Od 1 stycznia 2013 roku obowiązuje przepis art. 24d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym prawo do rozliczenia kosztu jest pośrednio związane z terminowym dokonaniem zapłaty za zakup towaru lub wykonanie usługi. Co więcej - zasada ta dotyczy zakupów na raty, w tym również środków trwałych. W jaki sposób należy dokonać korekty kosztów w takim wypadku?
Ogólne zasady korekty kosztów
Do końca 2015 roku zgodnie z ww. przepisem nieopłacenie w ustawowo przewidzianym terminie wydatku, który został zaliczony do kosztów uzyskania przychodu powoduje, że podatnik jest zobowiązany do wyksięgowania go, a więc do skorygowania zapisów w ewidencji.
Pierwotnie wydatek można księgować w kosztach nawet w przypadku nieuregulowanej zapłaty. Później konieczne jest jego wyksięgowanie w przypadku, gdy za zakupiony towar lub wykonaną usługę nie dokonano zapłaty. Nie stosuje się tego, jeśli zapłata została dokonana nie później niż w ciągu 30 dni od terminu płatności (jeśli termin ten nie jest dłuższy niż 60 dni). Ma to zastosowanie także w przypadku, gdy termin płatności przekracza okres 60 dni, a zapłata nastąpi w terminie do 90 dni od momentu, w jakim kwota wynikająca z faktury, rachunku lub innego dokumentu została zaliczona do kosztów uzyskania przychodu. W związku z powyższym płatności, które zostały dokonane w ustawowo przewidzianych terminach nie spowodują żadnych konsekwencji.
Zdaniem ministerstwa finansów obowiązek korekty kosztów dotyczy również zakupu na raty, a co za tym idzie - także nabycia środka trwałego.
Amortyzacja a korekta kosztów
Obowiązek korekty kosztów przy zakupie środków trwałych na raty budzi jednak wiele problemów natury praktycznej - w jaki sposób należy taką korektę przeprowadzić? Z przepisów nie wynika bowiem, czy obliczając kwotę odpisu, o którą trzeba zmniejszyć koszty, należy dokonywać porównania sumy odpisów amortyzacyjnych z opłaconą wartością składnika majątku, czy też należy wyłączyć z kosztów odpowiednią część odpisów amortyzacyjnych, proporcjonalnie do niespłaconych rat.
Z odpowiedzi Ministra Finansów na interpelację poselską nr 14770 wynikało jednoznacznie, iż rozłożenie płatności za środek trwały na raty powinno skutkować wyłączeniem z kosztów odpowiedniej części odpisów amortyzacyjnych. Przy czym pod względem płatności, każda rata powinna być ustalana i rozliczana odrębnie. Zgodnie z ogólną zasadą korekty kosztów, po dokonaniu zapłaty podatnik miałby prawo do ponownego zewidencjonowania dokonanych wcześniej zmniejszeń. Takie podejście wiązałoby się z koniecznością dokonywania przez przedsiębiorców bardzo skomplikowanych obliczeń i rozliczeń.
Jednak w Biuletynie Skarbowym nr 3/2013 opublikowano pismo Zastępcy Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych (nr DD6/033/93/MNX/13/RD-47905/13) skierowane do Biura Krajowej Informacji Podatkowej, z którego wynika, że nie trzeba korygować tej części odpisów, która znajduje pokrycie w dokonanych płatnościach. Zgodnie z zaprezentowaną opinią, zaliczając do kosztów wydatki, w przypadku tzw. kosztów pośrednich - w tym poprzez odpisy amortyzacyjne - podatnicy nie powinni dokonywać proporcjonalnego pomniejszenia kosztów. Jeżeli do dnia upływu terminów, o których mowa w art. 24d ust. 1 i 2 ustawy o PIT, tj. 30 dni od terminu płatności i 90 dni od dnia zaliczenia wydatku do kosztów, zaliczona do kosztów część zobowiązania znajduje pokrycie w płatnościach, to zdaniem autora wskazanego pisma, nie powinno mieć miejsca zmniejszenie kosztów.
Rozwiązanie zaprezentowane przez Zastępcę Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych jest bardziej korzystne dla podatników. Należy jednak pamiętać, iż ww. pismo nie stanowi interpretacji ogólnej przepisów prawa podatkowego.
Brak korekty kosztów od 1 stycznia 2016
Sprawa korekty kosztów w przypadku zakupu na raty środka trwałego w 2016 r. nie będzie już budzić wątpliwości. Bowiem na mocy nowelizacji ustawy o PIT przedsiębiorcy zostaną zwolnieni z obowiązku dokonania korekty kosztów w przypadku nieopłacenia wydatków w ustawowym terminie. Ustawodawca wprowadził jednak w tym zakresie okres przejściowy. Mianowicie przedsiębiorcy, którzy dokonali korekty kosztów do końca 2015 roku, będą mogli ponownie uznać wydatki za koszt po ich opłaceniu po 1 stycznia 2016 roku.
