0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Zakup i dostawa towarów w Unii - kto płaci VAT?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Transakcje zagraniczne z podmiotami z innych krajów Unii Europejskiej posiadają szczególną specyfikę rozliczania VAT. Kto płaci VAT przy sprzedaży i zakupie towarów z krajów Unii Europejskiej? Jak określić, czy miała miejsce transakcja wewnątrzwspólnotowa czy zwykła sprzedaż wysyłkowa? Jak prawidłowo powinien zostać rozliczony zakup i dostawa towarów w Unii na gruncie VAT? Wyjaśniamy.

Usługi wewnątrzwspólnotowe a rejestracja do VAT-UE

Dokonując transakcji z kontrahentami z krajów wspólnoty zarówno czynni podatnicy VAT, jak i ci zwolnieni z tego obowiązku, powinni zarejestrować się do VAT-UE. Rejestracji dokonuje się na formularzu VAT-R w części C.3. Po spełnieniu wymagań przedsiębiorca otrzyma tzw. NIP “europejski” - swój NIP poprzedzony prefiksem właściwym dla danego kraju. W przypadku Polski będą to litery PL, Niemiec - DE, Włoch - IT itp.

Uwaga!

W przypadku podatników zwolnionych z VAT wyjątek w obowiązku rejestracji do transakcji unijnych stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). Przy tego rodzaju transakcjach obowiązek rejestracji do VAT-UE powstaje dopiero przy przekroczeniu limitu nabycia towarów - 50 000 zł (rocznie).

Po dokonaniu rejestracji do VAT-UE nadal pozostają podatnikami zwolnionymi, ale zostają wpisani do bazy przedsiębiorców dokonujących WNT.

Określenie miejsca świadczenia

O tym, kto powinien zapłacić VAT, a inaczej mówiąc - rozliczyć VAT należny jak od sprzedaży, decyduje miejsce świadczenia. W świetle ustawy o VAT miejsce świadczenia jest to miejsce opodatkowania danej czynności (usługi lub dostawy). Nie zawsze do opodatkowania sprzedaży jest zobowiązany sprzedawca.

Pojęcie miejsca świadczenia ma bardzo szeroki zakres i poświęcony jest mu dział V ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT). Należy podkreślić, że nie w każdym przypadku faktyczne miejsce wykonania danej czynności jest miejscem jej świadczenia. Znaczenie ma także rodzaj transakcji, bowiem inaczej określa się miejsce świadczenia dla dostawy towarów, a inaczej dla świadczenia usług.

Dostawa towarów a miejsce świadczenia

Miejsce opodatkowania dostawy towarów szczegółowo określa art. 22 ustawy o VAT.

Rodzaj dostawy

Miejsce świadczenia

Dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią

Miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy

Dostawy towarów, które są instalowane lub montowane

Uwaga!

Za instalację lub montaż nie uznaje się prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.

Miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane

Towary niewysyłane ani nietransportowane

Miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy

Dostawa towarów na pokładach statków, samolotów lub pociągów w trakcie części transportu pasażerów wykonywanej na terytorium Unii Europejskiej

Miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów

Dostawa gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej do podmiotu będącego podatnikiem, który wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, którego głównym celem nabywania gazu, energii elektrycznej, energii cieplnej lub chłodniczej jest odprzedaż tych towarów w takich systemach lub sieciach dystrybucji i u którego własne zużycie takich towarów jest nieznaczne

  • w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, do którego dostarczane są te towary;

  • w przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej

Miejsce, gdzie podmiot taki posiada siedzibę działalności gospodarczej

Miejsce, gdzie podmiot ten posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej;

Miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów

Terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów

Transakcje zagraniczne dotyczące towarów ustawa o VAT rozróżnia jako:

  1. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT),

  2. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT),

  3. sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju,

  4. sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju.

Każda z powyższych transakcji ma określoną przez ustawę definicję i swoją specyfikę rozliczania. Oznacza to, że nie każdy wywóz towarów do innego kraju UE to wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów i nie każde nabycie to nabycie wewnątrzwspólnotowe.

Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju

Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez podatnika z Polski na terytorium innego państwa Wspólnoty, które jest jednocześnie docelowym państwem wysyłki.

Ponadto dostawa towarów musi być dokonana na rzecz:

  1. podatnika podatku od wartości dodanej lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania WNT lub

  2. innego podmiotu niż wyżej wymienieni podatnicy, który nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej.

Ważne!

