Nasz kraj odwiedza coraz więcej obywateli z krajów spoza Unii Europejskiej, szczególnie z Ukrainy, Białorusi i Rosji. Podróżni ci dokonują u naszych sprzedawców zakupów, które następnie wywożą poza granicę. Sprzedawcy, chcąc zachęcić obcokrajowców, sprzedają im towary w systemie TAX FREE.
Miejsce zamieszkania
Zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, osoby fizyczne niemające stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, zwane dalej podróżnymi, mają prawo do otrzymania zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium kraju, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione przez nie poza terytorium Unii Europejskiej w bagażu osobistym podróżnego, z zastrzeżeniem ust. 3 oraz art. 127 i 128.
Stałe miejsce zamieszkania, o którym mowa w ust. 1, ustala się na podstawie paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość (art. 126 ust. 2 powołanej ustawy o VAT).
Tym samym miejsce zamieszkania ustalamy na podstawie paszportu podróżnego.
Kto może oferować zwrot podatku?
Stosownie do art. 127 ust. 1 ustawy o VAT zwrot podatku, o którym mowa w art. 126 ust. 1, przysługuje w przypadku zakupu towarów u podatników, zwanych dalej sprzedawcami, którzy:
-
są zarejestrowani jako podatnicy podatku oraz
-
prowadzą ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz
-
zawarli umowy w sprawie zwrotu podatku przynajmniej w jednym z podmiotów, o których mowa w ust. 8.
Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się w przypadku, gdy sprzedawca dokonuje zwrotu podatku podróżnemu (art. 127 ust. 2).
Zgodnie z art. 127 ust. 3 ustawy o VAT, sprzedawcami nie mogą być podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9.
Sprzedawcy, w myśl art. 127 ust. 4 ustawy, są obowiązani:
-
poinformować naczelnika urzędu skarbowego na piśmie, że są sprzedawcami;
-
zapewnić podróżnym pisemną informację o zasadach TAX FREE w czterech językach: polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim;
-
oznaczyć punkty sprzedaży znakiem informującym podróżnych o możliwości zakupu w tych punktach towarów, od których przysługuje TAX FREE;
-
poinformować naczelnika urzędu skarbowego o miejscu, gdzie podróżny dokonujący u nich zakupu towarów może odebrać podatek oraz z kim mają zawarte umowy o zwrot podatku; przedłożyć kopie tych umów.
Tax free podróżnym jest dokonywany w złotych przez sprzedawcę lub przez podmioty, których przedmiotem działalności jest dokonywanie zwrotu, o którym mowa w art. 126 ust. 1. Zwrot podatku jest dokonywany w formie wypłaty gotówkowej lub polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej (art. 127 ust. 5 ustawy).
W myśl art. 128 ust. 1 ustawy, zwrot podatku może być dokonany, jeżeli podróżny wywiózł zakupiony towar poza terytorium Unii Europejskiej nie później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał zakupu.
Podstawą do dokonania zwrotu podatku jest przedstawienie przez podróżnego dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, na którym urząd celny potwierdził stemplem zaopatrzonym w numerator wywóz towarów. Do dokumentu TAX FREE powinien być przymocowany wystawiony przez sprzedawcę paragon z kasy rejestrującej, o której mowa w art. 111 ust. 1, o czym stanowi art. 128 ust. 2 ustawy o VAT.
Jakie towary nie są objęte TAX FREE?
Na wstępie trzeba przypomnieć, że nie od wszystkich zakupów podróżny może zawsze ubiegać się o zwrot zapłaconego podatku VAT. Nie przysługuje on:
-
w przypadku nabycia paliw silnikowych,
-
jeśli minimalna łączna wartość zakupów wraz z podatkiem VAT, wynikająca z dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, wynosi co najmniej 200 zł (przed 1 sierpnia 2017 r. była to kwota 300 zł).
W jaki sposób dokumentować sprzedaż w systemie TAX FREE?
