Zasadniczym założeniem estońskiego CIT-u jest odroczenie opodatkowania podatkiem dochodowym aż do momentu wypłaty zysku. Ministerstwo Finansów promuje ten rodzaj podatku, jako ryczałt od dochodów spółek kapitałowych, wskazuje na nowoczesny sposób opodatkowania, który popularyzuje inwestycje i minimalizuje formalności przy rozliczeniu podatków, a jak jest w rzeczywistości?
Projektodawcy ustawy pokusili się zbadanie zasad funkcjonowania pierwowzoru omawianego podatku, którym był estoński rynek podatkowy. W uzasadnieniu projektu wskazali, że istotną zaletą estońskiego systemu opodatkowania osób prawnych jest prostota systemu i administracji z nim związanej.
Zauważono jak przejrzyste i przystępne do zrozumienia dla podatnika są regulacje w zakresie tego podatku. W uzasadnieniu polskiego projektu o CIT, umieszczono wzmiankę na temat funkcjonowania tego podatku w Estonii i wskazano, że opodatkowaniu podlegają w szczególności wypłaty dywidend (lub wypłaty równoważne podziałowi zysku), ukryta dystrybucja zysku, przekazanie prezentu lub darowizny, koszty reprezentacji, wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą podatnika.
Próbując opisać model estoński w samych superlatywach, autorzy projektu polskiego odpowiednika zauważyli, że w Estonii wprowadzano nowy reżim opodatkowania w 2000 r. a celem reformy było pomaganie nowym inwestycjom, kreowanie nowych miejsc pracy i reklama samej Estonii, jako korzystnego miejsca do prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiana podatkowo pobudziła gospodarkę i przedsiębiorstwa, wpłynęła na płynność przedsiębiorstw i zwiększenie zysków. Czy tak będzie w Polsce?1
Polski odpowiednik estońskiego CIT-u
Estoński CIT, czyli opodatkowanie ryczałtem będzie w perspektywie podatkowej odznaczał się sporą zmianą dotychczasowych zasad rozliczeń podatnika.
Z tej pespektywy podatnik będzie zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz do sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie ustawy o rachunkowości, w sposób zapewniający prawidłowe określenie wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy.
Nowoprojektowane rozwiązanie będzie wybierane na okresy czteroletnie. Z założenia po upływie czteroletniego okresu, jeśli podatnik nadal będzie spełniał warunki ustawowe, będzie mógł kontynuować rozliczenia zgodnie z przewidzianym w ustawie schematem w kolejnych okresach czteroletnich. Rzecz jasna podatnik będzie mógł dokonać rezygnacji z tej formy opodatkowania i tutaj będzie musiał się liczyć z koniecznością przejęcia inicjatywy w tym zakresie. Będzie musiał, bowiem złożyć w deklaracji podatkowej za ostatni rok opodatkowania ryczałtem informacje o rezygnacji.
Estoński CIT – perspektywiczny, ale nie dla każdego
Niektóre kategorie podatników wyłączono z zakresu podmiotowego regulacji dotyczącej ryczałtu od zysku.
Należą do nich przedsiębiorstwa prowadzące działalność na rynku finansowym, podatnicy uzyskujący dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej lub w Polskiej Strefie Inwestycji (PSI) czy podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji. Podmioty te nie realizują przesłanek, które zostały określone przy wyborze grupy końcowej. Chodzi tutaj o problemy z płynnością i charakter prowadzonej działalności gospodarczej, która cechuje się dużym potencjałem rozwoju i zapotrzebowaniem na znaczne inwestycje w środki trwałe.
Jak można wyczytać z projektu uzasadnienia do ustawy zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych, ta forma opodatkowania skierowana jest do podmiotów mikro, małych i częściowo średnich, a także tych rozpoczynających działalność. Wybrany próg to 100 mln zł. Kryterium przychodowe spełnia ok. 98% podmiotów – tak deklaruje Ministerstwo Finansów.
Próg ten został określony na stosunkowo wysokim poziomie ze względu na wprowadzone ograniczenia w zakresie struktury udziałowej. Przewiduje się, że próg ten będzie bodźcem dla mniejszych przedsiębiorstw do wzrostu w systemie ryczałtu, inaczej w sytuacji określenia zbyt niskiego progu istniałaby bodziec do zaniżania rentowności podatnika.
Czy Estoński CIT to same zalety?
Ministerstwo Finansów przedstawia estoński CIT w samych superlatywach. Z jednej strony podnoszone są same korzyści dla podatników, a z drugiej korzyści dla gospodarki. Wśród tych drugich wymienia się większa odporność na kryzysy, likwidacja barier rozwojowych dla polskiego sektora MŚP (niedokapitalizowanie), większa produktywność firm i dzięki temu wzrost ich konkurencyjności, wzrost liczby miejsc pracy, wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski.
Jednak pomimo tylu obiecywanych zalet, wśród głosów zachwytu, można usłyszeć także pewne obawy. Pojawiają się bowiem prognozy, według których estoński CIT nie koniecznie może doprowadzić do podniesienia inwestycji. Co więcej, może negatywnie wpłynąć na inwestycje samorządów. Pojawia się też fala krytyki, co do zapisów projektu, gdzie wyłączono z systemu określone spółki z uwagi na przedmiot prowadzonej przez nie działalności gospodarczej, co narusza zasadę równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji na podstawie najwyższego akty obowiązującego w Polsce.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U.2020.1406.
-
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw – druk 643.
-
Uzasadnienie do projektu przedłożonego w dniu 30.09.2020 w sprawie zmiany ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406, z późn. zm.).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
