Amortyzacja degresywna i progresywna z przykładami

Amortyzacja środka trwałego może być przeprowadzona według różnych metod. Przedsiębiorcy wybierając odpowiednią metodę amortyzacji, mają możliwość wpływu na wielkość kosztów uzyskania przychodów. Sposobem na operowanie kosztami podatkowymi na początku prowadzenia działalności gospodarczej, może być zastosowanie jednej z metod amortyzacji: metody degresywnej lub metody progresywnej.

Amortyzacja środków trwałych - metoda degresywna

Metoda degresywna (zwana także metodą malejącego salda) zakłada, że przydatność ekonomiczna obiektu majątku trwałego maleje w miarę jego starzenia się. Oznacza to, że dokonywane odpisy amortyzacyjne w początkowych latach użytkowania są wyższe niż w kolejnych.

Amortyzacja środków trwałych - metoda progresywna

Z kolei metoda progresywna (zwana metodą rosnących odpisów amortyzacyjnych) zakłada, że starzenie się danego obiektu powoduje wzrost kosztów jego eksploatacji, który może być spowodowany np. częstymi remontami lub naprawami. Przy tej metodzie amortyzacji stawki odpisów mają tendencję rosnącą.

Zgodnie z art. 32. ustawy o rachunkowości, odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na długość którego, zgodnie z art. 32, ustawy o rachunkowości, mają wpływ w szczególności:

• liczba zmian, na których pracuje środek trwały;
• wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem;
• tempo postępu techniczno-ekonomicznego;
• prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego;
• przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Zgodnie z art. 22k ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dokonywanie odpisów metodą degresywną, zostało ograniczone. A więc amortyzacja dotyczy:

1) maszyn i urządzeń o charakterze produkcyjnym zaliczone do grupy 3-6 i 8 klasyfikacji rodzajowej środków trwałych tj.:

• kotły i maszyny energetyczne (grupa 3);
• maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania (grupa 4);
• specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty (grupa 5);
• urządzenia techniczne (grupa 6);
• narzędzia, przyrządy ruchomości i wyposażenia (grupa 8) oraz

2) środków transportu z wyjątkiem samochodów osobowych, które zostały przyjęte do użytkowania po dniu 1 stycznia 1991r.

Amortyzacja metodą progresywną ma zastosowanie, gdy konkretny obiekt lub jakikolwiek środek trwały stopniowo osiąga założoną w projekcie możność produkcyjną. W praktyce metoda ta jest rzadko stosowana, ponieważ nie odpowiada procesowi zużywania się środków trwałych.

Amortyzacja - sposoby naliczania na przykładach

Naliczanie metodą degresywną można przedstawić następująco:

1. podatnik ustala wartość początkową środka trwałego
2. do tak ustalonej wartości w pierwszym roku podatkowym, stosuje się stawkę podaną w wykazie stawek amortyzacyjnych, podwyższoną o współczynnik 2,0 (dwukrotnie wyższy niż standardowy)
3. w kolejnym roku następuje aktualizacja wartości początkowej, a więc należy odjąć od ustalonej na początku – wartość dokonywanych odpisów amortyzacyjnych w tym roku
4. od zaktualizowanej wartości ponownie dokonujemy odpisów według stawki z wykazu, podwyższonej o współczynnik 2,0 (ponieważ wartość początkowa jest niższa, wartość odpisów amortyzacyjnych w kolejnych latach będzie się także zmniejszała)
5. w roku x, kiedy wartość zaktualizowana zrówna się z wartością roczną, podatnik rozpoczyna amortyzację metodą liniową, w związku z tym nie stosuje już współczynnika podwyższonego oraz nie obniża wartości, od której dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Podstawowe stawki umorzeniowe najczęściej używanych środków trwałych:

• budynki i lokale mieszkalne 1,5%
• budynki niemieszkalne 2,5%
• zespoły komputerowe 30%
• kasy fiskalne 20%
• samochody (osobowe, ciężarowe, autobusy) 20%
• przyczepy i naczepy 14%
• maszyny do robót ziemnych, fundamentowych i budowlanych 20%
• kontenery 18%
• ciągniki 14%

Dla środków trwałych z grup 3–6 Klasyfikacji Środków Trwałych wysokość odpisów amortyzacyjnych wynosi 30% od wartości początkowej w pierwszym roku podatkowym, w którym zostały one wprowadzone do ewidencji.

Przykład naliczania amortyzacji metodą degresywną:

Przedsiębiorstwo XYZ w grudniu 2008 roku nabyło i wprowadziło do ewidencji środek trwały – maszynę produkcyjną o wartości początkowej 90 000zł.

Całkowity okres użytkowania tego ŚT został oszacowany na 10 lat.

Stawka amortyzacyjna z wykazu stawek wynosi 10%.

Stawka amortyzacyjna podwyższona współczynnikiem 2,0 wynosi 2 * 10% = 20%

Roczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą liniową wynosiłby 10% z 90 000zł = 9000 zł

Miesięczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą liniową wynosiłby (9000zł/12 m-cy) = 750 zł

Amortyzacja ustalona metodą degresywną w poszczególnych latach wynosiłaby:

2009 – 20% z 90 000 zł = 18 000 zł

2010 – wartość netto 90 000 zł – 18 000 zł = 72000 zł

           20% z 72 000 zł = 14 400 zł

2011 – 72 000 zł – 14 400 zł = 57 600 zł

           20% z 57 600 zł = 11 520 zł

2012 – 57 600 zł – 11 520 zł = 46 080 zł

           20% z 46 080zł = 9 216 zł

2013 – 46 08 0zł – 9 216 zł = 36 864 zł

           20% z 36 864zł = 7 372,80 zł

Odpis amortyzacyjny obliczony metodą liniową (9 000zł) jest wyższy niż odpis amortyzacyjny ustalony w 2013 r. metodą degresywną (7 372,80zł), a więc od roku 2013 jednostka będzie amortyzować ŚT metodą liniową co miesiąc.

Przykład amortyzacji metodą progresywną:

Stawka amortyzacji 30%

Stawka amortyzacji podwyższona współczynnikiem 2,0 wynosi 30% * 2 = 60%

Wyliczenie rocznej stawki :

stawka roczna = wartość początkowa * stawka amortyzacji podwyższona

30 000 zł * 60% = 18 000 zł

Wyliczenie stawki miesięcznej:

stawka miesięczna = stawka roczna / 12 miesięcy

18 000 zł / 12 m-cy = 1 500 zł

Przebieg amortyzacji:

Amortyzacja środka trwałego metodą progresywną rozpoczęła się w listopadzie 2011r. a zakończyła się w czerwcu 2013 r.

Podsumowując amortyzacja metodą degresywną jest polecana przede wszystkim przedsiębiorcom, którzy uzyskują ze swojej działalności gospodarczej relatywnie wysokie przychody, zaczynają swoją działalność. W porównaniu do metody liniowej, metoda degresywna powoduje szybsze umorzenie środka trwałego w pierwszych etapach podatkowych od momentu jego zakupu. Daje to przedsiębiorcom szansę na zwiększenie kosztów uzyskania przychodów, mających odbicie w pomniejszonej podstawie opodatkowania.

Natomiast amortyzacja metodą progresywną skierowana jest do przedsiębiorców, którzy przez kilka początkowych lat od wprowadzenia środka trwałego do ewidencji, ponoszą stratę z prowadzenia działalności gospodarczej.