Sprzedaż WNiP w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

Okres zawieszenia działalności gospodarczej nie oznacza, że w jej ramach nie będą podejmowane żadne dopuszczalne prawnie działania. Dopuszcza się wówczas podejmowanie przez przedsiębiorcę niektórych czynności. Jedną z nich jest sprzedaż środków trwałych. Powstaje jednak pytanie, czy możliwa jest sprzedaż WNiP w okresie zawieszenia działalności gospodarczej. Co ze składką zdrowotną?

Co oznacza zawieszenie działalności gospodarczej?

Okres zawieszenia działalności gospodarczej to niepodejmowanie bieżącego jej prowadzenia, co się wiąże z tym, że przedsiębiorca nie uzyskuje bieżących przychodów z tego tytułu.

Przedsiębiorca może w trakcie zawieszenia wykonywać niektóre czynności. W pewnych sytuacjach ma wręcz obowiązek ich wykonywania, np. w trakcie kontroli podatkowej, postępowania podatkowego, postępowania administracyjnego czy sądowego. W czasie zawieszenia działalności gospodarczej można też zbywać składniki majątku sklasyfikowane jako środki trwałe. Co natomiast ze składnikami majątku będącymi wartościami niematerialnymi i prawnymi?

Czym są wartości niematerialne i prawne?

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 14 Ustawy o rachunkowości, jeżeli mowa o wartościach niematerialnych i prawnych, to należy przez nie rozumieć składniki majątku zaliczane do aktywów trwałych, które:

• zostały nabyte przez jednostkę;
• nadają się do gospodarczego wykorzystania;
• użytkowane są w działalności jednostki przez przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok;
• przeznaczone są do używania na potrzeby jednostki;
• mogą być oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.

Do wartości niematerialnych i prawnych prawodawca zalicza:

• autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje;
• prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych;
• know-how;
• nabytą wartość firmy;
• koszty zakończonych prac rozwojowych.

Zgodnie z punktem 4.5 oraz 4.6 Uchwały nr 4/2017 Komitetu Standardów Rachunkowości z 3 kwietnia 2017 roku w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe” środek trwały stanowią także rzeczowe prawa majątkowe, w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, takie jak: prawo wieczystego użytkowania gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego. Nie zalicza się jednak do środków trwałych takich rzeczowych praw majątkowych jak: służebność przesyłu, służebność gruntowa, służebności osobiste, hipoteka, zastaw oraz użytkowanie.

Nie uznaje się za środek trwały rzeczowych składników aktywów, które pełnią jedynie funkcję nośnika dla wartości niematerialnych i prawnych.

Jakie obowiązki ma przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności?

Na mocy art. 25 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców (zwanej dalej ustawą – Prawo przedsiębiorców) w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Niemniej w czasie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca:

• może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywać zawarte wcześniej umowy;
• może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
• może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
• ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
• wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
• może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
• może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;
• może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego.

Powyżej skupiono uwagę na prawach i obowiązkach przedsiębiorcy w okresie zawieszenia działalności gospodarczej w ogólnym zarysie oraz na płaszczyznach podatku dochodowego i VAT. Co natomiast w kwestii składek ZUS i innych zwolnień?

W okresie zawieszenia działalności gospodarczej brak obowiązków względem ZUS-u, ale nie tylko

W czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie musi realizować wielu obowiązków, m.in.:

• składać deklaracji ZUS;
• płacić składek ZUS;
• składać do urzędu skarbowego ewidencji i deklaracji JPK_V7X (oczywiście może dobrowolnie ją składać np. dla celów odliczania VAT od ponoszonych kosztów stałych w okresie zawieszenia działalności);
• płacić podatku VAT;
• płacić zaliczek na podatek dochodowy.

Sprzedaż WNiP w okresie zawieszenia działalności 

Zawieszając działalność gospodarczą, przedsiębiorca zobowiązuje się do nieosiągania bieżących przychodów z działalności gospodarczej.

Dopuszczalne jest natomiast wykonywanie wszelkich czynności na płaszczyźnie przychodów dotyczących:

1. zbycia środków trwałych i wyposażenia;
2. osiągania przychodów finansowych, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. wykonywania wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów.

