Podatnicy nadal najwięcej problemów mają z rozliczaniem podatku VAT. Niezwykle często występują w nim pomyłki co do stawek podatkowych. W wielu przypadkach podatnicy opodatkowują sprzedaż, która nie powinna być opodatkowana. W takiej sytuacji winni skorygować faktury. Sprawdźmy, jak powinno przebiegać korygowanie faktur w sytuacji uznania transakcji za niepodlegającą opodatkowaniu VAT
Korygowanie faktur – podatek należny
Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – dalej: ustawa o VAT – podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
-
kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
-
wartość zwróconych towarów i opakowań;
-
zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
-
wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.
Obecnie w przypadkach, o których mowa w pkt 1–3, obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.
Powyższą regulację stosujemy w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż nienależną.
Korygowanie faktur niepodlegających opodatkowaniu VAT
Na wstępie trzeba przypomnieć, że w transakcjach krajowych niewiele jest transakcji niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.
Przykład 1.
Podatnik sprzedał zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Winna ona nie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Błędnie uznał on, że dokonuje sprzedaży nieruchomości. Na fakturze znajduje się stawka podatku w wysokości 23%. Tym samym powinien on skorygować fakturę. Zastanawia się jednak, jak to zrobić.
Na wstępie przypomnijmy, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania (patrz. art. 2 pkt 27e ustawy o VAT).
W naszym przypadku spółka winna wystawić fakturę korygującą, w której jako przyczynę powinno się podać pomyłkę. W tym przypadku korekcie ulegnie nie tylko kwota podatku, lecz także podstawa opodatkowania wykazana na fakturze, która się zwiększy.
Jak rozliczyć fakturę korygującą, w przypadku gdy transakcja nie podlegała opodatkowaniu u sprzedawcy?
Jak to opisaliśmy powyżej, obecnie obowiązują nowe regulacje dotyczące korygowania faktur.
Przykład 2.
Podatnik sprzedał zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Na fakturze błędnie uznał, że dokonuje sprzedaży nieruchomości, więc znajduje się na niej stawka podatku w wysokości 23%. Wystawił fakturę korygującą. Kiedy powinien ją rozliczyć?
W naszym przypadku korekta dotyczy transakcji, którą przeprowadza się bardzo rzadko. Stwierdzenie pomyłki np. w podstawie opodatkowania lub pomyłki w zastosowanej stawce podatku VAT nie wymaga odrębnych ustaleń stron transakcji. Ponadto trudno sobie wyobrazić, że takie porozumienie dla tej transakcji będzie ustalone.
Tym samym w tej sytuacji przyjmujemy, że fakturę in minus, która naprawia pomyłkę, winno się rozliczyć w dacie jej wystawienia.
Podatnicy powinni jednak mieć potwierdzenie, że doszło do dostarczenia faktury korygującej (będzie to miało znaczenie dowodowe).
Podsumowując, w analizowanym przypadku trudno spodziewać się uzgodnienia z nabywcą, w związku z tym podatnik winien rozliczyć pomyłkowo opodatkowaną fakturę w dacie jej wystawienia.
Jak rozliczyć fakturę korygującą, w przypadku gdy transakcja nie podlegała opodatkowaniu u nabywcy?
W przypadku nabywcy mamy odmienną sytuację. Faktura dokumentująca transakcję nabycia przedsiębiorstwa nie stanowi bowiem podstawy do obniżenia podstawy opodatkowania.
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku (patrz art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT).
Nabywca nie mógł więc już w momencie otrzymania faktury rozliczyć podatku naliczonego z niej wynikającego.
Podatnik, który dokonał rozliczenia podatku, winien skorygować podatek z datą wsteczną.
Powyższe oczywiście wynika z faktu, że nie miał on prawa do rozliczenia podatku naliczonego z faktury otrzymanej od sprzedawcy.
Podsumowując, podatnik może skorygować fakturę dotycząca sprzedaży niepodlegającej opodatkowaniu. Koryguje się w niej nie tylko podatek, lecz także podstawę opodatkowania. Sprzedawca winien skorygować podatek należny w momencie wystawienia faktury. Kupujący natomiast nie mógł rozliczyć podatku wynikającego z faktury. Podatnik powinien więc cofnąć się do rozliczenia, w którym dokonano odliczenia podatku naliczonego. Na zakończenie należy podkreślić, że transakcje niepodlegające opodatkowaniu występują w praktyce gospodarczej niezwykle rzadko.
