Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. Koszty ujmuje się w księgach rachunkowych, co następnie wpływa na wielkość podatku dochodowego podlegającego zapłacie. Jednakże w przypadku środków trwałych ustawa przewiduje, że nie można ująć całej wartości danej rzeczy jednorazowo w kosztach, lecz należy dokonywać systematycznego odliczenia kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne. W tej kwestii istotna jest właściwa klasyfikacja środka trwałego oraz ustalona stawka amortyzacyjna. W artykule przeanalizujemy, jaka powinna być stawka amortyzacyjna pawilonu handlowego.
Środki trwałe
W pierwszej kolejności wskazać należy, co ustawodawca rozumie pod pojęciem środków trwałych. Z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że są to stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu oraz inne przedmioty o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy. Takie rzeczy, będące środkami trwałymi, podlegają amortyzacji.
Amortyzacji podlegają również niezależnie od przewidywanego okresu używania przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane dalej „inwestycjami w obcych środkach trwałych" oraz budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie.
W przypadku gdy pawilon handlowy zostanie postawiony na cudzym gruncie (wydzierżawionym lub wynajmowanym), powstaje pytanie, w jaki sposób zakwalifikować taki pawilon. Inna stawka amortyzacyjna obowiązuje bowiem dla inwestycji w obcym środku trwałym, a inna dla własnych środków trwałych.
Pawilon handlowy a inwestycja w obcym środku trwałym
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Zatem budynki wybudowane na gruncie są trwale z tym gruntem związane i są częścią składową nieruchomości. Oznacza to, że w świetle prawa cywilnego niezależnie od tego, kto wybuduje budynek, stanowi on z mocy prawa własność właściciela nieruchomości.
Z kolei pod pojęciem budynek, zgodnie z ustawą Prawo budowlane, należy rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.
Jeżeli chodzi natomiast o inwestycje w obcych środkach trwałych, to poprzez to pojęcie należy rozumieć nakłady ponoszone na ulepszenie istniejącego już środka trwałego, który nie stanowi własności (współwłasności) podatnika, jest jednak wykorzystywany na podstawie stosownej umowy (np. najmu, dzierżawy).
W świetle powyższego stwierdzić należy, że pawilon nie stanowi części składowej gruntu, biorąc pod uwagę jego cechy konstrukcyjne, nie jest on bowiem trwale z gruntem związany. W rezultacie grunt i pawilon stanowią dwa odrębne przedmioty własności, przy czym pawilon stanowi rzecz ruchomą. Pawilon handlowy należy uznać za środek trwały podatnika, który go wybudował na cudzym gruncie.
Klasyfikacja i stawka amortyzacyjna pawilonu handlowego
Kolejnym krokiem jest ustalenie jaka powinna być stawka amortyzacyjna pawilonu handlowego. Odbywa się to poprzez odniesienie się do Klasyfikacji Środków Trwałych, która jest usystematyzowanym zbiorem obiektów majątku trwałego służącym m.in. do celów ewidencyjnych, ustalania stawek odpisów amortyzacyjnych oraz badań statystycznych.
W Klasyfikacji Środków Trwałych za podstawową jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element majątku trwałego spełniający określone funkcje w procesie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług. Może nim być m.in. budynek, maszyna, pojazd mechaniczny. Jedynie w nielicznych przypadkach dopuszcza się przyjęcie w ewidencji za pojedynczy obiekt tzw. obiektu zbiorczego, którym może być np. zespół przewodów rurociągowych, zespół latarni jednego typu użytkowanych na terenie zakładu, ulicy, osiedla lub zespoły komputerowe.
Z zawartych w rozporządzeniu objaśnień do klasyfikacji wynika, że grupa 1 „Budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego” obejmuje wszystkie budynki i znajdujące się w nich lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego. Grupa ta natomiast nie obejmuje kiosków, budek, baraków i domków kempingowych, sklasyfikowanych w rodzaju 806.
Przechodząc natomiast do opisu grupy 806 „Kioski, budki, baraki, domki campingowe itp.”, możemy przeczytać, że rodzaj ten obejmuje kioski, budki, domki kempingowe, zadaszenia ochronne itp. różne obiekty wolnostojące, niezwiązane w sposób trwały z gruntem. Grupa ta nie obejmuje:
- kiosków, sklasyfikowanych w rodzaju 103,
- budynków transformatorni, sklasyfikowanych w rodzaju 210, 211 i 613,
- budynków portierni, wagowni, dyspozytorni itp., sklasyfikowanych w rodzaju 109,
- baraków składanych, sklasyfikowanych w rodzaju 109,
- przybudówek wchodzących w skład budynków lub obiektów inżynierii lądowej, sklasyfikowanych w grupie 1 i 2,
- zadaszeń ochronnych wraz z konstrukcjami wsporczymi o powierzchni powyżej 100m2, sklasyfikowanych w podgrupie 29,
- szklarni i inspektów, sklasyfikowanych w grupie 1.
W przypadku pawilonu handlowego postawionego na cudzym gruncie nie mamy do czynienia z inwestycją w obcym środku trwałym, w związku z czym należy przyjąć, że pawilony podlegają amortyzacji na zasadach ogólnych wg stawki właściwej dla tychże środków trwałych, określonej w Wykazie Rocznych Stawek Amortyzacyjnych. Mając powyższe na uwadze, należy zaznaczyć, że pawilon handlowy jako budynek niezwiązany w sposób trwały z gruntem nie może zostać zakwalifikowany do grupy 1 KŚT. Podlega on ujęciu jako grupa 806, gdzie ujęte są wolnostojące budynki niezwiązane w sposób trwały z gruntem. Do tak sklasyfikowanych środków trwałych przewidziana jest stawka amortyzacyjna w wysokości 10%.
