Zamierzam sprzedawać osobom fizycznym ręcznie produkowane meble z montażem. W firmie ewidencjonuję sprzedaż na rzecz osób prywatnych na kasie fiskalnej, jako że w zeszłym roku przekroczyłam limit do kasy. Na podstawie wcześniej sporządzonej umowy kupujący będzie wpłacał zaliczkę w wysokości 20%, a po upływie 2–3 miesięcy będzie realizowany montaż wykonanego zestawu. Czy należy ująć otrzymane zaliczki na kasie fiskalnej?
Karolina, Bydgoszcz
W przypadku sprzedaży na rzecz firmy przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT z tytułu otrzymanej zaliczki ma obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej. Jednak w sytuacji, gdy zaliczkę otrzymano od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, to taka zaliczka na kasie fiskalnej może być udokumentowania w inny sposób, w przypadku gdy przedsiębiorca utracił prawo do zwolnienia z kasy fiskalnej.
Obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej zaliczki
Zgodnie z ogólną zasadą obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jednak na mocy art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do tej kwoty. Oznacza to, że otrzymana zaliczka przed wykonaniem usługi lub sprzedażą towaru będzie powodowała konieczność wykazania podatku należnego z tytułu otrzymanej kwoty. Podatnik VAT ma również obowiązek prawidłowo udokumentować otrzymaną zaliczkę, jeżeli dostawa towaru lub wyświadczenie usługi oraz wpłata zaliczki odbędą się w różnych okresach rozliczeniowych.
Istnieją także wyjątki od powyższej reguły, ponieważ przy wykonywaniu niektórych czynności obowiązek podatkowy VAT powstaje w innym terminie, przez co otrzymana zaliczka na poczet tych czynności nie będzie powodowała konsekwencji w podatku VAT. Do takich czynności należą m.in.:
- dostawy energii cieplnej, elektrycznej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
- usługi telekomunikacyjne i radiokomunikacyjne,
- usługi związane z dostarczaniem oraz uzdatnianiem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych,
- usługi dzierżawy, najmu czy też leasingu,
- usługi ochrony mienia i osób, oraz przechowywania mienia,
- usługi świadczenia obsługi biurowej oraz prawnej,
- dystrybucja energii elektrycznej.
Kto ma obowiązek ewidencji na kasie fiskalnej?
Co do zasady sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej powinna być ewidencjonowana na kasie fiskalnej. Istnieją jednak zwolnienia w tym zakresie, dzięki którym przedsiębiorca może uniknąć obowiązku posiadania kasy fiskalnej.
Zwolnienie podmiotowe z kasy fiskalnej
Zwolnienie podmiotowe z kasy fiskalnej przysługuje ze względu na nieprzekroczenie w ubiegłym roku podatkowym limitu obrotów. W 2022 r. limit ten wynosi 20 tys. zł. Jeżeli przedsiębiorca rozpoczyna działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, limit liczony jest proporcjonalnie.
Do limitu zwolnienia z kasy nie wlicza się obrotu z tytułu sprzedaży:
- nieruchomości,
- środków trwałych,
- wartości niematerialnych i prawnych.
Należy mieć na uwadze, że istnieją czynności, które bezwzględnie muszą być ewidencjonowane na kasie fiskalnej. Zostały one wymienione w § 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Zaliczka na kasie fiskalnej - ewidencja
Z racji tego, że otrzymane zaliczki powodują konsekwencje wyłącznie na gruncie podatku VAT, sposób w jaki powinna być zewidencjonowana zaliczka na kasie fiskalnej, może być nieco utrudniony – przyjęcie zapłaty skutkuje bowiem obowiązkiem nabicia jej na kasie fiskalnej i wydania paragonu.
W związku z tym przedsiębiorca byłby zmuszony każdorazowo przy księgowaniu łącznego raportu z kasy do wydzielania wpłaconych zaliczek i rozksięgowania ich do odpowiednich ewidencji, ponieważ zaliczka powoduje powstanie obowiązku podatkowego wyłącznie na gruncie podatku VAT. Ponadto po dokonaniu sprzedaży lub wykonaniu usługi przedsiębiorca musiałby pamiętać o wykazaniu przychodu na gruncie podatku dochodowego.
Istnieje również możliwość stosowania uproszczenia, dzięki któremu za moment powstania przychodu na gruncie podatku dochodowego można uznać dzień wpłaty zaliczki. Jak jednak stanowi art. 14 ust. 1j ustawy o PIT, warunkiem jest korzystanie z wybranej metody cały rok podatkowy. O wyborze takiej metody ewidencjonowania zaliczek na kasie należy poinformować urząd skarbowy w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym była ona stosowana.
- PIT-36 – pole 46, jeżeli osoba występuje jako podatnik, 47 – jeżeli jako współmałżonek;
- PIT-36L – pole 13;
- PIT-28 – pole 266.
W przypadku spółki osobowej o wyborze tej metody mają obowiązek poinformować wszyscy wspólnicy w zeznaniu rocznym, w którym uproszczenie to było stosowane.