Zmiany w VAT w 2017 roku - warto wiedzieć

Od stycznia 2017 wchodzi w życie nowelizacja ustawy o VAT, która wprowadza wiele istotnych zmian z punktu widzenia podatników. W artykule prześledzimy najważniejsze zmiany w VAT w 2017 roku, na które przedsiębiorcy muszą się przygotować.

Odwrotne obciążenie od 2017 roku

W zakresie odwrotnego obciążenia na gruncie VAT należy wyróżnić trzy istotne zmiany:

• poszerzenie katalogu towarów objętych odwrotnym obciążeniem (załącznik nr 11)

• objęcie odwrotnym obciążeniem usług wymienionych (nowy załącznik nr 14)

• prawo do odliczenia VAT przez podmioty dokonujące obrotu towarami i usługami objętymi mechanizmem odwrotnego obciążenia.

Odwrotne obciążenie - szerszy katalog w załączniku nr 11

Do katalogu towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia dołączyły:

• srebro nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku;

• złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku, z wyłączeniem złota inwestycyjnego w rozumieniu art. 121 ustawy;

• platyna nieobrobiona plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku;

• metale nieszlachetne lub srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu – wyłącznie srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu;

• metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu – wyłącznie złoto i srebro, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu;

• pozostałe metale nieżelazne i wyroby z nich; cermetale; popiół i pozostałości zawierające metale i związki metali – wyłącznie odpady i złom metali nieszlachetnych;

• elektroniczne układy scalone – wyłącznie procesory;

• biżuteria i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym – wyłącznie części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota, srebra i platyny, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym.
   

Załącznik nr 14 ustawy o VAT - usługi objęte odwrotnym obciążeniem

• usługodawcą jest podatnik, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

• usługobiorcą jest podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

W załączniku 14 ustawodawca wskazał 48 usług podlegających odwrotnemu obciążeniu, w tym m.in.:

• roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków);

• roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych;

• roboty związane z wykonywaniem instalacji gazowych;

• roboty związane z zakładaniem ogrodzeń;

• roboty tynkarskie;

• roboty instalacyjne stolarki budowlanej;

• roboty malarskie;

• roboty szklarskie;

• roboty związane z wykonywaniem konstrukcji dachowych;

• roboty betoniarskie.

Należy podkreślić, że nowe procedury stosuje się względem usług z załącznika nr 14, które zostały wykonane od 1 stycznia 2017 r. (czyli od dnia obowiązywania nowych regulacji). W celu ustalenia momentu wykonania usług stosuje się art. 19a ust. 2 i 3 ustawy.

Prawo do odliczenia VAT przez podmioty dokonujące sprzedaży towarów i usług objętych procedurą odwrotnego obciążenia

W nowej wersji ustawy o VAT art. 86 ust. 10b pkt 3 wskazuje, iż prawo do odliczenia VAT przysługuje na zasadach ogólnych określonych w art. 10 (odliczenie VAT w okresie, w którym powstaje obowiązek podatkowy po stronie sprzedawcy), pod warunkiem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy.

Weryfikacja zasadności zwrotu VAT od 2017 roku

W treści ustawy o VAT zostały dodane nowe przepisy (art. 87 ust. 2b) odnoszące się do kwestii weryfikacji zasadności zwrotu VAT. Zgodnie z jego treścią weryfikacja ta może obejmować sprawdzenie:

• rozliczenia podatnika,

• rozliczeń innych podmiotów biorących udział w obrocie towarami lub usługami, będących przedmiotem rozliczenia podatnika oraz

• zgodności tych rozliczeń z faktycznym przebiegiem transakcji.

Zmiany w VAT w 2017 - przyspieszony zwrot VAT

Przyspieszony 25-dniowy termin zwrotu VAT będzie nadal możliwy, przy czym skorzystanie z tego przywileju będzie obwarowane szeregiem warunków do spełnienia. Zwrot VAT w terminie przyspieszonym będzie zatem możliwy, gdy:

1. kwoty podatku naliczonego (VAT związany z zakupami), wykazane w deklaracji podatkowej, z wyłączeniem kwoty przeniesienia nadwyżki VAT od zakupów z poprzedniego okresu, wynikają z:

• faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach,
• pozostałych faktur dokumentujących należności, jeżeli łączna kwota tych należności nie przekracza 15 000 zł,
• dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34, i zostały przez podatnika zapłacone,
• importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji;

2. kwota podatku naliczonego lub nadwyżka podatku naliczonego nad należnym nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3000 zł;

3. podatnik złoży w urzędzie skarbowym dokumenty potwierdzające zapłatę podatku (potwierdzenie przelewu wykonanego z rachunku podanego w zgłoszeniu ceidg-1);

4. podatnik przez kolejne 12 miesięcy poprzedzające bezpośrednio okres, w rozliczeniu za który występuje z wnioskiem o zwrot w terminie 25 dni:

• był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
• składał za każdy okres rozliczeniowy deklaracje VAT.

