Opłata recyklingowa – rozliczenie podatkowe

Zamieszanie wokół tematu czym jest opłata recyklingowa (opłaty za reklamówki „foliowe”) wynika z obowiązku nałożonego przez Unię Europejską związanego z ograniczeniem liczby reklamówek z tworzywa sztucznego wprowadzanych do obrotu, a tym samym stanowiących potencjalne zagrożenie dla środowiska. Oprócz aspektu stricte związanego z samą opłatą pojawia się wątek podatkowy, tj. czy taka opłata może zostać potraktowana jako przychód i koszt uzyskania przychodu? Dodatkowo pojawia się wątek podatku VAT od każdej sprzedanej reklamówki i konieczności jego odprowadzenia do budżetu państwa już w trakcie trwania 2018 roku.

Czym jest opłata recyklingowa?

Ustawa z dnia 12 października 2017 roku o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi i niektórych innych ustaw (Dz.U. 2017 poz. 2056 z dnia 7.11.2017) wprowadziła do ustawy z dnia 13 czerwca 2013 roku o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. 2018 poz. 150 t.j. z dnia 18.01.2018) rozdział 6a zatytułowany „Opłata recyklingowa”. Zgodnie z art. 40a ww. ustawy: Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce, jest obowiązany pobrać opłatę recyklingową od nabywającego lekką torbę na zakupy z tworzywa sztucznego.

Maksymalna wysokość opłaty recyklingowej zgodnie z art. 40b ww. ustawy nie może przekroczyć 1 zł. Wysokość opłaty recyklingowej ustalana jest w drodze rozporządzenia wydawanego przez ministra środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2017 roku (Dz.U. 2017 poz. 2293 z dnia 20.12.2017), opłata recyklingowa wynosi 0,20 zł za jedno opakowanie (torbę na zakupy) z tworzywa sztucznego.

Pobrana przez przedsiębiorcę opłata recyklingowa stanowi dochód budżetu państwa i musi zostać do niego odprowadzona do 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, w którym została pobrana, co oznacza, że opłata recyklingowa pobrana w 2018 roku zostanie wpłacona do budżetu w marcu 2019 roku.

W tym przypadku przedsiębiorca, o którym mowa w art. 40a ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, pełni rolę inkasenta. Pobiera opłatę recyklingową, która w całości jest płacona przez konsumenta (klienta), a następnie wpłaca ją w wyznaczonym terminie do budżetu państwa.

Ministerstwo Środowiska szacuje, że w 2019 roku do budżetu państwa wpłynie kwota 1,1 mld złotych z tytułu opłaty recyklingowej.

Jednakże dobrą wiadomością jest to, że opłatą recyklingową nie są objęte reklamówki z tworzywa sztucznego o grubości poniżej 15 mikrometrów, które przeznaczone są do pakowania żywności sprzedawanej luzem, jako ich podstawowe opakowanie, np. woreczki na warzywa, owoce, pieczywo.

Więcej informacji na temat opłaty recyklingowej, zamieszczonych w formie pytań i odpowiedzi, można zasięgnąć na stronie Ministerstwa Środowiska.

Podatek VAT od reklamówki

Zgodnie z komunikatem z 22 grudnia 2017 roku znajdującym się na stronie Ministerstwa Finansów, Ministerstwo Finansów informuje, że opłata recyklingowa, która jest elementem należności za dostawę lekkiej torby, jest wliczana do podstawy opodatkowania z tytułu tej dostawy opodatkowanej VAT ze stawką 23%.

Zdaniem Ministerstwa Finansów naliczenie 23% od każdej torebki z tworzywa sztucznego, od której pobierana jest opłata recyklingowa, wynika z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT (Dz.U. 2017 poz. 1221 t.j. z dnia 24.06.2017).

Podstawa opodatkowania obejmuje, zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem samej kwoty podatku VAT,

2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Jak twierdzi Ministerstwo Finansów, w ten sam sposób traktowane są na gruncie przepisów VAT podobnego rodzaju opłaty za torby z tworzyw sztucznych w innych państwach członkowskich – są one wliczane do podstawy opodatkowania tym podatkiem.