Na mocy art. 130 ust. 1 ustawy o VAT Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie określenia wzorów: znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług oraz stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym.
Dokument TAX FREE, o którym mowa w art. 128 ust. 2 ustawy o VAT, powinien zawierać co najmniej:
1) napis: "ZWROT VAT DLA PODRÓŻNYCH", a pod nim: "TAX FREE FOR TOURISTS";
2) numer dokumentu;
3) dane sprzedawcy:
a) nazwę,
b) adres,
c) NIP;
4) nazwę miejscowości i datę dokonania sprzedaży;
5) nazwisko i imię podróżnego;
6) adres podróżnego:
a) kraj,
b) miejscowość,
c) nazwę ulicy,
d) numer domu, lokalu;
7) numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość podróżnego oraz nazwę kraju, który wydał paszport lub inny dokument stwierdzający tożsamość podróżnego;
8) nazwę sprzedanego towaru, miarę i ilość towaru, cenę jednostkową netto towaru, wartość netto towaru, stawkę i kwotę podatku od towarów i usług, wartość brutto towaru, kwotę podatku od towarów i usług ogółem oraz wartość brutto towarów ogółem;
9) podpis podróżnego oraz czytelny podpis sprzedającego;
10) informację: "Dokument stanowi podstawę do ubiegania się przez podróżnych niemających stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej o zwrot podatku od towarów i usług od nabytych towarów, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione poza terytorium Unii Europejskiej - art. 126-130 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług";
11) (uchylony);
12) napis: "Potwierdzam tożsamość podróżnego oraz że towary wymienione w dokumencie zostały wywiezione poza terytorium Unii Europejskiej" oraz miejsce na podpis funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej i pieczęć "Polska-Cło";
13) miejsce na stempel potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej;
14) formę dokonania zwrotu podatku od towarów i usług podróżnemu; w przypadku, gdy zwrot podatku ma:
a) zostać dokonany w formie wypłaty gotówkowej, należy zamieścić napis: "Zwrot podatku w kwocie ............................ zł .......... gr otrzymałem(-łam)", a pod nim wskazać miejsce na wstawienie daty otrzymanego zwrotu podatku oraz podpis podróżnego,
b) nastąpić w formie bezgotówkowej, należy podać, w jakiej postaci zwrot podatku ma nastąpić;
15) miejsce na uwagi urzędów.
Zastosowanie stawki 0% przez sprzedawcę
Sprzedawca w celu zastosowania stawki 0% od dokonanej sprzedaży powinien spełnić wymogi określone w art. 127 ust. 4 pkt 1 i 4 ustawy o VAT, dotyczące poinformowania naczelnika urzędu skarbowego o tym, że podatnik jest sprzedawcą dokonującym zwrotu podatku lub sprzedawcą posiadającym umowy zawarte z podmiotami zajmującymi się zwrotem podatku oraz poinformowania naczelnika urzędu skarbowego o miejscu, gdzie podróżny może odebrać podatek. Drugi warunek jest trudniejszy do spełnienia, gdyż nie zależy od sprzedawcy. Dotyczy on bowiem otrzymania przez sprzedawcę dokumentu wydanego podróżnemu w chwili zakupu towaru z potwierdzeniem urzędu celnego o wywozie towaru poza granice Wspólnoty, który pozostał w ścisłym związku z podróżnym dokonującym wywozu nabytego od sprzedawcy towaru w bagażu osobistym poza terytorium Unii Europejskiej.
