Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może dokonać zawieszenia działalności na czas nieokreślony. Zasadniczo w tym okresie nie jest dopuszczalne prowadzenie aktywności gospodarczej, aczkolwiek przepisy pozwalają na podejmowanie niektórych czynności prawnych. W związku z tym zastanowimy się, jakie skutki podatkowe wywołuje dostawa towarów w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.
Zasady zawieszania działalności gospodarczej
Kwestie związane z zawieszaniem działalności gospodarczej reguluje ustawa Prawo przedsiębiorców.
W myśl art. 22 ust. 1 ww. ustawy przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w niniejszej ustawie, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 i ust. 2 ustawy przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. Natomiast przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz jej wznowienie następują na wniosek przedsiębiorcy.
Zakres dopuszczalnych czynności w okresie zawieszenia działalności gospodarczej
W świetle art. 25 ust. 1 ww. ustawy w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Równocześnie art. 25 ust. 2 ustawy podaje, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
- może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
- może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
- ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
- może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;
- może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego.
Dostawa towarów w okresie zawieszenia działalności gospodarczej
Jeżeli na przedstawioną problematykę popatrzymy z perspektywy podatku VAT, to przede wszystkim trzeba mieć na uwadze, że zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy VAT towarami są wszelkie rzeczy oraz postaci energii.
Ustawa VAT nie rozróżnia bowiem środków trwałych oraz towarów handlowych. W rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług obie te kategorie są traktowane jako towar.
Z przedstawionych dotychczas regulacji wynika, że w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może dokonywać odpłatnego zbycia środków trwałych oraz wyposażenia. Nie jest natomiast dopuszczalne dokonywanie sprzedaży towarów handlowych.
Przykład 1.
Podatnik prowadzący działalność w zakresie handlu w okresie zawieszenia działalności gospodarczej dokonał sprzedaży samochodu stanowiącego środek trwały w prowadzonej działalności. Takie zachowanie jest dopuszczalne i zgodne z przepisami prawa.
W zakresie rozliczenia podatku VAT z tytułu dostawy towaru w czasie zawieszenia działalności gospodarczej przede wszystkim musimy wskazać, że zawieszenie działalności w żaden sposób nie zmienia statusu podatkowego VAT przedsiębiorcy.
Przedsiębiorca dokonujący dostawy towarów w okresie zawieszenia działalności gospodarczej podlega pod te same regulacje, co aktywny przedsiębiorca. To oznacza konieczność odprowadzenia podatku VAT oraz złożenia deklaracji JPK VAT.
Zgodnie z art. 99 ust. 7a ustawy VAT w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy.
Przy czym jak podaje art. 99 ust. 7b pkt 5 ustawy VAT, zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych, o którym mowa w ust. 7a, nie dotyczy okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.
Przykład 2.
Podatnik w styczniu zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej. W lutym dokonał sprzedaży środka trwałego. To powoduje, że do 25 marca powinien z tego tytułu odprowadzić podatek VAT oraz złożyć deklarację JPK_V7M.
Zawieszenie działalności a wykreślenie podatnika z rejestru VAT
Jak stanowi art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy VAT, wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy.
W kontekście takiego przepisu pojawia się pytanie, co się dzieje w sytuacji, gdy podatnik chce dokonać sprzedaży środka trwałego lub wyposażenia.
W takich okolicznościach należy kierować się regulacjami zawartymi w art. 96 ust. 9b ustawy VAT, gdzie czytamy, że jeżeli podatnik w okresie zawieszenia działalności gospodarczej będzie wykonywał czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1, jest on obowiązany przed dniem:
- zawieszenia działalności gospodarczej
- albo rozpoczęcia wykonywania takich czynności w okresie zawieszenia działalności gospodarczej
– zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wskazując okres, w którym będzie wykonywał te czynności.
W przypadku złożenia zawiadomienia, o którym mowa, naczelnik urzędu skarbowego nie wykreśla podatnika z rejestru albo przywraca zarejestrowanie go jako podatnika VAT na okres wskazany w zawiadomieniu.
Przykład 3.
Przedsiębiorca w lipcu 2021 roku zawiesił działalność gospodarczą. W czerwcu 2022 roku postanowił sprzedać samochód stanowiący środek trwały w firmie. Przed dokonaniem sprzedaży przedsiębiorca powinien złożyć do naczelnika US wniosek o przywrócenie statusu podatnika VAT na czas dokonania odpłatnego zbycia. Na skutek złożenia takiego oświadczenia naczelnik US przywróci go do rejestru podatników VAT.
Reasumując, dokonanie dostawy towaru w czasie zawieszenia działalności gospodarczej jest możliwe i prawnie skuteczne, o ile dotyczy to środków trwałych lub wyposażenia. Taka czynność wywołuje wszelkie skutki podatkowe przewidziane dla odpłatnej dostawy towarów w zakresie podatku od towarów i usług.
