Odwrotne obciążenie należy do typu transakcji, w której przedsiębiorca, będący nabywcą, jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT po stronie podatku należnego. Jak postąpić w sytuacji, kiedy kupno towarów w ramach odwrotnego obciążenia zostało poprzedzone wpłatą zaliczki? Kiedy należy rozliczyć podatek VAT w deklaracji podatkowej? Przeczytaj artykuł i znajdź odpowiedzi.
Odwrotne obciążenie - podstawa prawna
Co do zasady rozliczenie podatku VAT od sprzedaży spoczywa na sprzedawcy. Ustawodawca wyznaczył jednak pewne odstępstwa od tej reguły. Za taki wyjątek należy uznać transakcję sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, oraz usług wymienionych w załączniku nr 14. W przypadku realizowania transakcji wymienionych w tych załącznikach, do rozliczenia podatku VAT może być zobowiązany nabywca. Jest to bowiem rozliczenie w ramach odwrotnego obciążenia. Schemat ten stosuje się jednak, jeżeli zostaną spełnione ustawowo określone warunki. W odniesieniu do sprzedaży towarów warunki te określa art. 17 ust. 1 pkt 7, zgodnie z którym:
- dokonującym dostawy towarów jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 (zwolnienie z VAT ze względu na obroty do 200 tys. PLN),
- nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15,
- dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 (dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do odliczenia VAT).
Aby zastosować mechanizm odwrotnego obciążenia przy sprzedaży usług wymienionych w załączniku nr 14 ustawy o VAT, należy spełnić warunki określone przez art. 17 ust. 1 pkt 7, zgodnie z którym:
- usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, występujący jako podwykonawca oraz
- usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
Odwrotne obciążenie - nabywca podatnikiem
Podatnik, który jednocześnie jest nabywcą ze względu na zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia, rozlicza wartość podatku VAT od zakupionego towaru zarówno po stronie podatku należnego jak i naliczonego. Dotyczy to sytuacji, w której zakupione towary zostaną przez niego wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W takim wypadku wartość rozliczonego podatku VAT jest neutralna.
Odwrotne obciążenie - moment powstania obowiązku podatkowego
Obowiązek podatkowy po stronie podatku należnego występuje zgodnie z przepisami o VAT w chwili dostawy towaru i wykonania usługi, chyba że dokonano wcześniejszej zapłaty na poczet danej transakcji. Wówczas obowiązek podatkowy następuje w dacie płatności.
W kwestii podatku naliczonego prawo do obniżenia podstawy opodatkowania o wartość podatku wynikającego z faktury następuje zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, czyli w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jednak odliczenia nie można dokonać wcześniej, niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę, w odniesieniu do danej transakcji.
Wyjątek od tej zasady stanowi art. 86 ust. 10b pkt 3 wspomnianej ustawy, według którego prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o wartość podatku naliczonego następuje zgodnie z ust. 10 pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu transakcji odwrotnego obciążenia w deklaracji podatkowej, w której jest on zobowiązany rozliczyć ten podatek.
Odwrotne obciążenie - rozliczenie faktury zaliczkowej
W sytuacji kiedy na poczet transakcji dokonanej w ramach odwrotnego obciążenia podatnik wpłacił zaliczkę, za moment powstania obowiązku podatkowego, jak również obowiązek rozliczenia podatku w deklaracji VAT-7/VAT-7K, należy uznać moment dokonania wpłaty zaliczki w odniesieniu do danej transakcji.
Na fakturze zaliczkowej wystawionej w ramach transakcji odwrotnego obciążenia sprzedawca powinien zastosować w polu stawka VAT adnotację informującą o formie opodatkowania tej transakcji "nie podl","OO", "VAT rozlicza nabywca", przy czym musi również umieścić obok informację, że w przypadku tej sprzedaży podatnikiem jest nabywca (trzeba użyć adnotacji "odwrotne obciążenie"). W roli nabywcy, który jednocześnie z mocy prawa jest podatnikiem, leży obowiązek ustalenia prawidłowej stawki VAT na podstawie PKWiU.
Przykład 1. W dniu 30 lipca 2016 r. podatnik wpłacił zaliczkę na poczet zakupu towarów wymienionych w zał. 11 do ustawy VAT, rozliczanych na zasadzie odwrotnego obciążenia. Fakturę zaliczkową otrzymał w dniu 5 sierpnia 2016 r. Kiedy powinien rozliczyć w deklaracji VAT-7 podatek należny oraz podatek naliczony? Zgodnie z przepisami podatnik ma obowiązek dokonać rozliczenia podatku należnego z tytułu wpłaconej zaliczki na poczet zakupu tych towarów w okresie rozliczeniowym, w którym dokonał zapłaty, czyli w deklaracji VAT-7 za lipiec 2016 r. W tej samej deklaracji ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. |
Podsumowując, faktura zaliczkowa za odwrotne obciążenie musi zostać rozliczona przez nabywcę w dacie dokonania zapłaty zaliczki. W związku z tym obowiązek rozliczenia podatku należnego z tytułu tej transakcji powinien nastąpić w deklaracji VAT składanej za okres rozliczeniowy, w którym miała miejsce zapłata. Podatnik ma również prawo do rozliczenia wartości podatku naliczonego w związku z zakupem towaru w tej samej deklaracji VAT, w której dokonał rozliczenia podatku należnego.