Odpowiedzialność pełnomocników za rejestrację do VAT

Zgodnie z art. 96 ust. 4b nowej wersji ustawy o VAT pełnomocnik, który dokonał zarejestrowania podatnika, odpowiada solidarnie wraz z zarejestrowanym podatnikiem za zaległości podatkowe podatnika powstałe z tytułu czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego. Odpowiedzialność ta nie może przekroczyć kwoty 500 000 zł.

Wykreślenie z rejestru VAT od 2017 roku

Nowelizacja ustawy o VAT przewiduje wiele obostrzeń, które spowodują, iż przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT może zostać wykreślony z listy podatników.

Pełen zakres zdarzeń, w których podatnik VAT może zostać wykreślony z rejestru VATowców znajduje się  w art. 96 ust. 9-9f.

Naczelnik urzędu skarbowego może wykreślić podmiot z rejestru czynnych podatników VAT bez informowania go o tym, jeżeli:

• podatnik nie istnieje lub

• mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem lub

• dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą lub

• podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania organu podatkowego bądź organu kontroli skarbowej.

Wykreśleniu podlega także podatnik, który:

• zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub

• obowiązany do złożenia deklaracji, o której mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, nie złożył takich deklaracji za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały lub

• składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży oraz nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia lub

• wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane lub

• prowadząc działalność gospodarczą, wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi działają w celu odniesienia korzyści majątkowej w wyniku nierzetelnego rozliczania podatku. 

Zmiany w deklaracjach VAT oraz informacjach podsumowujących od 2017 roku

Deklaracje VAT kwartalne nie dla nowych przedsiębiorców

Jak wynika z nowych przepisów, kwartalne rozliczenie VAT pozostanie dla dotychczasowych małych podatników oraz podmiotów rozliczających się na zasadach ogólnych.

Z kwartalnego rozliczenia VAT (zarówno na zasadach ogólnych, jak i przy zastosowaniu metody kasowej) nie mogą skorzystać podatnicy:

• rejestrowani przez naczelnika urzędu skarbowego jako podatnicy VAT czynni przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca, w którym dokonana została rejestracja lub

• którzy w danym kwartale lub w poprzedzających go 4 kwartałach dokonali dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, chyba że łączna wartość tych dostaw bez kwoty podatku nie przekroczyła, w żadnym miesiącu z tych okresów, kwoty 50 000 zł. 

Składanie deklaracji VAT tylko elektronicznie

Zgodnie z nowelizacją ustawy o VAT (art. 99 ust. 11b) deklaracje VAT będą składane wyłącznie elektronicznie. Jak wynika z uzasadnienia do ustawy, powszechny obowiązek składania przez podatników deklaracji w formie elektronicznej zostanie wprowadzony od 1 stycznia 2018 r. Jednak część podatników będzie zobligowana do składania e-deklaracji począwszy od 1 stycznia 2017. Obowiązek ten będzie dotyczył podatników:

• obowiązanych do zarejestrowania się jako podatnicy VAT UE;

• będących dostawcami towarów lub świadczącymi usługi, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8, oraz nabywcami tych towarów lub usług (uczestnicy obrotu objętego procedurą odwrotnego obciążenia);

• obowiązani, zgodnie z art. 45ba ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 27 ust. 1c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Wprowadzenie takiego rozwiązania jest możliwe z uwagi na coraz większe upowszechnienie takiego rodzaju środków komunikacji.

Informacje podsumowujące zmiany od 2017

Informacje podsumowujące VAT UE, a także VAT-27 i ich korekty będą składane wyłącznie za okresy miesięcznie jedynie w formie elektronicznej. Kwestia ta została uregulowana w art. 100–101a ustawy o VAT.

Sankcje na gruncie VAT od 2017 roku

Jak wynika z art. 110a ust. 1 nowej ustawy o VAT, podatnik musi liczyć się z możliwością nałożenia sankcji przez naczelnika urzędu skarbowego (lub organ kontroli skarbowej) w razie stwierdzenia, że podatnik:

1. w złożonej deklaracji podatkowej wykazał:

• kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej,
• kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej,
• kwotę różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy wyższą od kwoty należnej,
• kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy, a powinien wykazać kwotę zobowiązania podatkowego podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego,

2. nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego.

Wówczas naczelnik/organ określa odpowiednio wysokość kwot podatku do zapłaty w prawidłowej wysokości oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego lub 30% kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy.

Limit zwolnienia z VAT 2017

Od 2017 roku limit zwolnienia z VAT ulegnie zwiększeniu ze 150 000 zł do 200 000 zł. Co ważne w przypadku podmiotów rozpoczynających działalność w trakcie roku, limit ustala się proporcjonalnie.