Z powyższych przepisów wynika więc, że prawo do otrzymania zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium kraju przysługuje podróżnym, którzy w stanie nienaruszonym dokonali wywozu towarów poza terytorium Unii Europejskiej, w bagażu osobistym podróżnego. Powyższe pozostaje w ścisłym związku ze sprzedawcą, bowiem sprzedawca, dokonując sprzedaży towarów dla podróżnego, który dokona wywozu tych towarów poza Unię Europejską, po spełnieniu warunków określonych w art. 127-129 ustawy o VAT, uprawniony jest do zastosowania dla sprzedanych podróżnemu towarów stawki 0%. Podsumowując zatem, aby sprzedawca zastosował stawkę 0%, winien dokonać sprzedaży podróżnemu, o którym mowa w art. 126 ustawy o VAT, a ten z kolei winien dokonać wywozu nabytych od sprzedawcy towarów w stanie nienaruszonym poza terytorium Unii Europejskiej, w bagażu osobistym podróżnego. Na zakończenie należy podkreślić, iż organy podatkowe uważają, że to sprzedawca odpowiada za zasadność zastosowania stawki 0%. Zdaniem organów podatkowych winien on ocenić, czy zakup i wywóz towarów przez podróżnego ma charakter niehandlowy. Powyższe tezy potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 10 listopada 2016 r., numer 1061-IPTPP2.4512.430.2016.2.JS), w której czytamy:
Na sprzedawcy (Wnioskodawcy) ciąży obowiązek zweryfikowania dokumentów - dostarczanych przez kupujących - oraz dokonania oceny zasadności zwrotu i zgodności ze stanem faktycznym. W przypadku bowiem jakichkolwiek nieprawidłowości Wnioskodawca może ponosić negatywne konsekwencje dokonania nieprawidłowego zwrotu podatku.
Rozliczenie TAX FREE w deklaracji VAT-7
W celu zobrazowania problemu posłużymy się przykładami.
Przykład 1.
Polski czynny podatnik podatku VAT, uprawniony do dokonywania zwrotu VAT podróżnym, 5 marca 2017 r. dokonał dostawy towarów na rzecz osoby fizycznej zamieszkałej w Gruzji, co ustalono na podstawie paszportu. Wartość dostawy, która została zaewidencjonowana przy użyciu kasy rejestrującej, wynosiła 1200 zł (wartość netto 975,61 zł + VAT według stawki 23% - 224,39 zł). Podatnik rozlicza podatek VAT miesięcznie. Otrzymał on dokument TAX FREE potwierdzający wywóz towarów poza terytorium 6 kwietnia 2017 r. Na podstawie tego dokumentu dokonał zwrotu podatku VAT na rachunek bankowy wskazany przez podróżnego.
W takim przypadku podatnik dokonał rozliczenia podatku w deklaracji VAT-7 za marzec 2017 r. Wykazał on w poz. 13 i 14 kwotę 975,61 zł (sprzedaż opodatkowana według stawki 0%).
Przykład 2.
W tym przykładzie sytuacja jest analogiczna do powyższej, jednak podatnik nie otrzymał dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium do 25 kwietnia 2017 r. W takim przypadku dokonał on rozliczenia w deklaracji VAT-7 za marzec 2017 r. sprzedaży jako krajowej i opodatkował ją stawką podatku w wysokości 23%. Podatnik wykazuje sprzedaż w poz. 19: kwota 975,61 zł, a podatek VAT w poz. 20 w kwocie 224,39 zł
Przykład 3.
W tym przykładzie sytuacja jest analogiczna do przykładu 1. Do 25 kwietnia 2017 r. podatnik nie otrzymał dokumentu potwierdzającego wywóz. Otrzymał go 12 września 2017 r. Z dokumentu wynika, iż wywóz towaru nastąpił 18 maja 2017 r. (okres trzech miesięcy od daty sprzedaży został zachowany). W takim przypadku podatnik dokonał rozliczenia podatku VAT-7 za wrzesień 2017 r. w następujący sposób: wykazał sprzedaż w poz. 13 i 14 w kwocie 975,61 zł (sprzedaż opodatkowana według stawki 0%). Ponadto w deklaracji podatnik dokonał korekty podatku w poz. 19 - kwota 975,61 zł, poz. 20 - 224,39 zł.
