Ustawa z dnia 17 listopada 2021 roku o rodzinnym kapitale opiekuńczym wprowadza nowe świadczenie finansowe dla rodzin z dziećmi. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, na czym polega nowe świadczenie i kto może je uzyskać rodzinny kapitał opiekuńczy.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – komu przysługuje?
Kapitał przysługuje matce albo ojcu, przez których rozumie się także osobę, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca.
W przypadku gdy dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę kapitału ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego kapitału.
Celem kapitału jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.
Matka lub ojciec nie tracą prawa do kapitału mimo śmierci pierwszego dziecka, chyba że śmierć nastąpiła przed urodzeniem się, przyjęciem na wychowanie lub wystąpieniem z wnioskiem o przysposobienie drugiego dziecka, w związku z którym matka lub ojciec ubiega się o ustalenie prawa do kapitału.
Na dziecko przyjęte na wychowanie, w stosunku do którego osoba, która przyjęła je na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, kapitał przysługuje od pierwszego dnia 12 miesiąca liczonego od dnia, w którym osoba ta wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, do ostatniego dnia miesiąca przypadającego przed 36 miesiącem liczonym od dnia, w którym osoba wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, nie dłużej jednak niż do miesiąca ukończenia przez dziecko 7 roku życia albo 10 roku życia, jeżeli wobec dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – w jakiej wysokości przysługuje?
Kapitał przysługuje w wysokości 500 zł albo 1000 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie.
Matka albo ojciec wskazują we wniosku o ustalenie prawa do kapitału miesięczną wysokość, w jakiej ma być wypłacany kapitał. Prawo do zmiany miesięcznej wysokości, w jakiej ma być wypłacany kapitał, przysługuje tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.
W przypadku złożenia wniosku po upływie okresu, o którym mowa w art. 31 ust. 1 ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym, łączna wysokość kapitału podlega obniżeniu o kwotę 500 zł za każdy miniony miesiąc.
W przypadku dziecka przyjętego na wychowanie, w stosunku do którego osoba, która przyjęła je na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, kapitał przysługuje tej osobie w kwocie nie wyższej niż 12 000 zł na 1 dziecko, niezależnie od kwoty kapitału pobranej uprzednio na to dziecko przez inną osobę.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – kiedy nie przysługuje?
Kapitał nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej;
- rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej;
- członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do kapitału, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
W przypadku gdy matka lub ojciec marnotrawią wypłacany im kapitał bądź świadczenie wychowawcze albo wydatkują je niezgodnie z celem, należny kapitał w całości lub w części jest im przekazywany odpowiednio przez kierownika ośrodka pomocy społecznej bądź dyrektora centrum usług społecznych w formie rzeczowej albo w formie opłacania usług.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – procedura uzyskania świadczenia
Ustalenie prawa do kapitału oraz jego wypłata następują na wniosek matki albo ojca. Wniosek składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Wniosek i załączniki do wniosku są składane wyłącznie w postaci elektronicznej za pomocą:
- profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS;
- systemu teleinformatycznego banków krajowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych świadczących usługi drogą elektroniczną, spełniających wymogi określone w informacji zamieszczonej na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
- systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny.
Informacja o przyznaniu kapitału lub zawiadomienie o umieszczeniu tej informacji na profilu informacyjnym mogą zostać przesłane przez ZUS osobie ubiegającej się o kapitał na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej bądź numer telefonu. Nieodebranie informacji o przyznaniu kapitału nie wstrzymuje wypłaty kapitału.
W sprawach odmowy przyznania kapitału, uchylenia lub zmiany prawa do kapitału oraz nienależnie pobranego kapitału ZUS wydaje decyzję.
W przypadku złożenia nieprawidłowo wypełnionego wniosku ZUS wzywa wnioskodawcę do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
W przypadku gdy wnioskodawca złoży wniosek bez wymaganych dokumentów, w tym oświadczeń, ZUS przyjmuje wniosek i wyznacza termin nie krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 30 dni na uzupełnienie brakujących dokumentów. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – terminy
Wnioski składa się w okresie między pierwszym dniem trzeciego miesiąca poprzedzającego miesiąc ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia a ostatnim dniem pierwszego miesiąca przypadającego po miesiącu ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia, a w przypadku wniosków na dziecko przyjęte na wychowanie, w stosunku do którego osoba, która przyjęła je na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia – w okresie między pierwszym dniem trzeciego miesiąca poprzedzającego 12 miesiąc liczony od dnia, w którym osoba, która przyjęła dziecko na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, a ostatnim dniem pierwszego miesiąca przypadającego po 12 miesiącu liczonym od dnia, w którym osoba, która przyjęła dziecko na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.
W przypadku złożenia wniosku po upływie okresu, o którym mowa powyżej, kapitał przysługuje od miesiąca złożenia wniosku.
