Spis z natury w firmie co do zasady należy przeprowadzać w ściśle określonych terminach wskazanych w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Standardowo sporządzany jest on na zakończenie oraz początek roku. Podatnicy mogą jednak skorzystać z prawa do przeprowadzania remanentu także w trakcie roku podatkowego. Powstaje wówczas pytanie: „Jak możliwość przeprowadzania remanentu w trakcie roku podatkowego wpływa na zaliczkę na podatek dochodowy?”.
Spis z natury – kiedy należy sporządzić?
Obowiązek sporządzenia spisu z natury wynika z § 27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów:
- na dzień 1 stycznia,
- na koniec każdego roku podatkowego,
- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego
- na dzień, w którym nastąpiła utrata w ciągu roku podatkowego prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym
- w przypadku zmiany wspólnika,
- w przypadku zmiany proporcji udziałów wspólników
- na dzień likwidacji działalności.
W sytuacji, gdy przedsiębiorca przeprowadzi remanent na koniec roku podatkowego, nie ma obowiązku sporządzania kolejnego na dzień 1 stycznia kolejnego roku. Remanent końcowy staje się wówczas automatycznie remanentem początkowym w roku następnym.
Oprócz ściśle określonych terminów, w których spis z natury musi zostać sporządzony, podatnik ma także możliwość przeprowadzania remanentu w trakcie roku podatkowego podatkowego, co będzie miało wpływ na ustalenie wysokości dochodu podatnika.
Jaki wpływ na ustalenie dochodu ma remanent?
Zgodne z art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem są przychody przedsiębiorcy, pomniejszone o poniesione przez niego koszty uzyskania przychodu z uwzględnieniem różnic remanentowych. Różnice remanentowe natomiast powstają w wyniku porównania wartości między końcowym spisem z natury a początkowym. O taką kwotę należy:
- powiększyć dochód, o ile różnica jest dodatnia, bądź
- pomniejszyć dochód, w przypadku, gdy okaże się ona ujemna.
U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania, powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
Zdecydowana większość podatników decyduje się na przeprowadzanie spisów z natury zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w przepisach. Tworzony jest zatem remanent początkowy przy rozpoczęciu działalności bądź pierwszego dnia nowego roku podatkowego, a następnie remanent końcowy wraz z jego zakończeniem. Różnicę między spisem końcowym a początkowym uwzględnia się następnie podczas wyliczania podatku za cały rok podatkowy oraz generowania deklaracji rocznej PIT.
Jak możliwość przeprowadzania remanentu w trakcie roku wpływa na zaliczkę?
Przedsiębiorcy mają prawo do przeprowadzania remanentów w trakcie roku podatkowego – nawet dla każdego miesiąca z osobna. W takiej sytuacji wartość spisu z natury powinna zostać uwzględniona już podczas generowania zaliczki na podatek za okres, w którym podatnik zdecydował się podsumować stan magazynu. Wówczas do ustalenia różnicy remanentowej brana jest pod uwagę różnica między spisem z natury sporządzonym w trakcie roku podatkowego a remanentem początkowym. Jeżeli powstała wartość będzie dodatnia, zwiększy dochód do opodatkowania w zaliczce na podatek dochodowy sporządzonej za miesiąc dokonania remanentu, a jeśli ujemna – pomniejszy.
W sytuacji, gdy w trakcie roku zostanie przeprowadzony kolejny remanent, wówczas przy obliczaniu różnicy remanentowej pod uwagę brana jest różnica między obecnie sporządzanym a poprzednim spisem z natury.
Przykład. 1
Przedsiębiorca Michał sporządził na pierwszy dzień stycznia 2024 roku remanent początkowy, który wyniósł 10 000 zł. W lipcu 2024 roku zdecydował się sporządzić remanent śródroczny, którego wartość wyniosła 8000 zł. W związku z tym dochód do opodatkowania w zaliczce na podatek dochodowy za lipiec będzie pomniejszony o 2000 zł.
Z końcem sierpnia przedsiębiorca zdecydował się ponownie sporządzić spis z natury, którego wartość wyniosła 5000 zł. Wówczas brana jest pod uwagę różnica między styczniowym a sierpniowym remanentem, przez co w zaliczce na podatek dochodowy dochód zostanie pomniejszona o 5000 zł.
Co ważne przy sporządzaniu zeznania rocznego pod uwagę brana jest wartość spisu z natury sporządzonego na koniec i początek roku. W tej sytuacji nie uwzględnia się remanentów sporządzanych w trakcie roku podatkowego (uwzględniane są one tylko w zaliczce).
Dodawanie remanentu w systemie wfirma.pl
W systemie wfirma.pl sporządzony remanent śródroczny należy prowadzić poprzez EWIDENCJE » REMANENTY » DODAJ REMANENT. W oknie, które się otworzy należy wskazać:
- rodzaj remanentu: remanent końcowy;
- datę jego sporządzenia;
- wartość remanentu.
Wówczas na podstawie dodanego remanentu system automatycznie doda remanent początkowy na następny dzień o tej samej wartości. Dzięki temu w momencie wyliczania zaliczki na podatek dochodowy będzie uwzględniona tzw. różnica remanentowa. W tym celu w zakładce: START » PODATKI » PODATEK DOCHODOWY » WYLICZ PODATEK należy zaznaczyć opcję ZASTOSOWANIE RÓŻNICY REMANENTOWEJ.
