Świadczenie przedemerytalne stanowi wsparcie finansowe dla osoby, której ustawodawca zaliczył do kręgu osób uprawnionych do jego pobierania. Co jednak w przypadku, gdy przedsiębiorą ogłasza upadłość? Odpowiadamy zatem na pytanie, czy takiemu przedsiębiorcy świadczenie przedemerytalne przysługuje.
Zgodnie z zapisami ustawy takie świadczenie przysługuje pod pewnymi warunkami. Mianowicie, chodzi o osobę, która do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych" i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Świadczenie przedemerytalne - wymagania do nabycia
Z powyższego wynika, że ogłoszenie upadłości prowadzonej działalności stanowi jedną z niezbędnych przesłanek do nabycia świadczenia przedemerytalnego. Trzeba pamiętać, że niewystarczające do spełnienia tego warunku, uznać należy samo zaprzestanie prowadzenia działalności i wyrejestrowanie jej z ewidencji działalności gospodarczej. Konieczne jest dysponowanie przy tym tytułem wskazującym na ogłoszenie takiej działalności, którym jest orzeczenie sądowe.
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny, czyli wtedy utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Tytułem wskazującym na ogłoszenie upadłości jest wydane przez sąd postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:
-
wymienia imię i nazwisko dłużnika (upadłego) albo jego nazwę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku - inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
-
wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze;
-
wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa osobiste i roszczenia ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione przez wpis w księdze wieczystej, do ich zgłoszenia w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym;
-
wyznacza sędziego-komisarza i zastępcę sędziego-komisarza oraz syndyka;
-
oznacza godzinę wydania postanowienia, jeżeli upadły jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 4, lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy.
Wskazania orzecznictwa sądowego
W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że świadczenia przedemerytalne stanowią pomost między okresem zatrudnienia a uzyskaniem emerytury. Dlatego ważne jest interpretowanie zamiaru ustawodawcy wprost, co oznacza, że nawet jeśli przedsiębiorca był niewypłacalny a nie ogłoszono upadłości wówczas nie ma spełnionej przesłanki, o której stanowi art. 2 ust 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.
Ustawodawca przewidział inny warunek wiążący się z niewypłacalnością dłużnika (por. art. 10 i art. 11 p.u.n.). Ocena, czy taki stan rzeczywiście zachodzi, może nastąpić dopiero po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości.
Dodatkowe kryteria świadczenia
Ponadto, jeśli były przedsiębiorca spełnił warunek upadłości, to w dalszym ciągu wymagane jest spełnienie kolejnych kryteriów:
-
chodzi o czasokres prowadzonej działalności sprzed upadłości;
-
opłacanie składek ZUS;
-
osiągnięcie odpowiedniego wieku.
Ustawodawca wymaga, aby upadły przedsiębiorca przed dniem ogłoszenia upadłości prowadził nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność.
Jak podkreśla się w orzecznictwie:
„nieodzownym warunkiem nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą, względem której ogłoszono upadłość, jest „opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne” za okres prowadzonej co najmniej 24 miesiące działalności. Prawo do świadczenia przedemerytalnego powstaje tylko względem osoby, która uiściła organowi rentowemu należne składki ubezpieczeniowe. Nie jest wystarczającym, że osoba taka „podlega ubezpieczeniu” i zgodnie z prawem powinna uiścić składki. Tylko niezaleganie wobec organu rentowego ze składkami tworzy uprawnienie do świadczenia przedemerytalnego”.
Podmiotem mogącym nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego, stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych może być "osoba"; kobieta lub mężczyzna. Prawa do świadczenia przedemerytalnego nie może więc nabyć osoba prawna, ani też jednostka organizacyjna niewyposażona w osobowość prawną. Prawo to służy zresztą uzyskaniu regularnych środków utrzymania dla osób, które wkrótce będą uprawnione do emerytury. Takie zaś świadczenie organ rentowy jest władny przyznać tylko osobie fizycznej.
Osoby ubiegające się o prawo do świadczenia przedemerytalnego na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych powinny do dnia ogłoszenia upadłości osiągnąć wiek co najmniej 56 lat w przypadku kobiet oraz 61 lat w przypadku mężczyzn. Osoby te powinny ponadto do dnia ogłoszenia upadłości posiadać okres uprawniający do emerytury w wymiarze 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Podsumowując, przedsiębiorca / osoba fizyczna, która prowadziła działalność gospodarczą a dalej na skutek swej niewypłacalności ogłosiła upadłość, ma możliwość ubiegania się o świadczenie przedemerytalne, ma również prawo je uzyskać po spełnieniu w/w przesłanek.
Podstawa prawna:
-
art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U.2019.2173 t.j.);
-
ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U.2019.498 t.j.).
