Przedsiębiorcy zazwyczaj zakładają, że ich działalność gospodarcza osiągnie sukces. W praktyce najczęściej większość przedsiębiorców osiąga sukces i z powodzeniem prowadzi działalność gospodarczą przez wiele lat. Są jednak przedsiębiorcy, którzy z różnych powodów muszą zawiesić prowadzenie działalności gospodarczej. Sprawdzamy, czy zakup towarów handlowych w czasie zawieszenia działalności może być traktowany jako koszt podatkowy!
Kiedy możemy zawiesić działalność gospodarczą?
Zawieszenie działalności gospodarczej to przerwa w jej prowadzeniu.
Co istotne, nie zawsze można działalność zawiesić. Jednym z podstawowych warunków jest niezatrudnianie pracowników. Czyli działalność gospodarczą wpisaną można zawiesić, gdy nie zatrudnia się pracowników. Obecnie nie ma okresu maksymalnego, w jakim można zawiesić działalność gospodarczą.
W trakcie zawieszenia nie musimy opłacać składek ZUS i podatków dochodowych – za okres zawieszenia nie wpłaca się zaliczek, ryczałtu czy karty podatkowej. Nie składa się także deklaracji ZUS ani VAT.
Ponadto, jeśli zawiesimy działalność, nie możemy oczywiście jej prowadzić i osiągać z tego tytułu bieżących przychodów.
Podsumowując, można zawiesić działalność gospodarczą:
- z dowolnego powodu, np. przejściowych problemów z prowadzeniem firmy, braku dochodów, z przyczyn osobistych, z innych przyczyn, np. pandemii itp.;
- na dowolnie długi okres (również bezterminowo), nie krótszy jednak niż 30 dni;
- na dowolną ilość razy.
Przykład 1.
Podatnik 15 kwietnia 2020 roku zgłosił w CEIDG zawieszenie swojego zakładu fryzjerskiego, wskazując jako datę zawieszenia 15 kwietnia 2020 roku. W maju 2021 wznowił on prowadzenie działalności gospodarczej. W styczniu 2021 podatnik postanowił ponownie zawiesić działalność gospodarczą.
Jak wyżej, w okresie zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Można natomiast: wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, przyjmować należności i regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa, osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed jej zawieszeniem.
Przedsiębiorca, który zawiesił działalność, pozostaje więc nadal osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą i podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, w którym jej wykonywanie zostało zawieszone na podstawie przepisów Prawo przedsiębiorców.
O zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej możemy mówić, gdy dochodzi do trwałego zaprzestania wykonywania wszelkich czynności wchodzących w zakres przedmiotowej działalności, jak zamawianie towarów, poszukiwanie kontrahentów oraz inne działania, których celem jest kontynuowanie tej działalności.
Koszty uzyskania przychodów a zakup towarów handlowych
Kwestię kosztów uzyskania przychodów pozarolniczej działalności gospodarczej należy rozpatrywać na podstawie ogólnej zasady dotyczącej kosztów uzyskania przychodów zawartej w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
W powołanym wyżej przepisie ustawodawca nie wymienia enumeratywnie, jakie konkretne wydatki mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Wskazuje jedynie, że aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:
- musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu;
- nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów;
- musi być należycie udokumentowany.
Zwrot „w celu” użyty w ww. przepisie oznacza, że aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, jego poniesienie musi mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, bądź ewentualnie zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodu.
Definicja kosztów wskazuje ponadto, że kosztami mogą być wydatki o bardzo zróżnicowanej naturze, gdyż mogą to być wydatki bezpośrednio, jak również pośrednio związane z celem, jakim jest uzyskanie przychodu.
W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, można przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Podkreślić trzeba, że o tym, co jest celowe i potrzebne, czyli racjonalnie uzasadnione w prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy.
Na podatniku spoczywa zatem obowiązek wykazania, że dany wydatek spełnia ustawowe kryteria uznania go za koszt uzyskania przychodu, tj. w szczególności obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z działalnością gospodarczą.
Wydatki poniesione na nabycie towarów handlowych, wykorzystywanych w związku z ich późniejszą dostawą, stanowiących istotę (przedmiot) prowadzonej działalności gospodarczej co do zasady mogą stanowić koszty podatkowe.
Czy jednak dokonując nabycia tych towarów podczas zawieszenia działalności, również możemy je zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
Zakup towarów handlowych w czasie zawieszenia działalności
Jak to wykazaliśmy, zazwyczaj powodem zawieszenia działalności są niskie dochody lub straty, jakie ona osiąga. Najczęściej powodem takiego stanu rzeczy są zbyt wysokie koszty. Szczególnie jest to widoczne przy działalności handlowej.
Przykład 2.
Podatnik zawiesił w maju 2021 roku działalność gospodarczą. Powodem był brak towarów handlowych, które sprzedawał. W grudniu podatnik otrzymał bardzo korzystną ofertę zakupu dużej partii towarów handlowych po niezwykle atrakcyjnych cenach. Czy w takim przypadku może on dokonać zakup towarów handlowych w czasie zawieszenia działalności i zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów?
W okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może ująć w kosztach podatkowych wydatków dotyczących zakupu towarów handlowych.
Wydatki takie mogą bowiem zostać uznane przez organ podatkowy za nieistotne przy zabezpieczeniu źródła przychodów, gdy zostaną poniesione w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.
W okresie zawieszenia działalności podatnik nie może bowiem dokonywać sprzedaży, czyli w tym przypadku nie zaliczy się wydatków do kosztów uzyskania przychodów.
Oczywiście można także dokonać innej interpretacji, jednak biorąc pod uwagę, że powyższe towary mają być sprzedane w stanie nieprzetworzonym, to uznanie ich za koszt byłoby bardzo ryzykowne.
Zakup towarów może bowiem świadczyć, że w praktyce podatnik prowadzi działalność gospodarczą.
Podsumowując, w tym przypadku podatnik w celu dokonania zakupu powinien wznowić prowadzenie działalności gospodarczej. Po wznowieniu działalności zakup towarów będzie oczywiście kosztem uzyskania przychodów.
