Dzisiaj, czyli 24 marca 2023 r. Prezydent RP podpisał Ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Dłuższy urlop, elastyczny czas pracy, i kolejne uprawnienia pracujących rodziców - to tylko niektóre z nadchodzących zmian.
Koniec etapu prac legislacyjnych
Senat zgłosił aż 45 poprawek do projketu nowelizacji. Wiele z nich było korzystne dla obywateli. Niestety Sejm prawie wszystkie odrzucił. Przyjęte poprawki mają charakter głownie redakcyjny i doprecyzowujący. Obecnie ustawa została podpisana przez Prezydenta RP. Nowe regulacje w prawie pracy zaczną obowiązywać po 21 dniach od ich ogłoszenia. Na czym będą polegały zmiany? Odpowiadamy poniżej.
Zmian wymaga Unia Europejska
Projekt zmian, który wprowadza wiele korzystnych praw dla pracowników, jest konsekwencją dostosowania polskiego prawa pracy do dyrektyw unijnych. Te z kolei zostały wprowadzone, aby zagwarantować wszystkim pracownikom minimalne prawa. Głównym ich celem jest wyrównanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy poprzez możliwość godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym. Termin dostosowania prawa w krajach unijnych, w tym także w Polsce, upływał 2 sierpnia 2022 roku. Natomiast do tej chwili nie wiadomo, kiedy zmiany zostaną wdrożone w życie w Polsce. Choć sądząc po odbytej konferencji, może wydarzyć się to całkiem niedługo.
Dłuższy urlop, elastyczny czas pracy – jakie zmiany zostaną wprowadzone?
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw – to w tym dokumencie zostały opisane zmiany, które proponuje rząd. Wśród nich do najważniejszych można zaliczyć:
Prawa pracownicze ogólne
Transparentność w zawieraniu umów o pracę – pracownik już podczas podpisywania umowy o pracę powinien być poinformowany o szkoleniach gwarantowanych przez pracodawcę czy o wymiarze przysługującego pracownikowi płatnego urlopu. Zmiany będą dotyczyć także umów na okres próbny. Powinien być on współmierny do przewidywanego czasu trwania umowy na czas określony i co ważne, strony będą mogły wspólnie ustalić przedłużenie umowy na okres próbny o czas trwania usprawiedliwionej nieobecności pracownika w tym okresie.
Zwolnienie od wykonywania pracy w nagłych przypadkach – pracownik będzie mógł zostać zwolniony od wykonywania pracy z powodu wydarzeń wynikających z działania siły wyższej (np. wypadku członka rodziny). Wymiar takiego zwolnienia może wynosić maksymalnie 2 dni lub 16 godzin w danym roku kalendarzowym. Z kolei wynagrodzenie za ten czas będzie wynosiło 50% wynagrodzenia ustalanego na zasadach wynagrodzenia urlopowego.
Uzasadnienie rozwiązania umowy na czas określony – pracownik zatrudniony na czas określony będzie miał takie same prawa jak pracownik zatrudniony na czas nieokreślony. Tym samym pracodawca przy rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony będzie zobowiązany do konsultacji związkowej (jeśli taka występuje w zakładzie pracy), pisemnego uzasadnienie wypowiedzenia umowy. Z kolei pracownikowi będzie przysługiwało prawo do ubiegania się o przywrócenie do pracy.
Nowe obowiązki informacyjne – nowe przepisy nakładają na pracodawcę wiele dodatkowych obowiązków informacyjnych.
Uprawnienia związane z rodzicielstwem
Dłuższy urlop opiekuńczy – dodatkowe 5 dni urlopu opiekuńczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny (matka, ojciec, współmałżonek) pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym, który wymaga znaczącej opieki lub wsparcia z powodów zdrowotnych. Co ważne, urlop ten będzie dla pracownika bezpłatny!
Elastyczna organizacja pracy – rodzice dzieci do lat 8 lub opiekunowie (osoby opiekujące się członkiem rodziny, który jest ich domownikiem i wymaga znaczącej opieki ze względów zdrowotnych) będą mogli złożyć wniosek o dostosowaniu organizacji pracy do jego potrzeb, np. w formie łączenia pracy z telepracą, elastyczny rozkład czasu pracy (ruchomy lub indywidualny czas pracy) czy pracę na część etatu. Pracodawca będzie mógł odrzucić wniosek, jednak będzie musiał go pisemnie uzasadnić.
Uprawnienia rodziców dzieci do lat 8 – przepisy dotyczące uprawnień rodziców dzieci do lat 4 (obecnie) zostają przedłużone na korzyść pracowników – rodziców dzieci do lat 8 (np. tylko za zgodą pracownika wykonywanie pracy w nadgodzinach, godzinach nocnych lub delegacjach).
Urlop rodzicielski dla obojga rodziców – okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców zostanie wydłużony do 41 tygodni (43 w przypadku porodu mnogiego). W ramach tego urlopu 9 tygodni będzie przysługiwało drugiemu z rodziców i to w sposób niezbywalny. Oznacza to, że w praktyce jeden rodzic będzie mógł wykorzystać maksymalnie 32 (lub 34) tygodnie urlopu.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego za okresu urlopu rodzicielskiego będzie wynosiła 70% podstawy zasiłku, chyba że pracownica złoży wniosek o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego w termin 21 dni po porodzie – wtedy zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5% podstawy wymiaru zasiłku. Z kolei ojcu dziecka za okres korzystania z 9-tygodniowego urlopu rodzicielskiego będzie przysługiwał zasiłek w wymiarze 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Jak widać, czeka nas istna rewolucja w zakresie prawa pracy. Wiele z powyższych zmian z pewnością jest korzystnych dla pracowników. Jednak jak z nadchodzącymi zmianami poradzą sobie pracodawcy? Często to, co jest korzystne dla pracowników, wiąże się dużymi nakładami pracy i finansów ze strony pracodawcy. Termin wejścia zmian w życie wynosi 21 dni od ogłoszenia ustawy, także przepisy zaczną obowiązywać już w kwietniu 2023r.
