Obowiązek podatkowy w usługach najmu - kiedy powstaje?

Przedsiębiorcy w swojej działalności gospodarczej wykorzystują nie tylko własne środki transportu. Wynajem samochodów stał się bardzo popularny wśród firm. Przedsiębiorcy dokonują zarówno najmu krótko, jak i długoterminowego. W związku z dużym zapotrzebowaniem na tego typu najem, powstało wiele firm zajmujących się świadczeniem takich usług. Sprawdź, kiedy powstaje obowiązek podatkowy w usługach najmu!

Co oznacza pojęcie usługi?

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej jako „ustawa o VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

• eksport towarów;

• import towarów na terytorium kraju;

• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej;

• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Kiedy dochodzi do momentu powstania obowiązku podatkowego?

Ustawodawca uregulował kwestię, dotyczącą momentu powstania obowiązku podatkowego w art.19a ustawy o VAT. Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art.19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art.14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl art.19a ust. 5 pkt 3 lit. ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury w przypadkach, o których mowa w art.106b ust. 1, z tytułu świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych.

Według art.19a ust.5 pkt 4 tej ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu:

1. Dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego;

2. Świadczenia usług:

• telekomunikacyjnych;

• wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy;

• najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze;

• ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia;

• stałej obsługi prawnej i biurowej;

• dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

• z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Stosownie do art.19a ust. 7 ustawy o VAT w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku, gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności. Biorąc pod uwagę powyższe, obowiązek podatkowy w usługach najmu powstaje na szczególnych zasadach. Zgodnie z tym przepisem, nie ma znaczenia wykonanie usługi, a moment wystawienia faktury.

Jaki jest termin wystawienia faktury przy usługach najmu?

W myśl art. 106i ust. 1 ustawy o VAT, fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-8.

Stosowanie do art. 106i ust. 3 cyt. ustawy, fakturę wystawia się nie później niż:

• 30 dnia od dnia wykonania usług – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit.;

• z upływem terminu płatności – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

Biorąc pod uwagę powyższe, w przypadku świadczenia usługi wynajmu samochodów, obowiązek podatkowy powstanie wraz z datą wystawienia faktury na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy o VAT.

Stosownie natomiast do art. 19a ust. 7 ustawy o VAT w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, określonych w art. 106i ust. 3 i 4. a w przypadku, gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

Obowiązek podatkowy w usługach najmu samochodu a wpłata zaliczki 

W przypadku pierwszego kontaktu z wypożyczalnią, musimy liczyć się z koniecznością zapłaty zaliczki. Co do zasady, wpłata zaliczki powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Potwierdza to treść art. 19 a ust.8 ustawy o VAT. Zgodnie z tym artykułem, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zaliczki, w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4.

Biorąc pod uwagę powyższe, obowiązek podatkowy w usługach najmu nie powstanie w momencie wpłaty zaliczki. Obowiązek podatkowy powstaje więc tylko w przypadku, gdy wystawimy fakturę lub minie termin płatności.

Przykład 1.

Podatnik wynajął na 30 dni samochód osobowy przedsiębiorcy, podatnikowi podatku VAT. Podatnik otrzymał dnia 18 czerwca zaliczkę w wysokości 1000 zł. Pozostała część ma być zapłacona w terminie płatności do 18 lipca. Dnia 5 lipca podatnik wystawił fakturę dokumentującą najem. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje w dniu 5 lipca.

Przykład 2.

Podatnik wynajął samochodów ciężarowy na okres pół roku. Samochód został wynajęty przedsiębiorcy (czynny podatnik VAT). W dniu 1 lipca podatnik wystawił fakturę. Termin płatności wynikający z umowy, został określony na 30 lipca. Przedsiębiorca dokonał częściowej wpłaty w dniu 15 lipca. W takim przypadku, obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury tj. 1 lipca.

Przykład 3.

Podatnik wynajął samochód osobie fizycznej, nieprowadzącej działalności gospodarczej. W takim przypadku, podatnik nie ma obowiązku wystawienia faktury. Podatnik ustalił termin płatności na tydzień po dokonaniu najmu. Ponadto podatnik zażądał zaliczki w wysokości 50% kwoty najmu, płatnej w dniu najmu. W tej sytuacji obowiązek podatkowy powstanie w terminie płatności za usługę.

Przykład 4.

Podatnik wynajął 1 lipca pojazd ciężarowy na okres roku. Faktury będą wystawiane co miesiąc. Termin płatności został określony do 14 dnia następnego miesiąca po miesiącu wynajmu. Przedsiębiorca wynajmujący pojazd, wpłacił całą kwotę w pierwszym miesiącu najmu. Powyższa wpłata nie ma wpływu na termin powstania obowiązku podatkowego.