Rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości

Dostawa budynków, budowli lub ich części jest co do zasady zwolniona z podatku od towarów i usług, o czym stanowi treść art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Niemniej jednak w określonych okolicznościach podatnicy mają prawo zrezygnować z tej preferencji podatkowej i wybrać opodatkowanie. Rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości jest korzystna dla podatników z uwagi na neutralność podatku. Powstaje jednak wątpliwość związana z tym, czy w tej sytuacji na podatniku ciąży obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego.

Rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości - warunki

Możliwość rezygnacji ze zwolnienia przewiduje art. 43 ust. 10 i ust. 11 ww. ustawy. Przepis ten wprowadza kilka warunków, które należy spełnić. I tak:

zarówno dostawca, jak i nabywca muszą być zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku od towarów i usług,
przed dniem dokonania dostawy należy złożyć zgodne oświadczenie dokonującego dostawy i nabywcy do właściwego dla nabywcy Naczelnika Urzędu Skarbowego o opodatkowaniu sprzedaży

Wskazane oświadczenie musi zawierać takie informacje, jak: imiona i nazwiska lub nazwy, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej stron transakcji, a także planowaną datę dostawy oraz adres budynku, budowli lub ich części, będących przedmiotem sprzedaży.

Zobacz też:

Przykład 1.

Zarejestrowany podatnik VAT zakupił w marcu 2015 r. lokal użytkowy. Przy nabyciu tej nieruchomości podatnik odliczył podatek naliczony. W lipcu 2018 r. planuje on sprzedaż tej nieruchomości. Co do zasady sprzedaż ta korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, gdyż dokonywana będzie po upływie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia. Niemniej jednak nabywca i dostawca są zarejestrowanymi podatnikami VAT i złożą najpóźniej do końca czerwca zgodne oświadczenie o chęci opodatkowania dostawy nieruchomości. W tym przypadku spełnione zostaną wszystkie warunki dla opodatkowania dostawy nieruchomości.

Rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości może powodować konieczność korygowania podatku naliczonego. Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Obecnie przepisy dotyczące korekty podatku zostały w sposób znaczący rozbudowane, stąd też prawidłowa kwalifikacja właściwej normy jest w znacznym stopniu utrudniona. Należy bowiem rozróżnić sytuacje, w których podatnik odlicza pełną kwotę podatku naliczonego, odliczenie ma charakter proporcjonalny bądź też podatek naliczony jest rozliczany prewspółczynnikiem. Po uwagę należy także wziąć wartość towaru oraz jego charakter (nieruchomość, towar handlowy itp.). Nie bez znaczenia jest także powód, dla którego dokonuje się korekty (zmiana przeznaczenia, sprzedaż).

Rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości a korekta podatku VAT

W sytuacji, w której podatnik przy zakupie nieruchomości odliczył pełną kwotę podatku naliczonego, a następnie dokona jej sprzedaży, zastosowanie znajdzie norma z art. 91 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług w zw. z art. 91 ust. 1-6 ww. ustawy.

Przepis ten stanowi, że art. 91 ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Stosownie do art. 91 ust. 4 ustawy, w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.

W przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Dokonuje się jej w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż (art. 91 ust. 5 ustawy). Na mocy art. 91 ust. 6 ustawy, w przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:

opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Analiza powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje, że korekty podatku naliczonego dokonuje się w przypadku sprzedaży towarów i usług. Przy czym chodzi o dwojakiego rodzaju sytuacje. Sprzedaż nieruchomości objętej zwolnieniem VAT skutkuje obowiązkiem korekty podatku odliczonego w momencie zakupu. W tym bowiem przypadku nastąpiła zmiana przeznaczenia (wykorzystania) towaru. Natomiast w sytuacji, w której sprzedaż zostanie opodatkowana, sprzedawca nie będzie zobowiązany do korekty "in minus" kwoty podatku naliczonego. W przypadku gdy ma miejsce rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości i dokonuje się opodatkowania sprzedaży nie zachodzi zmiana przeznaczenia. Odliczony wcześniej podatek pozostaje w dalszym ciągu w związku ze sprzedażą opodatkowaną, co wypełnia warunek z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Przykład 2.

Podatnik VAT zakupił w marcu 2015 r. lokal użytkowy. Przy nabyciu tej nieruchomości odliczył cały podatek naliczony 130 000zł. W lipcu 2018 r. planuje on sprzedaż tej nieruchomości. Co do zasady sprzedaż ta korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, gdyż dokonywana będzie po upływie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia. Nie ponoszono również nakładów powyżej 30% wartości początkowej. Ponieważ do końca okresu korekty pozostało 7 lat, podatnik w rozliczeniu za lipiec 2018 r., czyli miesiąc, w którym dokona sprzedaży, zobowiązany będzie do skorygowania "in minus" odliczonego podatku VAT, czyli kwoty: 130 000 zł × 7/10 = 91 000 zł.

Przykład 3.

Podatnik VAT zakupił w marcu 2015 r. lokal użytkowy. Przy nabyciu tej nieruchomości odliczył cały podatek naliczony 130 000 zł. W lipcu 2018 r. planuje on sprzedaż tej nieruchomości. Co do zasady sprzedaż ta korzysta ze zwolnienia. Po konsultacji z nabywcą po stronie sprzedawcy dokonana jest rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości i opodatkowanie transakcji. Co do zasady wszystkie przewidziane prawem warunki zostały spełnione, tj.: nabywca i dostawca są zarejestrowanymi podatnikami VAT, złożą najpóźniej do końca czerwca zgodne oświadczenie o chęci opodatkowania dostawy nieruchomości. W tym przypadku nie zachodzi obowiązek dokonywania korekty podatku naliczonego, gdyż odliczony przy zakupie podatek pozostaje w związku z czynnością opodatkowaną.

Należy pamiętać, że w przypadku dostawy nieruchomości, która jest zwolniona z podatku, na nabywcy nieruchomości ciąży obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych, który w przypadku umów sprzedaży nieruchomości wynosi 2% ich wartości rynkowej.

Natomiast przy wyborze opodatkowania takiej sprzedaży (pod warunkiem spełnienia przesłanek z art. 43 ust. 10 i 11) nabywca nieruchomości nie będzie zobowiązany do uiszczenia PCC od jej nabycia. Co również istotne w sytuacji, gdy nabywca jest podatnikiem VAT czynnym i nabył tę nieruchomość na cele działalności opodatkowanej, będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu tej nieruchomości.

Reasumując, jeśli następuje rezygnacja ze zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości i transakcja zostaje opodatkowana, nie następuje wówczas zmiana przeznaczenia budynku. Tym samym nie ma obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego. Obowiązek ten zachodzi wówczas, gdy podatnik przy zakupie odliczył podatek naliczony, a sama dostawa korzysta ze zwolnienia z podatku.

Polecamy:

Korekta rocznej składki zdrowotnej - najważniejsze informacje