Obowiązki ewidencyjne właścicieli lombardów

Działalność lombardowa polega na udzielaniu pożyczek pod zastaw. Obliguje ona podatnika do prowadzenia określonej ewidencji w zależności od tego, jaką formę prawną wybierze - czy będzie to jednoosobowa działalność gospodarcza, czy spółka. Sprawdź, jakie jeszcze są obowiązki ewidencyjne właścicieli lombardów.

Wyłączenia z opodatkowania

Ponieważ działalność lombardowa ma specyficzny charakter, w przepisach prawnych wyłączono dla tych przedsiębiorców opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. b Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne). Podmioty prowadzące tego typu działalność nie skorzystają także z możliwości opodatkowania kartą podatkową (art. 23 tejże ustawy).

Wyłączenie z opodatkowania ryczałtem skutkuje tym, że obowiązki ewidencyjne właścicieli lombardów w zakresie podatkowym sprowadzają się do ewidencji za pomocą ksiąg rachunkowych albo podatkowej księgi przychodów i rozchodów na zasadach ogólnych.

Pomijając kwestię formy prowadzenia ewidencji, należy zwrócić uwagę na to, by zapisywane zdarzenia określały w szczególności poprawną wysokość dochodu lub odpowiednio stratę, podstawę opodatkowania oraz wysokość należnego podatku za rok podatkowy.

Obowiązki ewidencyjne właścicieli lombardów w zakresie PKiPR 

Szczegółowe normy w zakresie prowadzenia PKPiR określono w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Zgodnie z rozporządzeniem podatnicy, którzy wykonują działalność w przedmiocie udzielania pożyczek pod zastaw, są zobligowani do prowadzenia ewidencji pożyczek i zastawionych rzeczy. Wykaz ten powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• numer kolejny wpisu,
• imię i nazwisko pożyczkobiorcy,
• adres, datę udzielenia pożyczki,
• kwotę udzielonej pożyczki,
• wysokość umówionych odsetek w złotych,
• opis zastawionej rzeczy i jej wartość rynkową,
• termin zwrotu pożyczki wraz z odsetkami, datę i kwotę zwróconej pożyczki wraz z odsetkami,
• datę zwrotu zastawionej rzeczy, datę sprzedaży rzeczy i kwotę należną z tytułu tej sprzedaży,
• kwotę prowizji stanowiącej wartość spłaconych odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionej rzeczy a kwotą udzielonej pożyczki.

Czym w praktyce jest kwota prowizji? Wartością spłaconych w danym miesiącu odsetek, jakie dla prowadzącego lombard są przychodem lub różnicą między ceną sprzedaży zastawionych rzeczy a kwotą udzielonej pożyczki. Ustaloną jednym z powyższych sposobów marżę należy na koniec miesiąca przenieść do podatkowej księgi przychodów i rozchodów - kolumna przychód ze sprzedaży towarów lub usług.

Księgi rachunkowe w lombardach

Przepisy Ustawy o rachunkowości nie opisują szczegółowo, jakie są obowiązki ewidencyjne właścicieli lombardów, lecz przedstawiają ogólny zarys. Przede wszystkim zasady (polityka) rachunkowości w jednostce powinny być tak skonstruowane, by zapewniały wyodrębnienie wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji zarówno majątkowej, jak i finansowej - oraz wyniku finansowego.

Udzielone pożyczki powinny być ujęte w księdze głównej oraz na kontach ksiąg pomocniczych, które stanowią szczegółową ewidencję udzielonych pożyczek.

Z kolei w przypadku rzeczy otrzymanych pod zastaw do czasu niespełnienia przez nich definicji składnika aktywów (art. 3 ust 1 pkt 12 Ustawy o rachunkowości) powinny być ujmowane w ewidencji pozabilansowej zastawionych rzeczy.

Obowiązki ewidencyjne właścicieli lombardów w zakresie VAT

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą lombardy, są zobowiązani do ewidencjonowania podatku VAT na zasadach ogólnych.

W związku ze specyfiką prowadzenia działalności zasadniczo można wyróżnić dwie kategorie czynności, które będą wywierały skutki podatkowe na gruncie VAT:

• sprzedaż rzeczy zastawionych oraz rzeczy, które nie zostały odebrane,
• udzielanie pożyczek pieniężnych pod zastaw ruchomości oraz papierów wartościowych w zamian za prowizję.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT usługi udzielania pożyczek pieniężnych świadczone przez lombardy są zwolnione z tego podatku.

Natomiast sprzedaż zastawionych oraz nieodebranych rzeczy należy traktować jako niezależną od usługi udzielania pożyczek czynność dostawy towarów opodatkowaną na zasadach ogólnych.

Ponadto zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT podatnicy są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą:

• kwoty określone w art. 90 (kwoty ewidencjonowane do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego od czynności, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT),
• dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania,
• wysokość podatku należnego,
• kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, art. 134 oraz art. 138 - dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

Działalność lombardowa a kasa fiskalna

Zgodnie z art. 111 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Na mocy § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących w związku z poz. 23 załącznika do tego rozporządzenia pożyczanie pieniędzy pod zastaw przez lombardy jest usługą finansową, która korzysta ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas fiskalnych do dnia 31 grudnia 2014 r.

Z kolei czynności związane ze sprzedażą zastawionych przedmiotów nie korzystają z powyższego zwolnienia. Właściciel lombardu niespełniający warunków koniecznych do korzystania ze zwolnienia zobligowany jest do ewidencjonowania, przy zastosowaniu kasy rejestrującej, sprzedaży towarów, które nie zostały odebrane przez klientów.

Ponadto zgodnie z  § 4 ust. 1 zwolnień z obowiązku ewidencjonowania nie stosuje się w przypadku:

1) dostaw:

a) gazu płynnego,

b) części do silników (PKWiU 28.11.4),

c) silników spalinowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych do napędu pojazdów (PKWiU 29.10.1),

d) nadwozi do pojazdów silnikowych (PKWiU 29.20.1),

e) przyczep i naczep; kontenerów (PKWiU 29.20.2),

f) części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego (PKWiU 29.20.30.0),

g) części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 29.32.30.0),

h) silników spalinowych tłokowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych w motocyklach (PKWiU 30.91.3),

i) sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten (PKWiU ex 26 i ex 27.90),

j) sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),

k) wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej "ustawą",

l) płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridżów i innych analogowych lub cyfrowych nośników danych zawierających zapisane dane lub zapisane pakiety oprogramowania komputerowego, w tym również sprzedawanych łącznie z licencją na użytkowanie,

m) wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU,

n) wyrobów tytoniowych (PKWiU 12.00), napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU, z wyjątkiem towarów, dostarczanych w sposób określony w poz. 42 załącznika do rozporządzenia.

Jeżeli więc przedsiębiorca zajmuje się sprzedażą o wyżej wymienionym charakterze, musi korzystać z kasy fiskalnej.

Osoby prowadzące działalność lombardową muszą pamiętać o prowadzeniu dodatkowych ewidencji księgowo-podatkowych, o których mowa w przepisach.