Zdarza się, że dostawa towarów realizowana jest z terytorium innego państwa niż kraj siedziby sprzedającego. Co taka sytuacja oznacza dla nabywcy? Co w sytuacji, gdy towar został zamówiony u kontrahenta spoza UE, natomiast sama dostawa została dokonana z krajów Unii? Czy i w jaki sposób rozliczyć w tym przypadku WNT?
Definicja WNT
Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się: nabycie prawa do rozporządzania towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego, inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Zgodnie z ustawą o VAT o WNT mówimy, gdy jednocześnie spełnione są następujące warunki:
- następuje przywóz towarów z terytorium innego państwa Unii Europejskiej na terytorium Polski,
- następuje nabycie prawa do rozporządzania towarami jako właściciel,
- strony transakcji mają odpowiedni status, tzn. zagraniczny dostawca (sprzedawca) ma status podatnika podatku od wartości dodanej (VAT), a polski nabywca ma status podatnika podatku od towarów i usług,
- nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika (nabywcy).
Jeśli wszystkie z wyżej wymienionych warunków zostają spełnione, dostawę towarów należy potraktować jako WNT, niezależnie od tego w jakim kraju sprzedawca posiada siedzibę.
Międzynarodowa transakcja łańcuchowa
Za transakcje łańcuchowe uznaje się takie transakcje, które są zawierane między kilkoma podmiotami (co najmniej trzema), ale dotyczą jednego przedmiotu (towaru). W wyniku tych transakcji następuje bezpośrednie przekazanie własności przedmiotu transakcji przez pierwszy podmiot na rzecz ostatniego.
Taką transakcję najlepiej przedstawić na przykładzie:
Przykład 1.
Polski przedsiębiorca XYZ kupuje towary od norweskiej firmy. Kontrahent z Norwegii (poza UE) zamawia je natomiast u swojego kontrahenta z Niemiec (UE). Dostawa towarów odbywa się bezpośrednio zza naszej zachodniej granicy. Firma XYZ otrzymuje fakturę za zrealizowaną transakcję od kontrahenta z Norwegii. Podmiotem odpowiedzialnym za dostawę (mimo transportu bezpośrednio z Niemiec) jest firma z Norwegii. W tym przypadku przedsiębiorca XYZ ma obowiązek rozliczenia WNT (za WNT można bowiem uznać również nabycia dokonywane od podatników spoza Unii Europejskiej, którzy nie są zarejestrowani w żadnym z państw UE jako podatnicy VAT).
Rozliczenie transakcji łańcuchowej
Obowiązek podatkowy nabywcy z tytułu WNT powstanie z chwilą wystawienia faktury VAT przez zagranicznego kontrahenta. Podstawę opodatkowania stanowi kwota wykazana na fakturze (kwota jaką nabywca zobowiązany jest zapłacić sprzedawcy). Jeśli faktura wystawiona jest w walucie obcej, kwotę tą należy przeliczyć na złotówki po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury. Transakcję należy opodatkować polską stawką podatku VAT właściwą dla dostaw tego typu towarów w Polsce. Kwota podatku VAT należnego w przypadku WNT stanowi jednocześnie VAT naliczony. Prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym z tytułu WNT, przy czym może ono zostać zrealizowane w ww. okresie, albo w deklaracji VAT składanej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Wykazanie WNT na deklaracji VAT
Podatnik zobowiązany jest wykazać nabycie w ramach WNT w poz. 23 i 24 deklaracji VAT (po stronie podatku należnego) oraz w części D. informacji podsumowującej VAT-UE (z pustym miejscem w polach kod kraju oraz numer identyfikacyjny VAT kontrahenta). Z kolei podatek naliczony od WNT wykazuje się w pozycjach 41 i 42 w części D2 deklaracji VAT.
Ważną kwestią w tej sprawie jest jednak przyporządkowanie dostawy towaru do odpowiedniej strony transakcji. Jeśli bowiem za podmiot organizujący dostawę oraz za nią odpowiedzialny uznamy kontrahenta z Niemiec, natomiast wystawcą faktury będzie podmiot z Norwegii, transakcję należy rozliczyć jako tzw. dostawę towarów, dla której podatnikiem jest nabywca.
Deklaracja VAT - rozliczenie dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca
Rozliczenie dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca jest podobna do rozliczenia WNT. Jedyna różnica polega w sposobie wykazania transakcji w deklaracjach.
W tym przypadku nabycie wykazuje się w poz. 31 i 32 deklaracji VAT oraz w części D2 (po stronie podatku naliczonego).
Nabycia w ramach dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca, nie wykazuje się w informacji podsumowującej VAT-UE - w przeciwieństwie do WNT.