Patrząc literalnie na przepis art. 25 ustawy – Prawo przedsiębiorców, ustawodawca nie wspomina w ogóle o tym, aby można było zbywać składniki majątku, jakimi są wartości niematerialne i prawne. Wspomina tylko o środkach trwałych i wyposażeniu.

Niemniej występują przypadki, w których przedsiębiorca będzie mógł zbyć wartości niematerialne i prawne w okresie zawieszenia działalności.

Pierwszym takim przypadkiem jest sytuacja, w której przedsiębiorca sprzedał składnik majątku należący do wartości niematerialnych i prawnych przed rozpoczęciem okresu zawieszenia, natomiast środki ze sprzedaży wpłynęły już w okresie zawieszenia działalności. Tak wyglądająca transakcja jest dopuszczalna w czasie zawieszenia działalności gospodarczej.

Kolejny przypadek dotyczy wartości niematerialnej i prawnej, której wartość początkowa opiewała na kwotę 10 000 zł albo poniżej. W takim wypadku zgodnie z art. 22d ust. 1 ustawy przedsiębiorca mógł ująć dany składnik majątku bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu bez wprowadzania go do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

W tej sytuacji wartość niematerialna i prawna mogła zostać sklasyfikowana jako wyposażenie, a zbycie wyposażenia, które nastąpiło w czasie zawieszenia działalności, jest dopuszczalne.

Warto przypomnieć też o tym, że podatnik jest zobligowany do właściwego zakwalifikowania nabytych składników majątku. Chodzi o kwalifikację albo do środków trwałych, albo do wartości niematerialnej i prawnej (ewentualnie do niskocennych składników majątku). Niektóre wartości niematerialne i prawne będą powiązane z konkretnym środkiem trwałym, np.:

1. licencja na system z maszyną produkcyjną,
2. licencja na program z konkretnym laptopem,
3. licencja na system nawigacji z konkretnym środkiem transportu,
4. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego z konkretnym lokalem

– i w takich przypadkach ich wartość doliczana jest do wartości środka trwałego, z którym są powiązane, a ponadto nie wyodrębnia się ich w innej pozycji ewidencji środków trwałych jako wartości niematerialne i prawne.

Kolejna możliwość sprzedaży wartości niematerialnych i prawnych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, o której warto wspomnieć, wiąże się z wcześniejszym przekwalifikowaniem danej wartości niematerialnej i prawnej w środek trwały. Składnik majątku stanowiący wartość niematerialną i prawną z pewnych racjonalnych przyczyn zostaje przekwalifikowany na środek trwały jeszcze przed dniem jego zbycia. Oczywiście musi to być działanie uzasadnione.

Ostatnim ciekawym działaniem umożliwiającym sprzedaż WNiP w okresie zawieszenia działalności jest sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w którego ramach w skład składników majątku wchodzą wartości niematerialne i prawne. Ten temat z uwagi na swoją specyfikę będzie jednak przedmiotem odrębnej publikacji.

Sprzedaż WNiP w okresie zawieszenia działalności a wpływ na składkę zdrowotną

Czas zawieszenia działalności gospodarczej to niepodleganie pod ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osoby fizycznej dokonującej tego zawieszenia. W związku z tym przedsiębiorca nie podlega pod ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz nie opłaca składek z tych tytułów.

Za okres zawieszenia działalności gospodarczej nie są więc obliczanie składki ZUS – poza miesiącami, w których trakcie dokonano zawieszenia albo wznowienia działalności.

W tym miejscu należałoby przytoczyć art. 81 ust. 2zd Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Mówi on o tym, że ilekroć w kwestii ustalania miesięcznej składki zdrowotnej oraz rocznej składki zdrowotnej mowa jest o przychodach i kosztach ich uzyskania (przychodach w przypadku ryczałtu), to nie uwzględnia się w tych przychodach i kosztach ich uzyskania przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców. Tak więc przy obliczaniu rocznej składki zdrowotnej powinny być brane pod uwagę tylko przychody i koszty, które wystąpiły poza okresem zawieszenia działalności gospodarczej.