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami. W sytuacji gdy towar został nabyty w ramach importu, cenę zakupu powiększyć trzeba o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe. Wartości te należy zmniejszyć o rabaty, opusty czy inne podobne obniżenia.

  • cena nabycia

Jest to cena zakupu powiększona o koszty uboczne związane z zakupem towarów i składników majątku do chwili złożenia w magazynie według ich cen zakupu, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku oraz ubezpieczenia w drodze.

  • koszt wytworzenia

Koszt wytworzenia obejmuje wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, z wykonywaniem usług lub pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług.

  • cena rynkowa

Jest to cena stosowana w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia.

Czynny podatnik VAT wycenia towary w kwocie netto. Natomiast podatnik zwolniony z VAT w kwotach brutto.

Jak wygląda wycena spisu z natury?

Wycena spisu z natury odbywa się dla:

  • materiałów i towarów handlowych:
    - według cen zakupu lub nabycia (wybór jednej z nich jest dobrowolny)
    - według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia (metoda obowiązkowa przy cenie rynkowej niższej niż cena zakupu lub nabycia),

  • półwyrobów (półfabrykaty), wyrobów gotowych i braków własnej produkcji:
    - wycenia się według kosztów wytworzenia;

  • odpadów użytkowych (które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową):
    - według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.

W celu ustalenia wartości poszczególnych składników spisu z natury, tj. materiałów i towarów handlowych według cen nabycia, należy ustalić procentowy wskaźnik kosztów ubocznych zakupu (kolumna 11) w stosunku do ogólnej wartości zakupu towarów handlowych i materiałów zewidencjonowanych (w kolumnie 10). Wskaźnik można określić za pomocą wzoru:

koszty uboczne zakupu x 100 / koszty zakupu towarów handlowych i materiałów

Wyliczony za pomocą powyższego wzoru wskaźnik należy przemnożyć przez jednostkową cenę zakupu i ustalić wartość materiałów/towarów objętych spisem.

Remanent powinien obejmować również towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem, a także towary obce będące w jego posiadaniu. Te ostatnie nie podlegają wycenie, wystarczy jedynie ich ilościowe ujęcie w spisie ze wskazaniem, czyją stanowią własność.

Wycena spisu z natury – przypadki szczególne

Istnieją również szczegółowe zasady dotyczące innych składników majątku objętych spisem, które jednak mają miejsce zdecydowanie rzadziej. Do takich przypadków należy:

  • składnik majątku otrzymany w drodze darowizny lub spadku – wyceny dokonuje się według wartości odpowiadającej cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika;
  • wartość dewizowa (w kantorach) niesprzedana na dzień sporządzania spisu – wyceny dokonuje się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy – według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez NBP w dniu kończącym rok podatkowy, a dla rzeczy zastawionych – według ich wartości rynkowej;
  • produkcja niezakończona (przy działalności usługowej i budowlanej) – wyceny dokonuje się według kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej;
  • produkcja zwierzęca – wyceny dokonuje się według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt.

W przypadku wyceny uszkodzonych lub przeterminowanych składników majątku lub takich, które wyszły już z mody – lub innych wycen towarów w kwocie niższej od ceny zakupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową cenę zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia.

Wycena spisu z natury – konsekwencje podatkowe

Przy sporządzaniu spisu z natury należy pamiętać, że jego wycena ma bezpośredni wpływ na kwoty wykazywane w podsumowaniu KPiR oraz na podatek dochodowy:

  • roczny – w przypadku remanentu końcowego i początkowego,

  • liczony w ramach zaliczki – w przypadku remanentu sporządzonego w trakcie roku.

W wyniku sporządzenia prawidłowego spisu z natury może bowiem powstać różnica remanentowa, która – w zależności od tego, czy remanent końcowy (lub śródroczny) jest wyższy, czy niższy od remanentu początkowego – ma wpływ na dochód do opodatkowania:

  • remanent końcowy

  • remanent końcowy > remanent początkowy – dochód ulega zwiększeniu o różnicę remanentową.

Reasumując, wycena spisu z natury jest obowiązkowa dla podatników prowadzących KPiR. Jest ona zależna od posiadanych składników, które są przedmiotem spisu. W niektórych przypadkach istnieje dobrowolność wyceny składnika. Wycena spisu z natury oddziałuje na podatek dochodowy.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów