Aby rozpocząć prowadzenie biznesu w formie spółki, w pierwszej kolejności należy podjąć szereg ważnych decyzji, a jedną z nich jest wybór formy prawnej przedsiębiorstwa. Przedstawiamy krótką charakterystykę oraz wady i zalety poszczególnych rozwiązań. Która forma prawna działalności gospodarczej będzie najlepsza?
Spółka cywilna
Spółka cywilna to rodzaj umowy, w której wspólnicy zobowiązują się dążyć do określonego, wspólnego celu poprzez wniesienie wkładów lub w inny określony sposób. Zakładanie spółki cywilnej jest bardzo popularne wśród początkujących przedsiębiorców. Wymagani są minimum dwaj wspólnicy (osoby fizyczne lub prawne), a spółka tworzona jest na podstawie pisemnej umowy między nimi. Dzięki współpracy kapitał spółki jest wyższy, obowiązki dzielone między siebie, a co za tym idzie, łatwiej zwiększyć zyski i w ostatecznym rozrachunku poszczególni wspólnicy zarabiają więcej niż w razie gdyby każdy z nich działał osobno.
Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej ani zdolności prawnej, podmiotami prawa są jej wspólnicy.
Jedną z głównych zalet spółki cywilnej są niskie koszty jej założenia. Przepisy nie precyzują bowiem minimalnego kapitału zakładowego, co więcej wkład własny stanowić mogą nie tylko środki pieniężne, lecz także specjalistyczne umiejętności czy wiedza. Przyjmuje się, że kapitał wniesiony przez poszczególnych wspólników jest równej wartości. Umowa spółki nie musi być sporządzona w obecności notariusza, co dodatkowo ogranicza koszty rejestracji.
Do plusów założenia spółki cywilnej przez osoby fizyczne zaliczyć można również szeroki wybór formy opodatkowania, nie jest konieczne prowadzenie ksiąg rachunkowych od początku jej istnienia, taki obowiązek następuje dopiero po przekroczeniu 2 mln euro przychodów netto spółki. Jeżeli jednak wspólnikiem w spółce cywilnej jest osoba prawna, to od początku należy prowadzić pełną księgowość. Podatek (PIT lub CIT, w zależności od tego, czy wspólnikami są osoby fizyczne, czy prawne) płaci oddzielnie każdy ze wspólników od dochodu osiągniętego ze spółki.
Największą wadą założenia spółki cywilnej jest solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki, zarówno majątkiem wspólnym, jak i indywidualnym. Solidarna odpowiedzialność odnosi się także do współmałżonków, oczywiście o ile nie została ustalona rozdzielność majątkowa. Dodatkowo trzeba mieć na uwadze, że wierzyciel spółki ma prawo wybrać, z czyjego majątku chce zaspokoić swoje roszczenia.
Przepisy nie określają szczegółowych regulacji prawnych dotyczących tej formy działalności, przez co rozstrzygnięcie ewentualnych wewnętrznych konfliktów może być trudne.
Spółki prawa handlowego
Umowa spółki handlowej obliguje akcjonariuszy do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu poprzez wniesienie wkładów lub poprzez współdziałanie w inny określony w umowie sposób.
Spółki prawa handlowego dzielimy na dwie główne kategorie:
1. Spółki osobowe – dominujące role odgrywają w nich wspólnicy, nie posiadają osobowości prawnej, ale mają zdolność prawną, dzięki czemu mogą nabywać we własnym imieniu własność nieruchomości i inne prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.
Do spółek osobowych zaliczyć możemy:
-
spółkę jawną,
-
spółkę partnerską,
-
spółkę komandytową,
-
spółkę komandytowo-akcyjną.
Co do zasady w przypadku spółek osobowych występuje tzw. solidarna odpowiedzialność, czyli wspólnicy takiej spółki odpowiadają za jej zobowiązania całym swoim majątkiem, jednak szczegółowe zasady odpowiedzialności uzależnione są od rodzaju spółki – i tak np. w spółce jawnej wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, a przypadku spółki partnerskiej wspólnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania ogólne spółki, jednak podlegają ochronie przed skutkami działań innych wspólników.
W spółce jawnej, partnerskiej i komandytowej podatnikiem podatku dochodowego są wspólnicy, natomiast w spółce komandytowo-akcyjnej sama spółka.
Minimalna wysokość kapitału zakładowego w spółkach osobowych została określona jedynie dla spółki komandytowo-akcyjnej i wynosi co najmniej 50 tys. złotych.
2. Spółki kapitałowe – są osobami prawnymi, zatem mogą mogą nabywać we własnym imieniu własność nieruchomości i inne prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.
Spółkami kapitałowymi są:
-
spółka akcyjna – wspólnicy określani są mianem akcjonariuszy,
-
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – wspólnicy określani są mianem udziałowców.
Spółki kapitałowe mają kapitał zakładowy i własny majątek odrębny od majątku osobistego wspólników bądź akcjonariuszy. Za swoje zobowiązania spółka ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania wobec wierzycieli ponoszą wyłącznie członkowie zarządu. Odpowiedzialność wobec spółki za szkody wyrządzone działaniem sprzecznym z prawem lub umową spółki ponoszą natomiast organy spółki (zarząd spółki, rada nadzorcza, a w spółce z o.o. również komisja rewizyjna).
W spółkach kapitałowych podatnikiem podatku dochodowego jest sama spółka, przez co w pierwszej kolejności opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych podlega jej dochód, a następnie opodatkowany jest zysk, który według wcześniej ustalonych wartości należy się wspólnikom.
Minimalna wysokość kapitału zakładowego spółek kapitałowych jest ściśle określona i wynosi odpowiednio:
-
5 tys. zł dla spółki z o.o.,
-
50 tys. zł dla spółki komandytowo-akcyjnej.
Która forma prawna działalności gospodarczej najlepsza?
Jak widać, wybór optymalnej formy prawnej spółki nie jest łatwy, gdyż możliwości jest wiele, a każdy rodzaj ma swoje zalety i wady. Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto zatem szczegółowo rozważyć wszystkie opcje pod opłacalności dostępnych rozwiązań, naszych oczekiwań i ewentualnych ograniczeń (np. finansowych).
Dla osób rozpoczynających prowadzenie biznesu i działających samodzielnie polecamy założenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej jest darmowa, wymaga minimum formalności, a sama firma może zostać zarejestrowana tego samego dnia, bez konieczności posiadania kapitału własnego.