W praktyce oznacza to, że opłata recyklingowa stanowi podstawę do obliczenia podatku VAT. Jeżeli sklep postanowi pobierać od klientów jedynie opłatę recyklingową w kwocie 0,20 zł to wówczas od tej kwoty należy liczyć podatek VAT w wysokości 23%.

0,20 zł (opłata recyklingowa) x 23% (stawka podatku) ≈ 0,05 zł

0,20 zł + 0,05 zł = 0,25 zł

Wobec tego minimalna kwota, jaką konsument zapłaci za torebkę z tworzywa sztucznego, to 0,25 zł.

Przedsiębiorcy powinni o tym pamiętać, ponieważ to na nich ciąży obowiązek pobrania podatku VAT od torebki z tworzywa sztucznego, a następnie odprowadzenia go do budżetu państwa. Szacuje się, że dochód z tytułu podatku VAT pobranego przez przedsiębiorców w związku ze sprzedażą torebek z tworzywa sztucznego wyniesie około ćwierć miliarda złotych.

Doliczanie do ceny torby na zakupy z tworzywa sztucznego podatku VAT budzi wiele kontrowersji. Niektórzy uważają, że jest to przejaw nadmiernego fiskalizmu państwa. Zdaniem ekspertów podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, o których mowa w art. 19a ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT ciążą bezpośrednio na przedsiębiorcy, który jest podatnikiem czynnym podatku VAT. Natomiast podmiotem zobowiązanym do uiszczenia opłaty recyklingowej jest konsument (klient), który nabywa torbę z tworzywa sztucznego. W związku z czym uważa się, że nie może zwiększać podstawy opodatkowania lub też sama z siebie stanowić podstawy opodatkowania (jeżeli przedsiębiorca nie dolicza marży do torebki z tworzywa sztucznego). Ministerstwo Finansów pozostaje innego zdania.

Opłata recyklingowa za torebki z tworzywa sztucznego jako przychód i koszt podatkowy

Zgodnie ze zmianami ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (podatek o CIT) oraz ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Podatek o PIT), które weszły w życie 1 stycznia 2018 r., opłata recyklingowa za torby z tworzyw sztucznych stanowi dla przedsiębiorcy zarówno przychód, jak i koszt uzyskania przychodów.

Przychodami, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Pojęcie przychodu nie zostało zdefiniowane na gruncie ustawy o CIT, jednak ustawodawca wymienia w art. 12 ustawy o CIT katalog przysporzeń majątkowych, które w konsekwencji prowadzą do powstania przychodu u podatnika.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 18 ustawy o PIT przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej jest również opłata recyklingowa, o której mowa w art. 40c ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1863, 1948 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 2056). Podobne uregulowanie zostało wprowadzone na grunt ustawy o CIT w art. 12 ust. 1 pkt 11.

W związku z powyższym opłata recyklingowa jest zaliczana do przychodów już w chwili jej pobrania (w momencie sprzedaży torebki z tworzywa sztucznego).

Jednocześnie zgodnie z art. 22 ust. 1aa ustawy o PIT oraz art. 15 ust. 1aa ustawy o CIT wniesiona opłata recyklingowa jest kosztem uzyskania przychodu: Kosztem uzyskania przychodów jest również wniesiona opłata recyklingowa, o której mowa w art. 40c ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

Powyższe oznacza, że opłata recyklingowa może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu dopiero po jej wniesieniu do budżetu państwa, a więc dopiero w marcu roku następującego po roku jej pobrania (opłata wnoszona jest do 15 marca roku następującego po roku jej pobrania).

W związku z powyższym przedsiębiorca wykaże przychód do opodatkowania z tytułu opłaty recyklingowej w jednym roku podatkowym (roku pobrania opłaty), natomiast koszt uzyskania przychodu (w tej samej wysokości) dopiero w roku kolejnym, w marcu, po uiszczeniu opłaty do budżetu państwa.