Zakup towarów z UE od podatnika zwolnionego z VAT może być korzystny nie tylko dla polskich przedsiębiorców, lecz także dla podatników z innych krajów Unii Europejskiej. W sytuacji, gdy polski podatnik nabywa towar od zagranicznego kontrahenta korzystającego ze zwolnienia od podatku VAT, pojawia się pytanie, czy konieczne jest rozpoznanie i rozliczenie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Warunki uznania czynności za WNT
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (dalej: WNT) za wynagrodzeniem jest jedną z czynności opodatkowanych wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy VAT. Jak możemy przeczytać w art. 9 ust. 1 ustawy VAT, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Z WNT mamy do czynienia pod warunkiem, że:
nabywcą towarów jest:
a) podatnik, o którym mowa w art. 15, lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika,
b) osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w lit. a
– z zastrzeżeniem art. 10;
dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem podatku od wartości dodanej.
Niezbędnym elementem dla uznania transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru jest dokonanie nie tylko przemieszczenia towaru pomiędzy państwami członkowskimi, lecz także towarzyszyć temu musi nabycie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, które ma miejsce w innym kraju członkowskim.
Co warte podkreślenia, w przypadku WNT ustawa VAT nie stawia warunku związanego z rejestracją sprzedawcy lub nabywcy na potrzeby VAT UE. To oznacza, że WNT wystąpi, nawet jeżeli strony transakcji nie dopełniły obowiązku formalnego związanego z uzyskaniem i podaniem na fakturze numery identyfikującego dla transakcji unijnych.
W myśl art. 25 ust. 1 ustawy VAT wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. Ponadto wskażmy, że zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT obowiązek podatkowy ciąży na podatnikach dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Podatnicy podatku VAT dokonujący WNT są z tego tytułu zobowiązani do rozliczenia podatku należnego na zasadzie odwrotnego obciążenia. Jednocześnie dla czynnych podatników VAT – mających prawo do odliczenia podatku naliczonego – kwota podatku należnego stanowi kwotę podatku naliczonego. W konsekwencji dla podatników czynnych VAT WNT jest transakcją neutralną podatkowo.
Przy spełnieniu warunków odnośnie do podmiotów biorących udział w transakcji, wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy, ma miejsce wówczas, gdy w wyniku dostawy, w ramach której dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, towary są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki.
Zakup towarów z UE od podatnika zwolnionego z VAT nie stanowi WNT
Przywołany na początku art. 9 ust. 1 ustawy VAT definiujący wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów zawiera zastrzeżenie odwołujące się do art. 10 ustawy VAT. W tymże artykule ustawodawca przewidział sytuacje, w których WNT nie występuje.
W kontekście interesującego nas zagadnienia należy zwrócić uwagę na art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy VAT, gdzie możemy przeczytać, że nie stanowi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów dostawa towarów, w której wyniku ma miejsce wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju, która nie stanowiła u podatnika, o którym mowa w art. 15, albo nie stanowiłaby u podatnika podatku od wartości dodanej dostawy towarów, o której mowa w art. 7, lub stanowiła albo stanowiłaby taką dostawę towarów, ale dokonywaną przez podatnika, u którego sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, albo podatnika podatku od wartości dodanej, do którego miałyby zastosowanie podobne zwolnienia, z wyjątkiem przypadku, gdy przedmiotem dostawy są nowe środki transportu.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 113 ustawy VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Powyższe zwolnienie podmiotowe przewidziane jest dla drobnych przedsiębiorców i stanowi implementację art. 270 Dyrektywy unijnej VAT. Zgodnie z tym przepisem na mocy upoważnienia, o którym mowa w art. 269, państwa członkowskie mogą zezwolić podatnikowi na składanie rocznych informacji podsumowujących wskazujących numery identyfikacyjne VAT, w innym państwie członkowskim, każdego nabywcy, któremu podatnik dostarczył towary na warunkach przewidzianych w art. 138 ust. 1 i ust. 2 lit. c, jeżeli podatnik spełni następujące 3 warunki:
- całkowita roczna wartość, z wyłączeniem VAT, dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług nie przekracza o więcej niż 35 000 EUR lub równowartość tej kwoty w walucie krajowej, kwoty obrotu rocznego stanowiącej punkt odniesienia dla podatników korzystających ze zwolnienia dla małych przedsiębiorstw przewidzianego w art. 284;
- całkowita roczna wartość, z wyłączeniem VAT, dostaw towarów dokonanych przez niego na warunkach przewidzianych w art. 138 nie przekracza kwoty 15 000 EUR lub równowartości tej kwoty w walucie krajowej;
- dostawy towarów dokonane przez niego na warunkach przewidzianych w art. 138 nie są dostawami nowych środków transportu.
Jeżeli zatem przedsiębiorca z innego kraju UE korzysta ze zwolnienia na mocy art. 270 Dyrektywy VAT (zwolnienie będące odpowiednikiem polskiej normy wyrażonej w art. 113 ustawy VAT), to z punktu widzenia nabywcy będącego polskim podatnikiem nie występuje WNT.
Przykład 1.
Spółka jawna będąca czynnym podatnikiem podatku VAT zakupiła maszynę od przedsiębiorcy z Niemiec. Na fakturze dokumentującej sprzedaż sprzedawca z Niemiec wskazał, że korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 270 Dyrektywy VAT. W jaki sposób spółka jawna powinna rozliczyć taką transakcję na gruncie podatku VAT?
Z uwagi na fakt, że sprzedawca z Niemiec korzysta ze zwolnienia podmiotowego od VAT, to po stronie polskiej spółki jawnej nie wystąpi WNT. Polska spółka jawna nie rozlicza podatku należnego ani też nie odlicza podatku naliczonego (podatek od wartości dodanej w ogóle nie występuje). Dla sprzedawcy z Niemiec dokonana sprzedaż nie stanowi WDT, lecz jest to odpłatna dostawa towarów na terytorium Niemiec, której wartość wlicza się do limitu zwolnienia.
W tym miejscu należy wskazać, że takiej transakcji polski nabywca nie wykazuje w ewidencji VAT ani w deklaracji VAT. Ponadto z uwagi na fakt, że nie występuje tu WNT, to polski nabywca nie ma obowiązku składania w tym zakresie informacji podsumowującej, o której mowa w art. 100 ustawy VAT.
Nabycie towaru od unijnego kontrahenta zwolnionego podmiotowo od podatku VAT nie stanowi WNT. Takiej transakcji nie wykazuje się w ewidencjach prowadzonych na potrzeby podatku VAT. Ponadto nie nalicza się podatku VAT należnego ani też podatku VAT naliczonego.
W przypadku nabycia towarów od unijnego kontrahenta, który nie podaje swojego numeru VAT UE, polski przedsiębiorca powinien ustalić, czy brak numeru wynika z niedopełnienia obowiązku rejestracyjnego, czy też sprzedawca korzysta w kraju swojej siedziby ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT. Tylko bowiem w tym drugim przypadku nie mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów.
Polecamy:
