Środki trwałe zazwyczaj stanowią podstawowe składniki majątku przedsiębiorców. Im więcej w majątku przedsiębiorstwa znajduje się środków trwałych, tym większe znaczenie ma ich prawidłowe ujęcie w księgach podatkowych.
Środki trwałe - definicja
W rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za środki trwałe uważa się stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
maszyny, urządzenia oraz środki transportu,
inne przedmioty
o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, które wykorzystywane są przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą bądź oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1.
W związku z tym, by dany składnik majątku został zaliczony do środków trwałych, musi spełnić poniższe warunki:
stanowić własność lub współwłasność podatnika,
być nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
jego przewidywany okres użytkowania w firmie powinien być dłuższy niż rok,
być wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością lub oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.
Ponadto w celu zaliczenia przedmiotu do środków trwałych jego wartość co do zasady powinna wynosić 3500 zł netto dla podatników VAT lub 3500 zł brutto w przypadku nievatowców.
Jak określić wartość początkową środka trwałego?
Przed wprowadzeniem danego przedmiotu do firmy i zaliczeniem go do środków trwałych należy określić jego wartość początkową. W przypadku nabycia składników majątkowych wartością początkową jest cena nabycia.
Ważne! Cenę nabycia stanowi kwota należna zbywcy powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia, w którym składnik majątku został przekazany do używania. Do kosztów związanych z zakupem, które mogą powiększać wartość początkową środka trwałego, zalicza się koszty:
|
Ponadto określając wartość początkową środka trwałego, należy pamiętać, by zaliczyć razem wartość wszystkich elementów wchodzących w skład danego środka trwałego, bez których nie mógłby on funkcjonować.
Środki trwałe o wartości do 3500 zł
Kwotą graniczną przy kwalifikacji składników majątku do środków trwałych jest kwota 3500 zł. Jeśli wartość początkowa przedmiotu nie przekracza bowiem kwoty 3500 zł, to nie ma konieczności ujmowania danego przedmiotu w ewidencji środków trwałych.
Ważne! Wydatki poniesione na nabycie środka trwałego, którego wartość nie przekracza 3500 zł, można zaliczyć bezpośrednio do kosztów podatkowych w miesiącu oddania go do używania. Wówczas podatnik nie ma obowiązku ujmować go w ewidencji środków trwałych. |
Należy mieć również na względzie, że nawet jeśli wartość początkowa przedmiotu nie przekracza kwoty 3500 zł, to podatnik może wprowadzić go do ewidencji środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Wówczas przedsiębiorca ma dwie możliwości - może dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego lub dokonywać odpisów na zasadach ogólnych.
Amortyzacja jednorazowa
Jeśli podatnik zdecyduje się zastosować amortyzację jednorazową w stosunku do składnika majątku, którego wartość nie przekracza 3500 zł, to powinien wprowadzić go do ewidencji środków trwałych najpóźniej w miesiącu oddania go do używania. Wówczas jednorazowy odpis amortyzacyjny powinien zostać ujęty w KPiR w miesiącu oddania do używania lub w miesiącu następnym.
Amortyzacja na zasadach ogólnych
Przedmiot o wartości do 3500 zł, który został wprowadzony do środków trwałych, będzie stanowił, tzw. niskocenny składnik majątku. W sytuacji, gdy przedsiębiorca zdecyduje się dokonywać od niego odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych, będzie on podlegał takim samym zasadom amortyzacji jak inne środkitrwałe o wartości powyżej 3500 zł.
Środki trwałe o wartości powyżej 3500 zł
Jeśli nabyty przez przedsiębiorcę przedmiot spełnia wyżej przytoczoną definicję środków trwałych oraz jego wartość przekracza kwotę 3500 zł, to co do zasady należy ująć go w ewidencji środków trwałych. W takim przypadku przedsiębiorca również może zastosować pod pewnymi warunkami amortyzację jednorazową lub amortyzację na zasadach ogólnych.
Amortyzacja jednorazowa
Z amortyzacji jednorazowej, w ramach pomocy de minimis, mogą skorzystać podatnicy, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności w danym roku podatkowym. Ponadto tzw. mali podatnicy mają możliwość skorzystania z amortyzacji jednorazowej także w kolejnych latach prowadzenia działalności. Aby móc z niej skorzystać, podatnik nie może przekroczyć limitu uprawniającego do posługiwania się statusem małego podatnika, czyli kwoty 1 200 000 euro (w przeliczeniu na złotówki, w 2016 r. - 5 092 000 zł).