Podatek od wartości dodanej to VAT na terenie innych krajów UE.

Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju występuje wtedy, gdy dostawa towarów dokonywana jest z Polski na rzecz zagranicznego przedsiębiorcy z innego kraju UE, który:

  • jest czynnym podatnikiem VAT, ale nie ma obowiązku rozpoznania WNT lub

  • nie jest czynnym podatnikiem VAT lub

  • osoby prywatnej z terytorium państwa UE.

Sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju należy opodatkować w Polsce zgodnie z obowiązującą na terenie kraju stawką VAT, pod warunkiem, że nie zostanie przekroczony limit sprzedaży towarów na dany kraj (każdy kraj ma ustalony indywidualny limit). Wyjątek w tym zakresie stanowi dostawa wyrobów akcyzowych.

Jeżeli wartość sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju przekroczy ustalony limit, wówczas miejscem jej opodatkowania (miejscem świadczenia) jest terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia danych towarów.

Jeżeli przedmiotem dostawy są wyroby akcyzowe, w każdym przypadku miejscem ich opodatkowania jest terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia.

Przykład 1.

Pan Piotr sprzedał towary niemieckiemu kontrahentowi, który nie jest czynnym podatnikiem VAT (w rozumieniu niemieckich przepisów). Taka transakcja stanowi sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju. W takiej sytuacji pan Piotr musi opodatkować transakcję krajową stawką VAT w wysokości 23%, jeżeli nie przekroczył limitu przewidzianego przepisami prawa.

Sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju

Sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz z terytorium innego państwa członkowskiego na terytorium Polski, które jest jednocześnie państwem docelowym dostawy.

Ponadto dostawa musi być dokonana na rzecz:

  1. podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, którzy nie mają obowiązku rozliczania WNT lub

  2. innego podmiotu od wyżej wymienionego, który nie jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 i nie ma obowiązku rozliczania WNT.

Sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju występuje wtedy, gdy dostawa towarów dokonywana jest z terytorium innego kraju UE na terytorium Polski na rzecz podatnika, osoby prawnej lub innego podatnika, którzy nie mają obowiązku rozpoznania WNT.

W przypadku sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju miejscem jej opodatkowania (miejscem świadczenia) jest terytorium kraju - Polski.

Wyjątkiem od powyższej reguły jest sytuacja, gdy całkowita wartość sprzedaży towarów (innych niż wyroby akcyzowe), które są wysyłane z tego samego państwa członkowskiego, nie przekroczyła w roku podatkowym kwoty 160 000 zł - wówczas uznaje się, że miejsce ich opodatkowania znajduje się poza terytorium Polski.

Uwaga!

Podatnicy, do których ma zastosowanie powyższy wyjątek, mają jednak możliwość wybrania miejsca opodatkowania na terytorium kraju pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o skorzystaniu z takiej opcji (art. 24 ust. 4).

Zawiadomienie należy złożyć co najmniej 30 dni przed datą dostawy, począwszy od której podatnik wybiera taką opcję.

Jeżeli przedmiotem dostawy są wyroby akcyzowe, w każdym przypadku miejscem ich opodatkowania jest terytorium kraju.

Przykład 2.

Niemiecki przedsiębiorca sprzedał towary osobie fizycznej nieprowadzącej w Polsce działalności gospodarczej. Transakcję taką rozpoznaje się jako sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju. Miejscem opodatkowania transakcji będzie kraj sprzedawcy (niemieckiego przedsiębiorcy).

WNT a miejsce świadczenia

Pojęcie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) zostało wyjaśnione w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Aby nastąpiło WNT, muszą zostać spełnione poniższe warunki:

  1. przywóz towarów nastąpił z terytorium innego państwa Unii Europejskiej na terytorium Polski;

  2. nastąpiło nabycie prawa do rozporządzania towarami jako właściciel (przez nabywcę);

  3. strony transakcji mają odpowiedni status, czyli zagraniczny dostawca (sprzedawca) ma status podatnika podatku od wartości dodanej (VAT), a polski nabywca ma status podatnika podatku od towarów i usług;

  4. ma miejsce wykorzystanie nabytych towarów na cele działalności gospodarczej podatnika (nabywcy).

Uwaga!

Sprowadzenie z innego kraju członkowskiego nowego środka transportu (NST) w każdym przypadku stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru, niezależnie od tego, jaki jest status dostawcy i nabywcy.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów co do zasady uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. Miejsce opodatkowania towarów w WNT to zatem miejsce, do którego towary są wysyłane.

