Wiele firm świadczących usługi naprawy pojazdów korzysta ze zwolnienia w podatku VAT z uwagi na roczny obrót nieprzekraczający 200 tys. zł (zwolnienie podmiotowe – art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT). Podmioty te mogą jednak w pewnych okolicznościach utracić zwolnienie w VAT nie tylko ze względu na przekroczenie wskazanego wyżej limitu przychodów. Ziszczenie się innych przesłanek prowadzących do utraty podmiotowego zwolnienia może wiązać się z dotkliwymi konsekwencjami finansowymi, jeżeli nie zostaną dopełnione obowiązki związane z rejestracją i rozliczeniem podatku VAT. W niniejszej publikacji przedstawimy problematykę utraty zwolnienia w podatku VAT przez warsztat samochodowy. Przeanalizujemy także problematykę split payment przez pryzmat najnowszych zmian w przepisach, na które powinny zwrócić uwagę również podmioty nabywające części do pojazdów.
Utrata zwolnienia z uwagi na obrót częściami
Zmiany w ustawie o VAT obowiązujące od 1 września 2019 r., a wprowadzone do porządku prawnego za sprawą Ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw rozszerzyły katalog towarów i usług, które nie mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT.
Obrót pewnymi towarami, do których od 1 września 2019 r. należy m.in. dostawa hurtowa lub detaliczna części do pojazdów samochodowych i motocykli (PKWiU 45.3 i 45.4), uniemożliwia skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego w VAT. Oznacza to, że jeżeli podmiot świadczący usługi naprawy pojazdów zwolnione z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT, dokona sprzedaży części do samochodu lub motocykla np. akumulatora, wówczas obowiązany będzie do rejestracji jako podatnik VAT czynny.
Podsumowując powyższe, należy stwierdzić, że najnowsze przepisy dość istotnie ograniczają możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego przez warsztaty samochodowe, jednocześnie stwarzają sposobność nieświadomej utraty zwolnienia w podatku VAT poprzez wyłączną sprzedaż części. Jedynie kompleksowa usługa naprawy, gdzie części mają znaczenie marginalne, a wykonywana usługa przyjmuje charakter świadczenia zasadniczego, może w dalszym ciągu korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT.
Problematyczne może być również świadczenie usługi wymiany oleju
Choć nad podobnymi do powyższego przypadkami można jeszcze dyskutować, to wymiana oleju silnikowego może w sposób definitywny pozbawić podmiot prowadzący warsztat samochodowy prawa do zwolnienia w podatku VAT. Przyczyną utraty zwolnienia nie będzie w tej sytuacji argumentacja związana z obowiązującymi od 1 września 2019 r. ograniczeniami, które zostały opisane w poprzednim podrozdziale, lecz fakt, że oleje silnikowe są towarami objętymi podatkiem akcyzowym. Ograniczenie w postaci braku możliwości stosowania zwolnienia podmiotowego dla dostawy wyrobów akcyzowych zawarto w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b ustawy o VAT i co ważne – do obrotu prawnego zostało wprowadzone znacznie wcześniej niż 1 września 2019 r.
Powyższe stanowisko zostało potwierdzone m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 27 lipca 2017 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej sygn. 0115-kdit1-1.4012.299.2017.1.km, który podsumowując rozważania w tym zakresie, stwierdził w szczególności, że „[z]atem, w sytuacji dokonania wymiany oleju silnikowego wraz z dostawą tego oleju (towaru opodatkowanego podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym), utraci Pan prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy”. Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z dnia 5 września 2017 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej sygn. 0114-kdip4.4012.269.2017.2.mk.
Co także istotne, sprzedaż przepracowanego oleju także doprowadzi do utraty zwolnienia w podatku VAT. Zużyte oleje są również wyrobami akcyzowymi w rozumieniu ustawy z dnia 6 grudnia 2008 o podatku akcyzowym. Powyższe stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z dnia 11 grudnia 2019 r. sygn. 0112-KDIL2-1.4012.482.2019.1.AP wydanej także przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Warsztat samochodowy a nowe przepisy dot. split payment
Podmiot prowadzący warsztat samochodowy, zarówno zwolniony z podatku VAT, jak i czynny podatnik VAT, winien mieć także na uwadze najnowsze przepisy dot. split payment. Obowiązek regulowania zobowiązań podzieloną płatnością występuje, gdy zaistnieją łącznie następujące warunki (szerzej w objaśnieniach podatkowych z dnia 23 grudnia 2019 r. wydanych przez Ministerstwo Finansów):
-
wartość na fakturze przekracza 15 000 zł brutto,
-
faktura dokumentuje dostawę towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, gdzie znajduje się m.in. pod pozycją 145 „Sprzedaż hurtowa części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli”, a z kolei pod poz. 148 „Sprzedaż hurtowa motocykli oraz części i akcesoriów do nich – wyłącznie sprzedaż części i akcesoriów do motocykli”.
Faktury takie winny być opatrzone adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”, a nabywca na mocy przepisów zobligowany jest do uregulowania zobowiązania podzieloną płatnością (split payment).
Zatem podmiot prowadzący warsztat samochodowy, dokonując zakupu części, gdzie wartość faktury przekracza kwotę 15 000 zł, obowiązany jest uregulować niniejsze zobowiązanie podzieloną płatnością. Warto także podkreślić, że regulowanie zobowiązań w split payment możliwe jest tylko za pomocą firmowego rachunku bankowego.
Co również istotne, powyższy obowiązek dotyczy także podatników zwolnionych, co zostało również podkreślone w przytoczonych wyżej objaśnieniach podatkowych: „Podatnik zwolniony zarówno przedmiotowo, jak i ze względu na wartość sprzedaży jest obowiązany płacić w MPP, jeżeli spełnione będą przesłanki obowiązkowego stosowania tego mechanizmu”.
Niestosowanie się do zasad dotyczących spilt payment obarczone jest ryzykiem nałożenia sankcji w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi, wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność (w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się).
Mniejsze zakupy mogą rodzić solidarną odpowiedzialność
Zakup towarów z załącznika nr 15, a więc m.in. części i akcesoriów do samochodów i motocykli na kwotę niższą niż 15 000 zł nie będzie rodzić obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności. W pewnych okolicznościach nabywca może jednak odpowiedzieć solidarnie z dostawcą towarów za jego zobowiązania podatkowe przypadające na daną transakcję. Solidarna odpowiedzialność wystąpi „jeżeli w momencie dokonania tej dostawy podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego”. (art. 105a ust. 1 ustawy o VAT).
Z kolei zgodnie z kolejnym ustępem art. 105a „Podatnik miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego, jeżeli okoliczności towarzyszące tej dostawie towarów lub warunki, na jakich została ona dokonana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami, w szczególności jeżeli cena za dostarczone podatnikowi towary była bez uzasadnienia ekonomicznego niższa od ich wartości rynkowej”.
Powyższe wymaga oczywiście udowodnienia, jednak warto wiedzieć, że odpowiedzialność solidarna nie wystąpi, jeżeli podatnik dobrowolnie ureguluje zobowiązanie podzieloną płatnością.