Ważne! Wysokość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w 2016 roku nie może przekroczyć kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów. Po przekroczeniu tej kwoty podatnik nie będzie mógł bowiem skorzystać z amortyzacji jednorazowej. W przeliczeniu na złotówki w 2016 roku wartość odpisów amortyzacyjnych nie może przekroczyć kwoty 212 000 zł. |
Amortyzacja na zasadach ogólnych
Jeśli przedsiębiorca chce dokonywać amortyzacji środka trwałego na zasadach ogólnych, to oprócz amortyzacji jednorazowej ma do wyboru kilka innych metod. Przedsiębiorcy sami dokonują wyboru metody amortyzacji dla poszczególnych środków trwałych. Wybraną metodę amortyzacji środka trwałego należy stosować do momentu zakończenia amortyzacji danego składnika majątku lub jego sprzedaży.
Metody amortyzacji środków trwałych
Jak zostało wspomniane powyżej, przedsiębiorca ma do wyboru kilka metod amortyzacji.
Metoda liniowa
To podstawowa metoda amortyzacji. Polega na równomiernym rozłożeniu w czasie dokonywanych odpisów amortyzacyjnych, w wyniku czego odpisy te zaliczane są do kosztów podatkowych w każdym roku, w tej samej wysokości. Kwota odpisów amortyzacyjnych jest równa, a stawka amortyzacyjna taka sama przez cały okres amortyzowania środka trwałego.
Metoda degresywna
Metoda degresywna charakteryzuje się tym, że w pierwszych latach amortyzacji odpisy amortyzacyjne są wyższe. Stawki amortyzacyjne mnożone są przez współczynnik nie wyższy niż 2,0. W metodzie tej odpisy amortyzacyjne maleją aż do zrównania się odpisów obliczanych metodą degresywną z odpisami, które byłyby obliczane metodą liniową, po czym w następnych latach roczna kwota amortyzacji liczona jest przy zastosowaniu metody liniowej. Metody degresywnej nie należy stosować w przypadku amortyzacji samochodów osobowych.
Metoda indywidualna
Metoda ta dopuszczalna jest w stosunku do używanych lub ulepszonych środków trwałych, które po raz pierwszy zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych. Jednak okres ich amortyzacji dla danego środka trwałego nie może być krótszy niż określony w przepisach.
Zgodnie z art. 16j ust.1 ustawy o PIT w przypadku zastosowania amortyzacji indywidualnej okres amortyzacji nie może być krótszy niż:
dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych:
a) 24 miesiące - gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł,
b) 36 miesięcy - gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł,
c) 60 miesięcy - w pozostałych przypadkach,
2) dla środków transportu, w tym samochodów osobowych - 30 miesięcy,
3) dla budynków (lokali) i budowli innych niż wymienione w pkt 4 - 10 lat, z wyjątkiem:
a) trwale związanych z gruntem budynków handlowo-usługowych wymienionych w rodzaju 103 Klasyfikacji i innych budynków niemieszkalnych wymienionych w rodzaju 109 Klasyfikacji, trwale związanych z gruntem,
b) kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m3, domków kempingowych i budynków zastępczych
- dla których okres amortyzacji nie może być krótszy niż 3 lata,
4) dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% - 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia oddania ich po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.
Jak zaksięgować zakup środka trwałego w wFirma?
Zakup środka trwałego należy zaksięgować poprzez zakładkę: WYDATKI>>DODAJ>>FAKTURA VAT/FAKTURA (bez VAT)>>MAJĄTEK TRWAŁY>>ZAKUP ŚRODKÓW TRWAŁYCH.
Po wyborze KŚT system automatycznie dopasuje stawkę amortyzacji. W wierszu Wartość początkowa znajduje się pole, w którym wprowadza się ewentualne pozostałe koszty, które zwiększają wartość początkową środka trwałego.
Jeśli na wartość początkową środka trwałego składa się kilka faktur, to tę główną należy ująć w części Stawki, a sumę z pozostałych faktur wprowadza się w polu “Wart. początkowa +”. W celu odliczenia VAT od pozostałych faktur należy przejść do zakładki: EWIDENCJE>>REJESTRY VAT>>REJESTR ZAKUPÓW>>DODAJ WPIS, zaznaczając w zakładce Zaawansowane okienko Środek trwały.
Po zapisaniu system automatycznie wydrukuje dokument OT, który należy wydrukować z zakładki: EWIDENCJE>>MAJĄTEK>>DOKUMENTY. Pod wydruk należy podpiąć kopie dokumentów potwierdzających wartość początkową środka trwałego.
Tak zaksięgowany wydatek zostanie ujęty w Rejestrze zakupu VAT. Natomiast do KPiR będą trafiały odpisy amortyzacyjne zgodnie z planem amortyzacji.
