Odwrotne obciążenie a brak statusu podatnika VAT

Świadczę usługi budowlane, do których stosuje się odwrotne obciążenie zgodnie z ustawą o VAT. Wiem, że nabywca powinien rozliczyć podatek należny z wystawionej przeze mnie faktury. Okazało się natomiast, że kontrahent, z którym mam podpisaną umowę, był podatnikiem wykreślonym z VAT na dzień wykonania usługi. Na kim w tej sytuacji spoczywa obowiązek rozliczenia podatku VAT od tej transakcji – na mnie czy usługobiorcy?

Piotr, Białystok

Obowiązek rozliczenia podatku VAT z faktury dokumentującej wykonanie usługi z odwrotnym obciążeniem co do zasady ciąży na usługobiorcy. Sytuacja zmienia się, kiedy nabywcą jest podatnik skreślony z ewidencji podatników VAT.

Katalog towarów, które są rozliczane w ramach odwrotnego obciążenia, znajduje się w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Natomiast usługi objęte odwrotnym obciążeniem zostały wymienione w załączniku nr 14. Procedura odwrotnego obciążenia zachodzi, gdy spełnione są warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 7 oraz 8 ustawy o VAT.

Odwrotne obciążenie w przypadku sprzedaży towarów powstaje, gdy:
- sprzedawca jest czynnym podatnikiem VAT,
- nabywca jest czynnym podatnikiem VAT,
- towary zostały wymienione w załączniku 11 do ustawy o VAT.
Jeśli odwrotne obciążenie dotyczy świadczenia usług, wówczas:
- usługodawca ma status czynnego podatnika VAT,
- usługobiorca ma status czynnego podatnika VAT,
- usługi zostały wymienione w załączniku 14 do ustawy o VAT.

Zdarzają się sytuacje, kiedy podatnik nie wie, że został wykreślony z ewidencji VAT. Dzieje się tak, ponieważ urząd skarbowy nie ma obowiązku zawiadomienia przedsiębiorcy o zmianie statusu podatnika. Skutkiem tego podatek VAT nie jest rozliczony zarówno przez usługodawcę, jak i usługobiorcę.

Przed dokonywaniem transakcji, które są objęte odwrotnym obciążeniem, należy sprawdzić status podatnika, czy jest on czynnym płatnikiem podatku VAT, czy też nie. Służy do tego strona internetowa udostępniona przez Ministerstwo Finansów.

Jeśli nabywca usługi nie znajduje się w rejestrze przedsiębiorców będących czynnymi podatnikami VAT, wówczas odwrotne obciążenie nie może zostać zastosowane a sprzedawca ma obowiązek opodatkować transakcję na zasadach ogólnych i wykazać z tego tytułu podatek VAT należny w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K (w przypadku kwartalnego rozliczania podatku VAT).