Przykład 3.

Pan Piotr na cele działalności kupił towary od kontrahenta z Niemiec, które następnie zostały wysłane do Polski. Towar w momencie zakończenia wysyłki znajduje się w Polsce, a więc to Polska jest miejscem świadczenia. Oznacza to, że to pan Piotr, a nie sprzedawca, jest zobowiązany do rozliczenia VAT należnego jak od sprzedaży.

Wykazanie VAT-u należnego (od sprzedaży) i VAT-u naliczonego (od zakupu) w tym samym okresie rozliczeniowym sprawi, że taka transakcja będzie dla pana Piotra neutralna podatkowo.

VAT naliczony można wykazać w tym samym okresie, co VAT należny, pod warunkiem, że podatnik otrzyma fakturę w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy.

WDT a miejsce świadczenia

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) to wywóz towarów z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego na rzecz podatnika podatku od wartości dodanej zidentyfikowanego na potrzeby VAT-UE na terytorium państwa członkowskiego innego niż Polska.

Uwaga!

W przypadku WDT zarówno sprzedawca, jak i nabywca towarów powinni posiadać aktywny numer VAT-UE. Do sprawdzenia poprawności VAT-UE można skorzystać ze strony vies.pl.

Analogicznie jak w przypadku WNT miejscem opodatkowania towarów w WDT będzie miejsce zakończenia wysyłki towarów. Dla polskiego podatnika dokonującego WDT oznacza to, iż miejsce opodatkowania znajduje się u odbiorcy towarów.

WDT a stawka VAT 0%

Dokonując WDT, podatnicy mają możliwość zastosowania pod pewnymi warunkami preferencyjnej stawki VAT 0%. Warunki umożliwiające zastosowanie stawki 0% w WDT wymienione są w art. 42 ustawy o VAT:

  1. zarówno sprzedawca, jak i nabywca muszą być zarejestrowani do transakcji unijnych (muszą posiadać aktywny numer VAT-UE),

  2. sprzedawca przed upływem terminu złożenia deklaracji VAT za dany okres rozliczeniowy powinien posiadać dowody, które świadczą o tym, że towary zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone.

Według art. 42 ust. 3-4 ustawy o VAT takimi dowodami mogą być:

  • dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium innego państwa członkowskiego (jeśli przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi)),

  • dokument zawierający co najmniej imiona i nazwiska lub nazwy oraz adresy siedziby działalności gospodarczej sprzedawcy i nabywcy, adres, pod który są przewożone towary, określenie towarów i ich ilości, potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę, rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary (jeśli wywóz dokonywany jest przy użyciu własnego środka transportu),

  • specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

Uwaga!

W przypadku, gdy wymienione dokumenty, nie potwierdzają w sposób jednoznaczny dostarczenia towaru do nabywcy, wówczas, zgodnie z art. 42 ust. 11 ustawy o VAT, dowodami mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła WDT, w szczególności:

  • korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;

  • dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;

  • dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny - dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania;

  • dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

Obowiązek złożenia VAT-UE

Informację VAT-UE należy złożyć, jeżeli w danym okresie wystąpiła:

  • wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT),

  • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT),

  • wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług,

dla których stosuje się art. 28b ustawy o VAT. Podatnicy, którzy dokonali importu usług (gdzie zastosowanie ma art. 28), nie muszą składać informacji podsumowującej VAT-UE do urzędu skarbowego.

Uwaga!

Jeżeli w danym roku wartość przywozu lub wywozu towarów w Unii Europejskiej przekracza tzw. progi statystyczne ustalone przez GUS, dodatkowo należy przekazać informację w ramach systemu INTRASTAT.

Termin złożenia informacji VAT-UE zależy od formy ich składania:

  • wersja papierowa - termin złożenia przypada do 15 dnia miesiąca po danym okresie rozliczeniowym (miesiącu lub kwartale),

  • wersja elektroniczna - termin złożenia przypada do 25 dnia miesiąca po danym okresie rozliczeniowym (miesiącu lub kwartale).

WNT - rozliczenie VAT przez podatników zwolnionych z VAT

Podatnicy, którzy są zwolnieni z VAT i dokonali zakupu towaru od kontrahenta z kraju Unii Europejskiej, po przekroczeniu ustalonego limitu 50.000 zł są zobowiązani składać do urzędu skarbowego VAT-8 oraz opłacić wynikający z niej podatek.

 

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów